Σχετικά με την έκδοση του βιβλίου «Ο Μεγάλος Ζωολογικός Κήπος» του Νικολάς Γκιγιέν

Η παρουσίαση έγινε στο Σινέ Αλκυονίδα το βράδυ της 16^ης Μαΐου 2018

Κομπανιέρος, Κομπανιέρας

Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα η Λατινική Αμερική αφυπνίστηκε και παρατηρήθηκε έντονη επαναστατική δραστηριότητα ενάντια στους Ισπανούς αποικιοκράτες.

Στην Κούβα διανοούμενοι και καλλιτέχνες πρωτοστάτησαν και πολλές φορές καθοδήγησαν αγώνες.

Μεγάλη μορφή ήταν αυτή του Χοσέ Μαρτί.

Ο Ισπανοαμερικάνικος πόλεμος του 1898 τελείωσε με τη νίκη των ΗΠΑ που κατέλαβαν στρατιωτικά την Κούβα και ύψωσαν το 1899 την αμερικάνικη σημαία στο Δημαρχιακό Μέγαρο της Αβάνα.

Οι Αμερικάνοι όμως για να εδραιώσουν την κυριαρχία τους επέβαλλαν δικτατορίες. Πολέμησαν το εργατικό κίνημα και εκμεταλλεύτηκαν άγρια την Κούβα.

Διανοούμενοι και καλλιτέχνες και πάλι πρωτοστάτησαν. Ποιητές έγραψαν κοινωνική ποίηση και συμμετείχαν ενεργά στους αγώνες.

Ο Ρουβέν Μαρτίνες Βιγιένα προσπάθησε να βομβαρδίσει το Προεδρικό Μέγαρο και ηγήθηκε της μεγάλης απεργίας που προανήγγειλε την πτώση του Ματσάδο.

Ο Χουάν Μαρινέγιο υποστήριξε ότι η ποίηση βρίσκεται στη δράση και το πλήρωσε με διωγμούς, φυλακές, εξορίες.

Ο Ρεχίνο Πεντρόσο, μιγάς και εργάτης, χαιρέτισε τους εκμεταλλευόμενους και θεώρησε αδέλφια του αυτούς που βρίσκονταν στα συνεργεία, στα τσιφλίκια της ζάχαρης, στα σιδηρουργεία.

Κατά την επικράτηση της Επανάστασης του 1959 στο προσκήνιο της Κουβανικής Λογοτεχνίας βρέθηκαν και παρέμειναν οι μορφές των Νικολάς Γκιγιέν, Αλέχο Καρπεντιέρ, Λεσάμα Λίμα.

Ειδικότερα ο Γκιγιέν καθιερώθηκε ως Εθνικός Ποιητής.

Τα πρώτα χρόνια του επαναστατικού ενθουσιασμού, παρόμοια όπως στην ΕΣΣΔ, βρήκε στην Κούβα πρόσφορο έδαφος η καλλιτεχνική πρωτοπορία και ιδρύθηκαν θεσμοί όπως το πολιτιστικό ίδρυμα Casa de las Américas.

Κομβικό ρόλο έπαιξαν οι παραινέσεις του Φιντέλ Κάστρο στον «Λόγο προς Διανοούμενους» με τη φράση «Μέσα στην Επανάσταση, τα πάντα, κατά της Επανάστασης, τίποτα».

Η αντίσταση του κουβανικού λαού ενάντια στην τυραννία του Μπατίστα, το κίνημα της ”26ης του Ιούλη”, η παράνομη δράση, αποτέλεσαν κύρια στοιχεία για το κουβανικό μυθιστόρημα μετά το 1959.

Στην Κούβα καλλιεργήθηκαν πολλά είδη λογοτεχνίας – το αστυνομικό, το πολιτικό, το επιστημονικής φαντασίας, το κατασκοπείας, το ιστορικό – με αναφορές σε προβλήματα και καταστάσεις της προεπαναστατικής και της μετεπαναστατικής περιόδου.

Δυστυχώς, στην Ελλάδα είναι λίγα τα βιβλία που έχουν εκδοθεί και είναι γνωστά από την πλούσια λογοτεχνική παράδοση της Κούβας.

*

Μέρος αυτού του κενού έρχεται να καλύψει σήμερα η νέα μετάφραση του έργου ”Ο μεγάλος ζωολογικός κήπος”, από το φίλο Μπάμπη Ζαφειράτο (εκδ. ΚΨΜ).

Και λέμε νέα αφού η ποιητική αυτή συλλογή εκδόθηκε σε παγκόσμια πρώτη στη χώρα μας, το Δεκέμβρη του 1966, από τις εκδόσεις Θεμέλιο, σε μετάφραση Γιάννη Ρίτσου.

Το βιβλίο τώρα περιλαμβάνει, σε μια νέα προσέγγιση των ζώων, και δύο καινούργια είδη, που κατά την πρώτη επίσκεψη σε αυτόν τον αλλόκοτα πραγματικό Κήπο, δεν τα είχαμε δει, επειδή απλά δεν συμπεριλαμβάνονταν στα εκθέματά του… (περισσότερα γι’ αυτό θα ακούσετε από τον μεταφραστή).

Στην παρούσα έκδοση, εκτός από την ποιητική συλλογή, υπάρχουν 4 ακόμη ενότητες:

Α) Εκτενής Εισαγωγή με 73 υποσημειώσεις.

Β) Σχολιασμός του συνόλου σχεδόν των ποιημάτων, με ιστορικές, πραγματολογικές και μεταφραστικές παρατηρήσεις.

Γ) Σημειώσεις – Σχόλια που καλύπτουν τόσο την Εισαγωγή όσο και τα ποιήματα του Κήπου.

Δ) Ευρετήριο Ονομάτων για πρόσωπα, τόπους και ιστορικά γεγονότα.

Αυτά σε μια προσπάθεια να αποκαλυφθεί στον Έλληνα αναγνώστη η κουβανική ψυχή και το ηχόχρωμα της φωνής του ποιητή.

Εκτός από τα τριάντα εννέα ζώα που μας περιμένουν – δίπλα στο ισπανικό κείμενο – περιλαμβάνονται και τριάντα εννέα ακόμη χαρακτηριστικά ποιήματα (τα 19 ολόκληρα και τα 20 αποσπασματικά) συνθέτοντας μια εκτενή ανθολογία από το σύνολο του γκιγιενικού έργου.

Μαζί με τα βιογραφικά στοιχεία και τις αναφορές σε πρόσωπα, κείμενα, ιστορικά γεγονότα φωτίζεται η πολιτική – επαναστατική ιστορία της Κούβας και η πολιτιστική κληρονομιά της από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι τις μέρες μας.

Τα ποιήματα συνοδεύονται με 10 εικόνες-ζώων, από τον Ανδρέα Ζαφειράτο, που «φωτογραφίζουν» τη σπάνια πανίδα του Κήπου στο ζωολογικό σύμπαν του ποιητή.

Ο Ανδρέας Ζαφειράτος (Αθήνα 1978) είναι αρχιτέκτονας, κομίστας, με έντονη παρουσία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Δημοσιεύει σε περιοδικά, φιλοτεχνεί εξώφυλλα βιβλίων και δίσκων, συνεργάζεται για κινηματογραφικές παραγωγές, συμμετέχει σε εκθέσεις. Έργα του περιλαμβάνονται σε πολλές ξένες εκδόσεις.

Κλείνοντας να πω ότι η έκδοση συμπληρώνεται με τρία σχέδια-πορτρέτα του Γκιγιέν και ένα του Ρίτσου φιλοτεχνημένα από τον μεταφραστή Μπάμπη Ζαφειράτο.

Περισσότερα τώρα από τον ίδιο και πολλά περισσότερα στο βιβλίο.

Σας ευχαριστώ.

Ζωηρά χειροκροτήματα