Μιλώντας με νέους καλλιτέχνες: Αριστέα Ανύση

Περιμένω την Αριστέα στο μετρό της Δάφνης. Έρχεται μετά από τη δουλειά και την πρόβα. Γεμάτη ενέργεια, με ένα μεγάλο χαμόγελο, παρά την κούραση, καθόμαστε κάπου κοντά. Παραγγέλνει ούζο με λεμόνι.

– Αριστέα εμείς οι δύο γνωριζόμαστε, όμως θα ήθελα να σε γνωρίσουν και οι αναγνώστες μας.

– Είμαι 23ων ετών, τελείωσα το Μουσικό Σχολείο Αλίμου, παίζω κλασική κιθάρα και γιουκαλίλι. Αποφοίτησα από το 92 Art School, στο τμήμα της υποκριτικής και είμαι μέλος της χορωδίας “Κόρες” της Μαρίνας Σάττι, στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Παράλληλα, ασχολούμαι με τη φωτογραφία για θεατρικές παραστάσεις και βιογραφικά ηθοποιών και γράφω μουσική και στίχους για παιδικές παραστάσεις.

– Εμείς οι δύο πρωτογνωριστήκαμε μέσα από την παράσταση “Game Over”. Πες μας λίγα πράγματα για το έργο αυτό.

– Το “Game Over” είναι ένα έργο επιστημονικής φαντασίας, γραμμένο για θέατρο, το οποίο παρουσιάζει το ζήτημα της εξουσίας μέσα από δύο οπτικές: Το πώς είναι να την κατέχεις και το πώς είναι να είσαι υποχείριο αυτής. Διαδραματίζεται στη Γαλλία του 2055, όπου το φυσικό περιβάλλον και η κοινωνία υφίστανται σημαντικές στρεβλώσεις. Στο έργο, κρατικοί επιστήμονες έχουν σαν στόχο, μέσω της επιστήμης, να ολοκληρώσουν ένα φασιστικό, διεστραμμένο καθεστώς, όπου ο λαός εργάζεται για 22 ώρες, με ελευθερία ύπνου και ανάπαυσης 122 λεπτά.

– Κινείται λοιπόν, σε ένα δυστοπικό, οργουελικό μοτίβο. Επιχειρήσατε να περιγράψετε κάποια πτυχή της σύγχρονης πραγματικότητας;

– Ξεκάθαρα! Θέλαμε να δείξουμε το πώς μπορεί ο άνθρωπος να πέσει στα χέρια της εξουσίας και του συστήματος, χωρίς να μπορεί να αντιδράσει για να διεκδικήσει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του. Οι συνθήκες εργασίας, η υπερωρία και η ελάχιστη ξεκούραση, υπάρχουν και σήμερα. Στο έργο τις υπερτονίσαμε, παρουσιάζοντας τα υποκείμενα ως ρομπότ, ως πιόνια του κράτους και των συμφερόντων της εξουσίας.

– Στο σήμερα, ο εθνικισμός και ο φασισμός κερδίζουν έδαφος σε όλη την Ευρώπη. Θέλατε να θέσετε και κάποιον τέτοιο προβληματισμό;

– Είναι ένα γεγονός που μας προβλημάτισε και στο έργο. Θέλαμε να δείξουμε έμμεσα την επικινδυνότητα της ανεξέλεγκτης εξουσίας πάνω στους ανθρώπους. Μια φράση που μου αρέσει να χρησιμοποιώ είναι: “Δώσε εξουσία σε κάποιον για να δεις το ποιόν του”. Νομίζω ταιριάζει στο έργο. Με προβληματίζει κυρίως το πώς η εξουσία μπορεί να καλλιεργεί το απόλυτο και το φασιστικό και να μετατρέπει, τα υποκείμενα, είτε σε απόλυτους εξουσιαστές και υποχείριά της.

– Στο έργο αυτό, βασικός άξονας της εκμετάλλευσης είναι η εργασία και η εκμετάλλευση. Πώς συνδέεται αυτό με το σήμερα;

– Συμβαίνει προφανώς στο σήμερα. Δουλεύεις συνεχώς για ένα εισόδημα που στην ουσία δεν μπορεί να σου εξασφαλίσει μια άνετη ζωή. Όπως για παράδειγμα εμείς οι καλλιτέχνες, που είθισται να μην μπορούμε να εξασφαλίσουμε μόνιμα και μόνοι μας τα προς το ζην και αναγκαστικά πρέπει να ετεροαπασχολούμαστε για να ζήσουμε. Και φυσικά, εργαζόμενος σε αυτές τις συνθήκες είναι δύσκολο να αφιερωθείς στην τέχνη σου.

– Ποια έργα ετοιμάζετε για φέτος;

– Στις 4 Οκτωβρίου ξεκινάμε στον τεχνοχώρο “Εργοτάξιο” το “Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα” και την παράσταση “Faces” που ξεκινάει στις 9 Οκτωβρίου, στον ίδιο χώρο. Και οι δύο παραστάσεις είναι μέχρι το Δεκέμβριο.

– Το “Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα”. Επιλέχθηκε τυχαία ή θέλετε να κάνετε και κάποια αναφορά στο σήμερα;

– Είναι ένα κλασικό, διαχρονικό έργο, το οποίο προβάλλει πολλά στοιχεία της τότε εποχής και της ζωής της γυναίκας, που και σήμερα σε άλλο πλαίσιο, εξακολουθούν να υπάρχουν. Η καταπίεση της γυναίκας δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει. Για παράδειγμα, η γυναίκα της εποχής του Λόρκα έπρεπε να μένει κλεισμένη στο σπίτι, ενώ ο άνδρας που την εξουσίαζε μπορούσε να έχει κοινωνική ζωή και εργαζόταν. Σήμερα, η γυναίκα υφίσταται καταπίεση άλλης μορφής, όπως το ότι εργάζεται, κατά κανόνα για λιγότερα χρήματα από τον άνδρα και απολύεται πιο εύκολα.

– Σχετικά με το έργο “Faces”. Η Κατερίνα Γώγου και ο Ιωσήφ Στάλιν, “συναντιόνται” επί σκηνής με τη Βασίλισσα Αμαλία και άλλες προσωπικότητες, με διαφορετικές ταξικές και πολιτικές καταβολές. Τι θέλει να μας δείξει το έργο;

– Προσπαθήσαμε να μην κάνουμε ένα καθαρά πολιτικό έργο. Θέλουμε να προβάλουμε κάποιες ιστορικές στιγμές αυτών των ανθρώπων που άφησαν ένα έντονο στίγμα στην εποχή τους. Θέλουμε να τους συστήσουμε στον κόσμο. Είναι βέβαια περισσότερο, μια σπουδή στη μίμηση και στην οργανική δουλειά που επεξεργαζόμαστε.

– Να σε πάω σε μια κλισέ ερώτηση; Τι σημαίνει το θέατρο για εσένα;

– Το να δίνεις γενναιόδωρα, να γνωρίζεις καλύτερα το εαυτό σου, να τον αντιμετωπίζεις και να ξεπερνάς τις ανασφάλειές σου. Το να δίνεις χώρο σε ένα νέο βίωμα και να αφήνεις πίσω το “εγώ” σου. Να ζεις μέσα από το ρόλο και να τον αφήνεις να ζωντανέψει και να αναπνεύσει πάνω στη σκηνή. Πρέπει επίσης να δίνεις στο θεατή ένα νέο βίωμα, μια νέα εμπειρία.

– Ο Μπρεχτ έλεγε πως η τέχνη δεν είναι απλώς ο καθρέφτης της πραγματικότητας, αλλά ένα σφυρί για να τη διαμορφώσεις. Πιστεύεις σε έναν τέτοιο ρόλο του θεάτρου;

– Φυσικά. Το θέατρο είναι ένα μάθημα. Σε βάζει να σκεφτείς, να αναρωτηθείς, να ανακαλύψεις, να αμφισβητήσεις και να διεκδικήσεις, γιατί τόσο ο ηθοποιός, όσο και ο θεατής αποκτούν, μέσω του θεάτρου, ενσυναίσθηση. Το θέατρο πρέπει να καλλιεργεί την παιδεία των κοινωνικών αντανακλαστικών πάνω στην πραγματικότητα.

– Μιλώντας για τη σύγχρονη πραγματικότητα, ποια προβλήματα αντιμετωπίζει ένας νέος ηθοποιός σαν εσένα;

– Οικονομικά κυρίως, γιατί από τη στιγμή που όλα συνδέονται με αυτό το ζήτημα, δεν μπορεί κανείς εύκολα να δουλέψει πάνω στη θεατρική παραγωγή και το θέατρο θεωρείται σήμερα σαν ένα “ακριβό χόμπι” ή μια “ακριβή απόλαυση”. Επίσης, κάποιος επίδοξος σκηνοθέτης δεν μπορεί εύκολα να βρει το budget για το cast και να υλοποιήσει αυτό που θέλει. Παρόλα αυτά, πιστεύω ότι σε καιρούς κρίσης, η τέχνη μπορεί να ανθίσει, γιατί οι άνθρωποι μπορούν να προβληματιστούν, μέσω αυτής, για την πραγματικότητα που ζουν.

– Σήμερα, τα ποσοστά της ανεργίας και της ετεροαπασχόλησης στους νέους ηθοποιούς αγγίζουν πια δυσθεώρητα επίπεδα. Κάνε μου ένα σχόλιο.

– Είναι φυσικό και επόμενο γιατί ο κλάδος του θεάτρου ακολουθεί την οικονομική κρίση και ό,τι αυτή συνεπάγεται. Οι ηθοποιοί προσπαθούμε να επιβιώσουμε, δυστυχώς, όπως μπορούμε. Το πρόβλημα είναι κυρίως ότι ο σημερινός ηθοποιός κάνει ότι δουλειά μπορεί να βρει, ενώ παράλληλα δεν γίνονται, για τους ίδιους λόγους και νέες θεατρικές δουλειές.

Η συζήτηση κυλάει ευχάριστα, με την Αριστέα και ξεφεύγει από το στενό πλαίσιο μιας συνέντευξης. Λίγο μετά, στο τραπέζι μας θα έρθει μια συνάδελφός της ηθοποιός. Πετιούνται στο διπλανό παρκάκι, για να την φωτογραφίσει. Οι επαγγελματικές φωτογραφίες είναι άλλωστε, για τους ηθοποιούς, μια ακριβή “υπόθεση” και η Αριστέα χαίρεται να βοηθάει συναδέλφους δωρεάν. Περπατάμε μαζί μέχρι τη στάση του λεωφορείου. “Να έρθετε να μας δείτε” μου λέει καθώς αποχαιρετιζόμαστε. Η επόμενη συνάντησή μας θα είναι στο σανίδι.