Έπαψε να χτυπά η καρδιά του Γιώργου Φαρσακίδη – Έφυγε από τη ζωή ο κομμουνιστής χαράκτης, ζωγράφος και λογοτέχνης, μαχητής της Εθνικής ΕΑΜικής Αντίστασης

Έφυγε από τη ζωή ο χαράκτης, ζωγράφος και λογοτέχνης, μαχητής της Εθνικής ΕΑΜικής Αντίστασης, κομμουνιστής Γιώργος Φαρσακίδης. Έκλεισε ο κύκλος μιας πολυτάραχης ζωής γεμάτης από τέχνη αφιερωμένη στο λαό και ανυποχώρητο αγώνα για τις ιδέες του σοσιαλισμού, για «να ανθρωπέψει ο άνθρωπος»…

Ο Γιώργος Φαρσακίδης γεννήθηκε το 1926 στην Οδησσό της νεογέννητης Σοβιετικής Ένωσης, από μητέρα Ρωσίδα και πατέρα Έλληνα της διασποράς.

Το 1933 εγκαθίσταται με την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη. Στα δεκατέσσερά του γνωρίζει στις γειτονιές του Ντεπώ την καινούργια πατρίδα. Για τα περισσότερα παιδιά της γειτονιάς ήταν «ο Ρούσος», το προσφυγόπουλο. «Σ’ αυτόν τον τόπο θα είμαι πάντα ένας ξένος», γράφει.

Στο σχολείο δεν είναι ο  «καλός μαθητής» αλλά είναι ο πρώτος στο μάθημα της Ιχνογραφίας. Η αγάπη του για τη ζωγραφική φανερώνεται από τα παιδικά του κιόλας χρόνια…

Την περίοδο της Κατοχής δουλεύει στο μύλο «Αλλατίνη», όπου ήταν τα γερμανικά αρτοποιεία. Εκεί αναπτύχθηκαν οι πρώτοι αντιστασιακοί πυρήνες. Όπως είπε ο ίδιος: «Στην Κατοχή θα φιλοτεχνήσω γελοιογραφίες με στόχο τους εισβολείς και τους “Έλληνες” συνεργάτες τους…».

Το 1943 γίνεται μέλος του ΚΚΕ και το 1944 εντάσσεται στον ΕΛΑΣ Χαλκιδικής. ΑνταρτοΕΠΟΝίτης, δεκαοχτώ χρόνων, τραυματίστηκε δύο φορές σε μάχη με Γερμανούς και Βούλγαρους κι έμεινε ανάπηρος στα δύο του χέρια.

Στη συνέχεια παίρνει τον ίδιο «δρόμο» που ακολουθούν και χιλιάδες σύντροφοί του μετά την Απελευθέρωση. Από το ’49 μέχρι το ’61 (με ένα μικρό διάλειμμα το ’56) και άλλα 3,5 χρόνια στη διάρκεια της χούντας θα «επισκεφτεί» τη Μακρόνησο, τον Άη Στράτη, τη Γυάρο και τη Λέρο. Συνολικά 16,5 χρόνια εξορίας.

Στους τόπους της κράτησής του ζωγραφίζει θέματα με περιεχόμενο από τη ζωή των συγκρατούμενων συναγωνιστών του. «Η πρώτη μου γνωριμία με την ξυλογραφία είχε γίνει το 1949-1950 στο “Σύρμα” των πολιτών στο ΑΕΤΟ – ΕΣΑΙ στο Μακρονήσι…».

Ακολούθησε ο Άη Στράτης. «Στον Αη Στράτη υπήρχε πολλή αρρώστια μετά τα βασανιστήρια της Μακρονήσου. Όλοι κάναμε φοβερή οικονομία. Στέλνοντας κάρτες δηλώναμε ότι ζούμε, ότι αντιστεκόμαστε. Οι κάρτες θα ήταν μια επαφή, θα είχαμε μια συμπαράσταση από τις οικογένειές μας και τον περίγυρο…».

Με την επιβολή της δικτατορίας ο Γιώργος Φαρσακίδης θα μεταφερθεί στη Γυάρο.

Μετά από την πτώση της Χούντας, δημοσιεύει εργασίες του σε εφημερίδες, εκθέτει, τυπώνει και κυκλοφορεί τα έργα του. Το 1984 το βιβλίο του «Η Πρώτη Πατρίδα» παίρνει το πρώτο βραβείο της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών.

Η εικαστική και η λογοτεχνική του δουλειά γίνεται γνωστή στην ΕΣΣΔ και σε άλλες χώρες. Κριτικά σχόλια και παρουσίαση δημοσιεύονται στην «Πράβντα», στην «Ισβέστια», στη «Σοβιέτσκαγια Κουλτούρα» και άλλα έντυπα. Καλεσμένος από την εφημερίδα «Πράβντα» στο γιορτασμό για τα 30χρονα της Αντιφασιστικής Νίκης, ο Γιώργος Φαρσακίδης τιμήθηκε για την αγωνιστική και καλλιτεχνική του δραστηριότητα με το Ανώτατο Χρυσό Μετάλλιο της Σοβιετικής Επιτροπής Ειρήνης.

Στα επόμενα χρόνια συνεχίζει τη δραστηριότητά του οργανώνοντας εκθέσεις των εικαστικών του έργων, ταξιδεύοντας και συγγράφοντας μια σειρά βιβλίων, πάνω από 25, που αφορούν τόσο τα προσωπικά του βιώματα, όσο και δοκίμια σε θέματα ιστορικά και φιλοσοφικά. Το πιο πρόσφατο έχει τίτλο «Καινούργια πατρίδα» και κυκλοφόρησε τον Φλεβάρη του 2020  από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».

Ο καλλιτέχνης  Γιώργος Φαρσακίδης πιστεύει πως η δημιουργία πρέπει να αποβλέπει στο καλό των ανθρώπων. Έτσι στρατεύει την τέχνη του σε αυτόν τον σκοπό δένοντάς την άρρηκτα με το ιδεολογικό του πιστεύω. Αυτοδίδακτος,  με τις γελοιογραφίες του που διακινούνται χέρι με χέρι, σατιρίζει τους καταχτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Ανταρτοεπονίτης, πολεμάει με το τουφέκι, με τον χρωστήρα, με τη γραφίδα. Καταγράφει σε κείμενα και σε σκίτσα, τη ζωή στο αντάρτικο.

Στο κολαστήριο της Μακρονήσου, πολλές φορές με κίνδυνο της ζωής του, καταγράφει τα βασανιστήρια και τους βασανιστές (για πρώτη φορά με τα πραγματικά ονόματά τους), με πρόθεση πάντα να πληροφορήσει τον έξω κόσμο για την κατάσταση «μέσα». Μαθαίνει από συνεξόριστούς του νέες τεχνικές, την πυρογραφία, την χαρακτική στο ξύλο, τη ζωγραφική στην πέτρα. Ο Γιάννης Ρίτσος σε μια άδειά του, του στέλνει στο νησί της εξορίας δώρο ένα κουτί νερομπογιές κι ένα πινέλο.

«Αξεδίψαστο» πνεύμα εξελίσσεται συνεχώς, αναζητώντας νέες μορφές έκφρασης. Αναλαμβάνει τη σκηνογραφία στο θέατρο των εξορίστων. Στη Μακρόνησο, στον  Αη Στράτη, στη Γυάρο, στη Λέρο, δεκαεξήμισι χρόνια στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, στο «σύρμα», στη σκηνή, στην απομόνωση ή στις λίγες «ήσυχες» στιγμές, η έγνοια  και ο σκοπός του είναι να καταγράψει, να σημειώσει, να σκιτσάρει. Όχι μόνο τα μεγάλα, τα συνταραχτικά γεγονότα. Αποτυπώνει στο χαρτί και εικόνες από την καθημερινότητα που –για τους πολλούς- περνούν σε δεύτερο πλάνο. Εσωτερικούς χώρους, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, έπιπλα, «νεκρές φύσεις». Τα κουζινικά του εξόριστου, η γκαζιέρα, ένα καλοστρωμένο κρεβάτι, ένα ζευγάρι παλιοπάπουτσα, ένα γαρίφαλο μέσα σε τσίγκινο βάζο, ένα ανοιχτό βιβλίο. «Πράγματα» γεμάτα πόνο, ελπίδα, νοσταλγία, πίστη, κουράγιο. Γεμάτα ζωή…

Ο Φαρσακίδης δε θα μπορούσε να μην αφιερώσει την τέχνη του στο λαό, αφού είχε αφιερώσει τη ζωή του σ’ αυτόν, παλεύοντας για λευτεριά και προκοπή,  για πρόοδο και σοσιαλισμό, μέσα από τις γραμμές της Εθνικής ΕΑΜικής Αντίστασης και του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας.

Ο Γιώργος Φαρσακίδης έζησε, πολέμησε, διάβασε, δημιούργησε, ταξίδεψε στον κόσμο, η προσφορά του αναγνωρίστηκε  στα μήκη και τα πλάτη της γης, τιμήθηκε, «γέμισε» από αγάπη, αυτός ο «αξεδίψαστος της ζωής»…

Η καρδιά είναι μικρή για να χωρέσει τη θλίψη που αφήνει η απουσία του…

Θα θυμόμαστε πάντα τα λόγια του:

«Είναι μια ζωή την οποία ποτέ δε θα ‘θελα ν’ αλλάξω. Όπως δεν άλλαξα και την πίστη μου κι ας απομυθοποιήθηκαν κάποια πράγματα. Το ιδανικό παρέμεινε το ίδιο. Ο Λένιν έλεγε ότι κομμουνιστής είναι εκείνος που συμβάλλει, ώστε να προωθήσουμε, έστω κι ένα βηματάκι, προς την επανάσταση. Ούτε μεγάλα λόγια, ούτε εξάρσεις. Απλώς, πρακτικά, να συμβάλλεις με ένα μικρό λιθαράκι. Αυτό που μπορεί να προσφέρει ο καθένας. Για μένα οι ιδέες του σοσιαλισμού συνοψίζονται στη φράση “να ανθρωπέψει ο άνθρωπος”. Για μένα θα υπάρχει πάντα η “Ιθάκη” μου, η ιδεολογία μου. Ποτέ δε θα ‘θελα να κάνω συμβιβασμό, να κάνω πίσω, να αρνηθώ. Αυτό ποτέ δε θα το κάνω».

Η πολιτική κηδεία του θα γίνει αύριο στις 6 το απόγευμα στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης.