Οι «έχιδνες», οι φρεγάτες και η υποναύαρχος

Την προηγούμενη εβδομάδα, στο περιθώριο των πληθωρικών διαβεβαιώσεων ότι η Ελλάδα βγαίνει οσονούπω από την πολύχρονη κρίση, λήφθηκαν τα κατάλληλα αποφασιστικά μέτρα για την υπεράσπιση του πατρώου εδάφους, δηλαδή της εθνικής επικράτειας.

Το πρώτο μέτρο είχε δυσθεώρητη συμβολική σημασία. Το Τμήμα «Σταδιοδρομίας και εξέλιξης»(!) του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ), απένειμε στην Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα τον βαθμό του Υποναυάρχου επί τιμή, τον Πολεμικό Σταυρό Α’ Τάξεως και το Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων. Υποθέτουμε ότι, καθώς κλιμακώνονται οι τουρκικές διεκδικήσεις και πλησιάζουν οι εορτασμοί για τα διακόσια χρόνια από την Επανάσταση του 1821, επίκειται η απονομή του βαθμού του ναυάρχου, στρατηγού, ίσως και πτεράρχου σε πλήθη αγωνιστών του εικοσιένα με προσφορά ανάλογη με εκείνη της ηρωικής (ειδικά στην «ειδική» δραστηριότητά της στην άλωση της Τριπολιτσάς…) Μπουμπουλίνας. Ήδη από την επαύριο του 1821, η χώρα είχε δημιουργήσει μια ειδική «παράδοση» που μόνο σε κράτη της Λατινικής Αμερικής συναντιέται. Οι «στρατηγοί» -και πλέον και οι «στρατηγίνες»- ήταν σαφώς περισσότεροι ακόμα και των απλών στρατιωτών. Το ΓΕΕΘΑ ακολουθεί την πεπατημένη επιχειρώντας ίσως να εξορκίσει τον από την ανατολή κίνδυνο τυφλώνοντάς τον με την επιβλητική λάμψη διακριτικών και μεταλλίων. Οπωσδήποτε πρόκειται για εξαιρετικά εφευρετικό σχέδιο.

Το δεύτερο μέτρο ακολουθούσε πιο κλασσικές συνταγές. Η κυβέρνηση αποφάσισε τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών «τέταρτης γενιάς» F-16, σε τρόπο ώστε να μεταβληθούν σε αεροσκάφη τέταρτης και μισό γενιάς και να αποκτήσουν τον επίζηλο τίτλο της «Έχιδνας» (Viper). Από τα 155 τέτοια αεροσκάφη που η χώρα διαθέτει θα αναβαθμιστούν τα 85. Τα υπόλοιπα θα τα πετάξουμε (εννοώ θα τα πετάξουμε προς άλλους αγοραστές). Πράγμα που καταρχήν σημαίνει ότι δημιουργείται ένα κάποιο κενό που πολύ σύντομα θα κληθεί ο ελληνικός λαός να συμπληρώσει με αγορές πρόσθετων αεροπλάνων και μάλιστα, της πολύ πιο ακριβής, πέμπτης γενιάς!

Το κόστος της αναβάθμισης αποδείχθηκε τελικά εντός δυνατοτήτων της σπαραγμένης ελληνικής οικονομίας και πιο ειδικά του κατασπαραγμένου ελληνικού λαού. Μόλις 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ που μάλιστα θα πληρωθούν σε δόσεις. Οι πιστωτές της χώρας, τα χρεολύσια των οποίων θα εξυπηρετεί παράλληλα η ελληνική οικονομία δεν θα έχουν έτσι κανένα λόγο να ανησυχούν. Κάτι «πρόσθετα» που θα προκύψουν προφανώς θα πληρωθούν με πρόσθετες θυσίες του ελληνικού λαού. Ούτε και σε αυτό το πεδίο υπάρχει λόγος ανησυχίας για τους πιστωτές.

Για τον ελληνικό λαό όμως τα πράγματα δεν έχουν έτσι. Η αναβάθμιση περιλαμβάνει ουσιαστικά δύο κύρια μέρη: την τοποθέτηση στα αεροσκάφη ενός νέου ραντάρ (AESA)¹ και την αντίστοιχη ενός προχωρημένου συστήματος «ζεύξης» (Link 16). Οι μετατροπές αυτές έχουν νόημα μόνο εάν συνοδεύονται από σημαντικές αλλαγές στον εξοπλισμό των αεροσκαφών αλλά και του συνολικού πλαισίου μέσα στο οποίο θα λειτουργούν τα αναβαθμισμένα αεροσκάφη. Για να γίνουν πολεμικά όπλα τα τελευταία θα πρέπει να οπλιστούν με κατευθυνόμενα (αδρανή) βλήματα νέας γενιάς (j-dam)², δηλαδή με βόμβες νέου τύπου με κόστος μονάδας πάνω από 25.000 δολλάρια ή με κατευθυνόμενα βλήματα (j-sow)³ με κόστος από 280.000 ως 720.000 δολλάρια. Εάν μάλιστα προστεθούν βλήματα εναντίον πλοίων ή άλλα ειδικά όπλα τότε το κόστος της «ένδυσης» των αναβαθμισμένων αεροσκαφών ξεπερνά κατά πολύ το κόστος της ίδιας της αναβάθμισης.

Εάν προσθέσουμε στα παραπάνω την ανάγκη αναβάθμισης και μετατροπών σχεδόν όλων των υπόλοιπων όπλων της αεροπορίας, του στρατού και του ναυτικού για να συνδέονται με τις «Έχιδνες» (Link 16), τότε στην ουσία η αναβάθμιση εγκαινιάζει μια σταθερή γραμμή αφαίμαξης των όποιων πόρων εξασφαλίζει το στράγγισμα του ελληνικού λαού και της εθνικής οικονομίας. Ενδεικτικά για την «ζεύξη» αυτή χρειάζονται αλλαγές-αναβάθμιση οι φρεγάτες του ναυτικού, τα συστήματα Πάτριοτ, τα αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης της αεροπορίας, τα επίγεια ραντάρ κλπ. κλπ..

Χωρίς αυτά τα πρόσθετα έξοδα η αναβάθμιση των αεροσκαφών δεν έχει νόημα. Με αυτά τα πρόσθετα έξοδα το «επίτευγμα» θα είναι ότι στο έτος 2028, οπότε προβλέπεται να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα, η Ελλάδα θα διαθέτει 85 αεροπλάνα ηλικίας 20-25 ετών, τα οποία θα βρίσκονται πίσω από τις τότε τεχνολογικές εξελίξεις και των οποίων η άμεση αντικατάσταση θα πρέπει τότε άμεσα να προγραμματιστεί. Με άλλα λόγια η περίφημη «αναβάθμιση» στην ουσία ανοίγει μια καταβόθρα πληρωμών οι οποίες, ακόμα και χωρίς τα παρελκόμενα (τίποτα προμήθειες κλπ.) θα απομυζούν το διαρκώς συρρικνούμενο εισόδημα των εργαζόμενων Ελλήνων. Το στρατιωτικό πλεονέκτημα δε παραμένει αμφίβολο.

Καθώς δε η ευγνωμοσύνη παραμένει χαρακτηριστικό στοιχείο των πολιτισμένων λαών, η κυβέρνηση έσπευσε να διακοσμήσει το πακέτο της συμφωνίας με πρόσθετα δώρα. Λιμάνια, αεροδρόμια, εγκαταστάσεις και υποδομές της χώρας τέθηκαν στη διάθεση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ σε κλίμακα που παραμένει για τους πολλούς άγνωστη και φυσικά δεν φαίνεται να έχει ούτε όρια, ούτε τέλος.

Και φυσικά έπονται οι φρεγάτες. Εφόσον δόθηκαν όσα δόθηκαν στην μεγάλη σύμμαχο και φίλη ΗΠΑ, είναι απόλυτα λογικό να πάρει κατιτίς και η μεγάλη σύμμαχος και φίλη Γαλλία. Η τελευταία προσφέρει φρεγάτες τύπου FREMM για μίσθωση ή πώληση. Πρόκειται για μεγάλα πλοία με εκτόπισμα μεγαλύτερο των 6.000 τόνων που προέρχονται από ένα πρόγραμμα το οποίο, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία δεν ικανοποιεί τόσο ως προς το κόστος, όσο και ως προς το αποτέλεσμα. Η Γαλλία έχει ακυρώσει ένα σημαντικό μέρος της αρχικής της παραγγελίας. Από τις 17 που προβλέπονταν αρχικά, η παραγγελία συρρικνώθηκε στις 11 και κατόπιν στις 8 αυξάνοντας αντίστοιχα και το κόστος ανά μονάδα. Σήμερα το γαλλικό ναυτικό χρησιμοποιεί πέντε πλοία αυτού του τύπου, ενώ έχει πωλήσει από ένα σε Μαρόκο και Αίγυπτο. Το ενδιαφέρον έχει ήδη μετατοπιστεί σε μια αντιαεροπορική εκδοχή της φρεγάτας που όμως θα είναι έτοιμη μετά το 2021.

Τα ειδικά χαρακτηριστικά που καθιστούν το πλοίο αυτό ανεπιθύμητο για το γαλλικό ναυτικό είναι η πολύ ασθενής αντιαεροπορική του άμυνα –καθώς πρόκειται για πλοία ανθυποβρυχιακού ρόλου-, η απουσία αντιπυραυλικών συστημάτων και η περιορισμένη επίδοση του κυρίου ραντάρ που διαθέτει. Ο σχεδιασμός του πλοίου ανάγεται σε εποχές όπου η Γαλλία σχεδίαζε την ανάπτυξη του στόλου της γύρω από δύο αεροπλανοφόρα στη συνοδεία των οποίων θα εντάσσονταν οι μονάδες αυτές. Τελικά από τα δύο απέμεινε το ένα –το Charles De Gaulle– του οποίου όμως οι περιορισμένες δυνατότητες και το κόστος αποδεικνύονται απαγορευτικά για κάτι περισσότερο από συγκυριακή χρήση. Έτσι οι φρεγάτες FREMM απέμειναν ορφανές ως προς τον τακτικό τους ρόλο.

Από την άλλη το διαχρονικό φλερτ των Ελλήνων αστών πολιτικών με τις φρεγάτες αυτές (κρατά από το 2009 τουλάχιστον) φαίνεται πως βασίζεται στην ιδιότητά τους να εκτοξεύουν βλήματα τύπου «κρουζ» ή τουλάχιστον κάτι που μοιάζει με αυτά. Πρόκειται για το όπλο SCALP NAVAL που θεωρητικά μπορεί να χτυπήσει στόχους βαθιά μέσα στην αντίπαλη ενδοχώρα. Η τυχόν απόκτησή τους θα έδινε στο πολεμικό ναυτικό της χώρας μας τη δυνατότητα να εκτοξεύει βλήματα που θα κτυπούν στόχους 800 ή και 1.000 χιλιόμετρα μακριά, όπως κάνουν Αμερικανοί, Ρώσοι, Βρετανοί και Γάλλοι.

Ως προς το αληθινό πρόβλημα, την προάσπιση του Αιγαίου και την παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο ετούτη η ιδιότητα δεν έχει καμία σχεδόν αξία. Η εκτόξευση βλημάτων κόστους 2,5 εκατομμυρίων ευρώ το καθένα έχει νόημα μόνο αν καταστρέφει στόχους ίδιας οικονομικής ή στρατηγικής αξίας. Ουδείς θα εντυπωσιαστεί εάν τα βλήματα αυτά καταστρέψουν μια αποθήκη ή ένα διάδρομο αεροδρομίου σε μια αντίπαλη χώρα που έχει πληθώρα και από το ένα και από το άλλο. Υποθέτουμε ότι ούτε και οι Έλληνες στρατιωτικοί πιστεύουν ότι με τέτοιες απειλές θα κτισθεί αποτρεπτικό επιχείρημα απέναντι στην Τουρκία.

Αντίθετα η ίδια ετούτη ιδιότητα των πλοίων μπορεί να δώσει στην αστική τάξη της Ελλάδας και στις πολιτικές της ελίτ μια άλλη πολιτική δυνατότητα. Το να μετέχουν δηλαδή ενεργά στις «τιμωρητικές» εκστρατείες που πολύ συχνά οργανώνει το ΝΑΤΟ, η ΕΕ και οι ΗΠΑ ενάντια σε κράτη της περιοχής. Η πεποίθηση ότι όσο περισσότερο προσκολλάται η Ελλάδα στις επιθέσεις του δυτικού ιμπεριαλισμού ενάντια σε γειτονικά –σε τελευταία ανάλυση- κράτη και λαούς, τόσο αναβαθμίζεται η στρατηγική της σημασία, έχει πάρει τη μορφή μονομερούς ψύχωσης. Η ελπίδα ότι από τα ερείπια των γειτόνων μπορεί να βγει κάποιο κέρδος και για τον ελληνικό καπιταλισμό έχει γίνει έμμονη ιδέα που παραμερίζει κάθε λογική και κάθε σκέψη πάνω στο πραγματικό πρόβλημα: την υπεράσπιση δηλαδή της εθνικής επικράτειας.

Δεν θα είναι η πρώτη φορά στην σύγχρονη ιστορία της χώρας μας που ο λαός μας θα κληθεί να πληρώσει το πολλαπλό κόστος των εμμονών και των προσδοκιών και σχεδίων του ελληνικού καπιταλισμού.