«Εσημειώθησαν οργανωμέναι εκδηλώσεις υπό των κομμουνιστών…» – Ο λαός της Αθήνας υποδέχεται τον Γκαγκάριν

Το ημερολόγιο έγραφε 12 του Φλεβάρη 1962, όταν έφτασε στην Αθήνα, προσκεκλημένος του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου, ο Σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Αλεξέγιεβιτς Γκαγκάριν, ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε ποτέ στο διάστημα. Η τριήμερη επίσκεψη του Γκαγκάριν στη χώρα μας πραγματοποιήθηκε μόλις δέκα μήνες μετά την πτήση του στο διάστημα και αποτέλεσε βαρυσήμαντο γεγονός και με ισχυρό πολιτικό περιεχόμενο. Η σφιχτά δεμένη στο άρμα των Αμερικανών «συμμάχων» κυβέρνηση Καραμανλή, πολύ θα ήθελε να μπορούσε να εμποδίσει την επίσκεψη του πιο διάσημου ίσως εκείνη την περίοδο «πρεσβευτή» της πρωτοπόρας – και – στο διάστημα σοσιαλιστικής Σοβιετικής Ένωσης.

Βγαίνοντας στη σκάλα του αεροσκάφους ο Γκαγκάριν αντίκρισε υποδοχή που αναλογεί σε λαϊκό ίνδαλμα. Πλήθος κόσμου επιδιώκει να τον πλησιάσει, να τον δει από κοντά, να του μιλήσει, ν’ ακουμπήσει τον Σοβιετικό ήρωα του διαστήματος.

«Το παιδικό του πρόσωπο, είναι πλημμυρισμένο από εκείνο το γλυκό χαμόγελο που συναρπάζει τα πλήθη, το “χαμόγελο Γκαγκάριν” όπως απεκλήθη, που κάνει ακόμα και τους πιο φανατικούς αντικομμουνιστάς να χειροκροτούν το πιο γνήσιο τέκνο του σοβιετικού λαού…»

Χιλιάδες λαού πλαισιώνουν τους δρόμους απ’ όπου περνά το αυτοκίνητό του και μέσα σε επευφημίες δίνουν μάχη με την αστυνομία (Αστυνομία Πόλεων ονομαζόταν τότε) για να τον πλησιάσουν και να τον σηκώσουν στα χέρια. «Όλα τα πάθη και οι διαφορές παραμερίσανε για τον ερχομό σου, για να μπορέσουμε να υποδεχθούμε όλοι μαζί την προσωποποίηση της ανθρώπινης θέλησης που νίκησε το στριφογύρισμα της γης, ευρύνοντας το χώρο της ελευθερίας ως τον αστρικό χώρο και ως τον ίλιγγο», θα γράψει ο Θέμος Κορνάρος στην «Αυγή», απηχώντας τα αισθήματα του ελληνικού λαού προς τον Γιούρι Γκαγκάριν.

Οι εφημερίδες της δεξιάς προσπαθούν να υποβαθμίσουν το γεγονός: «Η πενιχρότης του λαού που υπεδέχθη τον Ρώσον αστροναύτην αποδεικνύει ότι η ελληνική κοινή γνώμη δεν συγκινείται από τα διαφημιστικά κόλπα της ρωσικής προπαγάνδας», γράφει ο «Εθνικός Κήρυξ», ενώ η «Ακρόπολις» επιχειρεί να απονευρώσει τη σημασία της επίσκεψης, κατηγορώντας παράλληλα την ΕΔΑ (το νόμιμο κόμμα της αριστεράς τότε) ότι εκμεταλλεύεται την επίσκεψη για πολιτικά οφέλη: «Κατά την επίσκεψιν του Γιούρι Γκαγκάριν εις την Ακρόπολιν εσημειώθησαν οργανωμέναι εκδηλώσεις υπό των κομμουνιστών». Δημοσιεύματα ενδεικτικά του κλίματος που επικρατεί εκείνη την περίοδο, όπου εν μέσω του λεγόμενου «ψυχρού πολέμου» φυλακές και ξερονήσια στη χώρα μας «φιλοξενούν» ακόμα χιλιάδες κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές.

Ο αντιπολιτευόμενος τον Καραμανλή αστικός τύπος αντιμετωπίζει με συμπάθεια τον διάσημο επισκέπτη: «Το παιδικό του πρόσωπο, είναι πλημμυρισμένο από εκείνο το γλυκό χαμόγελο που συναρπάζει τα πλήθη, το “χαμόγελο Γκαγκάριν” όπως απεκλήθη, που κάνει ακόμα και τους πιο φανατικούς αντικομμουνιστάς να χειροκροτούν το πιο γνήσιο τέκνο του σοβιετικού λαού», γράφει η «Αθηναϊκή».

Ο Γιούρι Γκαγκάριν με τον Γιάννη Ρίτσο

Ο χαμογελαστός κοσμοναύτης ακολουθώντας ένα πρόγραμμα γεμάτο εθιμοτυπικές επισκέψεις και συναντήσεις (ανάκτορα, πολιτική ηγεσία, Ακαδημία, Αστεροσκοπείο, Αρχαιολογικό Μουσείο, δεξιώσεις, συνεντεύξεις τύπου κλπ), θα επισκεφτεί την Ακρόπολη και θα αποτίσει φόρο τιμής στο χώρο όπου ο Λάκης Σάντας και ο Μανώλης Γλέζος κατέβασαν τη γερμανική σημαία με τη σβάστικα. Την επίσκεψή του θα κλείσει με τραπέζι σε παραδοσιακή ταβέρνα, όπου, σύμφωνα με τον τύπο της εποχής θα γευτεί τη ρετσίνα και το κοκορέτσι και θα χορέψει… καλαματιανό, μαγεύοντας με την παρουσία του ακόμα και τους αστυνομικούς που τον συνόδευαν, και τονώνοντας παράλληλα το ηθικό ενός κόσμου κυνηγημένου και βασανισμένου από το μετεμφυλιακό καθεστώς.

«Ο καινούργιος άνθρωπος είναι ο ταξιδιώτης, ο ποιητής του Διαστήματος. Αυτός, με τη δύναμη της γνώσης του, με τη δύναμη της επιστήμης και το χαμόγελό του, επιβάλλεται σήμερα. Κρατάει το κλειδί κι ανοίγει τις πιο απρόσιτες καρδιές, όπως άνοιξε τις πύλες του Σύμπαντος. Έχοντας δυο μέρες κοντά μας τον Γιούρι Γκαγκάριν νιώσαμε σα να ζήσαμε τα τολμηρότερα όνειρα, την ευτυχία του μέλλοντος», θα γράψει η «Αυγή» όταν το αεροπλάνο με τον Γκαγκάριν εγκαταλείπει το αεροδρόμιο του Ελληνικού με προορισμό την Κύπρο.

Ο Γιούρι Γκαγκάριν στο εξώφυλλο του περιοδικού “Δρόμοι της Ειρήνης” της ΕΕΔΥΕ

Ο λαός μας, αψηφώντας τον αυταρχισμό και το καλλιεργούμενο κλίμα κομμουνιστοφοβίας αγκάλιασε με αγάπη στην Αθήνα και τίμησε τον γιο της ΕΣΣΔ Γιούρι Γκαγκάριν, που έσπρωξε το όνειρο της ανθρωπότητας πέρα από τα όρια της φαντασίας και το έκανε πραγματικότητα.  Έξι χρόνια αργότερα, ο Σοβιετικός κοσμοναύτης που «έγραψε το όνομά του και το όνομα της σοσιαλιστικής του πατρίδας μια για πάντα στ’ αστέρια» θα έφευγε άδοξα από τη ζωή σε αεροπορικό δυστύχημα.