REVOLTERPIECES: Εμπιστεύεσαι τη Google;

Στο 38ο φεστιβάλ της ΚΝΕ υπήρξε μια πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία για το ρόλο και τη φύση του Διαδικτύου στην σύγχρονη κοινωνία¹. Αυτή η ομιλία υπήρξε μια πολύ γειωμένη στην πραγματικότητα προσέγγιση από επαναστατική οπτική πάνω στο θέμα. Οι ιδέες που αναπτύσσονται, τελείως απλουστευμένα εδώ, έχουν τους εξής άξονες: Α) Το διαδίκτυο είναι ένα φοβερό εργαλείο το οποίο η ανθρωπότητα μπορεί σήμερα και θα μπορέσει στο κομμουνιστικό μέλλον να αξιοποιήσει ακόμα περισσότερο, αλλά και που με όρους και το εργατικό κίνημα μπορεί να χρησιμοποιήσει σήμερα. Β) Σήμερα το διαδίκτυο δεν είναι η πραγματωμένη ουτοπία που διάφοροι ιδεολόγοι του διαδικτύου το πλάσαραν κυρίως στα τέλη 90s- αρχές 00s². Αντίθετα, το διαδίκτυο δεν είναι καν “ουδέτερο”. Είναι ιδιοκτησία καπιταλιστικών, μονοπωλιακών εταιριών. Και, παρ’ όλη την αλλαγή παραδείγματος από τα παραδοσιακά ΜΜΕ όπου η σχέση πομπού (σταθμός/εφημερίδα)-μέσου (συσκευή ή χαρτί)-δέκτη (τηλεοπτικό/ραδιοφωνικό/αναγνωστικό κοινό) ήταν μονόπλευρη από τη μια κατεύθυνση προς την άλλη, παρά τη διαμόρφωση του κοινού σε πομπό επίσης, κάτι που σε άλλο πλαίσιο θα ήταν θετικό, οι εταιρίες που ελέγχουν την πληροφορία είναι ακόμα κυρίαρχες στο τι προβάλλεται και τι όχι.

Επί του πρακτέου αυτό σημαίνει ότι μπορεί να δημιουργείται η εντύπωση πως το επίπεδο της δημοκρατικότητας της κοινωνίας έχει ανέβει, καθιστώντας τον καθένα από μας ενδεχόμενο πομπό επικοινώνησης σκέψης και πληροφορίας, αλλά η αλήθεια είναι ότι η διαχείριση πληροφορίας απέκτησε μεν νέα layers, παραμένει δε αντικείμενο διαχείρισης από το Κεφάλαιο.

Όμως, αυτές οι εταιρίες στις οποίες ανήκει το internet δεν είναι μια αφηρημένη ιδέα στον κόσμο, μια μορφή δίκαιου γονέα που μας αντιμετωπίζει όλους το ίδιο. Δεν έχουν καν την ψευδεπίγραφη “ουδετερότητα” ενός αστικού κράτους. Είναι ιδιωτικές εταιρίες. Και σαν τέτοιες έχουν τις δικές τους προτιμήσεις και θέσεις, ακριβώς γιατί έχουν τα δικά τους συμφέροντα. Το μεγαλύτερο παράδειγμα αυτού του θέματος είναι η μεγαλύτερη εταιρία πληροφορίας στο κόσμο, η Google. Η Google, σαν κάθε καπιταλιστικός Λεβιάθαν που σέβεται τον εαυτό του, έχει πρώτα και πάνω από όλα απέχθεια στο κομμουνιστικό κίνημα και σε ό,τι αμφισβητεί την εξουσία του. Για την ακρίβεια, η συγκεκριμένη εταιρία έχει από ό,τι φαίνεται και πιο συγκεκριμένα “γούστα”: ακροδεξιά για την ακρίβεια.

Η αφορμή για το άρθρο αυτό ήρθε μέσα από τη προσωπική παρατήρηση. Στο YouTube (ιδιοκτησίας Google) οι προτάσεις που δέχομαι το τελευταίο καιρό είναι αρκετές για να προκαλέσουν στον οποιονδήποτε την απορία: Ανάμεσα στα βίντεο που μου προτείνονται την τελευταία βδομάδα είναι 1. Ένα upload από random κανάλι της προ πολλών χρόνων της συνέντευξης του Ν. Μιχαλολιάκου στο Σταύρο Θεοδωράκη 2. Μια συνέντευξη του Hoover Institution³ σε έναν καριερίστα αντικομουνιστή εν ονόματι Stephen Kotkin, με τίτλο “Why Does Joseph Stalin Matters?” 3. Δύο βίντεο με συνεντεύξεις του Τζίμη Πανούση με κεντρικό θέμα (ω, τι έκπληξις) το “κακό ΚΚΕ”.

Η πρώτη απάντηση βέβαια θα ήταν ότι έχει να κάνει με τα cookies στο pc μου. Αλλά εδώ ο διάολος κρύβεται στη λεπτομέρεια: Δεν έχω δει ούτε ένα βίντεο της ΧΑ εδώ και χρόνια. Δεν έχω δει βίντεο που να αφορά τον Τζίμη Πανούση εδώ και χρόνια. Και στην δυναμική τους πλειοψηφία, τα βίντεο που βλέπω σχετικά με τον κομμουνισμό είναι, προφανώς, θετικά διακείμενα προς αυτή την ιδέα (συνεντεύξεις, αναλύσεις, ομιλίες κτλ). Παρόλα αυτά, η Google επιλέγει να μου παρουσιάζει συγκεκριμένες προτάσεις “με βάση τα γούστα μου”. Δηλαδή, μπήκα να δω μια συνέντευξη του ιστορικού Γιώργου Μαργαρίτη στο CreteTv⁴, στην οποία η λέξη “ΚΚΕ” χτυπάει συνέχεια στα comments, και το YT θεώρησε ότι το πιο πιθανό να με ενδιαφέρει δεν είναι μια άλλη παρουσία του ιστορικού στα ΜΜΕ, δεν είναι το κανάλι του 902.gr, δεν είναι καν έστω μια ομιλία του ΚΚΕ (μ-λ), του ΝΑΡ ή του ΕΚΚΕ για τη Σοβιετική Ένωση. Θεώρησε ότι αυτό που με νοιάζει είναι ο χρυσαυγίτης φυρερίσκος και ο κ. Ποτάμι.

Αυτά όσον αφορά την δική μου εμπειρική παρατήρηση. Όμως την ίδια παρατήρηση φαίνεται να έχουν κάνει αρκετοί άλλοι πέραν εμού. Το θέμα φαίνεται να έχει γίνει τόσο κοινός τόπος πια που δημιουργούνται memes τα οποία γίνονται αρκετά δημοφιλή όπως αυτό.

Κάνε αυτό το πείραμα: Δες 20 κομμουνιστικά βίντεο εξ ΗΠΑ. Μετά δες 1 του Jordan Peterson. Δες μετά τις προτάσεις στη κεντρική του YT

Το θέμα έχει απασχολήσει αρκετά ώστε ακόμα και οι NewYorkTimes, εφημερίδα που στη καλύτερη την λες κεντροαριστερή/προοδευτική, φαίνεται να ασχολούνται με το θέμα με άρθρο⁵ στο οποίο γίνεται αναφορά σε τουλάχιστον 2 διαφορετικούς ερευνητές που έχουν ασχοληθεί με αυτό. Και αν, τέλος πάντων, υπάρχει μια τάση να υποτιμηθούν οι υποψίες μερικών κομμουνιστών ανά τον κόσμο στον κυρίαρχο δημόσιο λόγο, ένα αστικό ΜΜΕ είναι αρκετά νομιμοποιητική αρχή για να θεωρήσουμε ότι πίσω από τον καπνό φαίνεται να υπάρχει φωτιά.

Έχει πάρα πολύ σημασία να δούμε και τη θεωρητική δικαιολόγηση πίσω από όλα αυτά. Δηλαδή, πώς δικαιολογεί την πολιτική της η εταιρία. Στο επίσημο blog του YT τον Οκτώβρη του 2017 η εταιρία ανακοίνωσε⁶ τη νέα πολιτική της σχετικά με το περιεχόμενο των video. Τι βρίσκουμε σε αυτήν; Για αρχή μια δήλωση ότι η “τρομοκρατία” (ό,τι και αν σημαίνει αυτό) θα καταπολεμηθεί και τα video που τη στηρίζουν θα κατεβαίνουν. Αναμενόμενο θα έλεγε κάποιος. Αλλά το μεγαλύτερο ενδιαφέρον βρίσκεται στη “γκρίζα ζώνη”:

We started applying tougher treatment to videos that aren’t illegal and don’t violate our Guidelines, but contain controversial religious or supremacist content. These videos remain on YouTube, but they are behind a warning interstitial, aren’t recommended, monetized, and don’t have key features including comments, suggested videos, and likes. This is working as intended and helping us strike a balance between upholding free expression, by providing a historical record of content in the public interest, while also keeping these videos from being widely spread or recommended to others.

Ακόμα και τα βίντεο που δεν έχουν άμεση προτροπή σε βια και δε λειτουργούν παρανόμως, θα υφίστανται περιορισμούς από τη στιγμή που λειτουργούν ενάντια στην πολιτική της εταιρίας. Ενάμιση χρόνο μετά, αν κάτι φαίνεται να αντιμετωπίζει περιορισμό και έλλειψη επικοινώνησης της ύπαρξης τους, δεν είναι τα “supremacist” αλλά τα κομμουνιστικά videos. Και ίσως όχι μόνο τα αμιγώς πολιτικά. Ιστορικά, καλλιτεχνικά, φιλοσοφικά φαίνεται να έχουν την ίδια τύχη. Δεν προτείνονται και για να τα βρεις θα πρέπει να τα ψάξεις επί τούτου.

Και θα ρωτήσει κάποιος: Είναι κάτι που κάνει η Google ή κάτι που κάνουν οι ακροδεξιοί στο YT; Το πιο τραγικό είναι ότι όλο αυτό πάντα θα μένει σε επίπεδο υποψιών, μιας και η μόνη απόδειξη θα ήταν να έχουμε πρόσβαση στους αλγόριθμους και τα data της Google. Δηλαδή, η Google σε αυτήν την περίπτωση είναι η μόνη που μπορεί να μας πει αν μας ταΐζει κουτόχορτο ή όχι. Δημοκρατία στα καλύτερα της! Σε κάθε περίπτωση πάντως, η Google φέρει την ευθύνη ότι στο μέσο της γίνεται ξεκάθαρα διασπορά τέτοιων βίντεο.

Αλλά και από την άλλη, θα ήταν λάθος να επικεντρώσουμε το πρόβλημα στη Google καθ’ αυτή. Όποια εταιρία και να βρεθεί στη θέση της, το ίδιο ακριβώς θα πράξει. Σήμερα είναι αυτή, αύριο μπορεί να είναι κάποιος άλλος μονοπωλιακός όμιλος. Είτε λέγεται Microsoft με το bing, είτε Yahoo!, είτε οτιδήποτε. Η μόνη λύση ίσως να ήταν μια μηχανή open source, που θα λειτουργούσε με άλλους όρους. Αλλά αυτό αφήνω να το απαντήσουν άνθρωποι που είναι στο πεδίο και ξέρουν καλύτερα.

Σίγουρα όμως δεν είναι η πρώτη φορά που το καπιταλιστικό σύστημα δηλώνει ότι θα χτυπήσει “τα άκρα” και στη πραγματικότητα χτυπάει το εργατικό κίνημα. Η Ιστορία και της Ελλάδας και του κόσμου όλου βρίθει τόσων παραδειγμάτων που πλέον πρέπει να μας είναι ξεκάθαρο. Γιατί, ακόμα και τα νήπια πλέον ξέρουν, ότι το ένα “άκρο” είναι μέρος του Είναι του καπιταλισμού, ενώ το άλλο η άρνησή του.

ΥΓ. Για το αστείο της υπόθεσης, παραθέτω κάποια από τα παραδείγματα των όσων προέκυψαν στις προτάσεις του υποφαινόμενου τις ημέρες που δουλεύτηκε το άρθρο.

Σε ενδιαφέρει ο Διαφωτισμός; Πάρε ναζισμό και ακροδεξιά μπας και το μετανιώσεις. Το βίντεο Μιχαλολιάκου- Θεοδωράκη πρέπει να μου έχει προταθεί και 30 φορές τις τελευταίες 7 μέρες. Από δίπλα και ένας Άδωνις.

Μετά το πείραμα που ανέφερα πάνω, βλέποντας μόνο 10” από video του Peterson, δεύτερη πρόταση μέσα στην ίδια μέρα.

Τρίτη φορά

Τέταρτη

Πέμπτη φορά Peterson, ξανά Μιχαλολιάκος. Γιατί αν τα γούστα κάποιου που βλέπει είδηση για τη σύλληψη του Tekashi δεν είναι ο ελληνικός ναζισμός, τι άλλο θα είναι;

Και ξανά, και ξανά. Βλέπεις συνέντευξη Dresta& BG Knocc Out; Μιχαλολιάκο και Peterson είδες; Δεν είδες. Δες με το ζόρι ειδάλλως δε θα ηρεμήσει το YT.

Υποσημειώσεις