Η ιστορία ενός «αρίστου» – Ποιος Thomas χρεοκόπησε την Thomas Cook;

Ποιος Thomas χρεοκόπησε την Thomas Cook;

Κανονικά ο τίτλος του άρθρου θα έπρεπε να είναι μια λογοκλοπή – «είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε». Γιατί αυτό που ζούμε με τη χρεωκοπία – «εκκαθάριση» – της Thomas Cook είναι κλασικό παράδειγμα. Η ιστορία μας δεν αρχίζει με το Brexit, τον Johnson ή την κλιματική αλλαγή που έφερε στις συνειδήσεις τις επιπτώσεις, που προκαλούν οι πτήσεις στο κλίμα. Για το πώς φτάσαμε εδώ, δεν παίζει και τόσο ρόλο το αντικείμενο των εργασιών της Thomas Cook. Βασικά, δεν πρέπει καν να κοιτάξουμε στη Μεγάλη Βρετανία για να βρούμε τα αίτια του ναυαγίου αλλά στην άλλη πλευρά της Μάγχης, στη Γερμανία.

Ένας Thomas πιστός στο πορτοφόλι του

Θα μπορούσαμε να αρχίσουμε την ιστορία στις 11 Μαΐου του 1953. Τότε γεννήθηκε στο Duesseldorf της Δυτικής Γερμανίας ο αρχιτέκτονας του χάους, ο Thomas Middelhoff. Ο Middelhoff είναι, κατά δική του δήλωση, πρώην μάνατζερ. Ήταν ένας από τους «άριστους» του Γερμανικού κεφαλαίου. Ήταν ο άνθρωπος που το 2007, στο World Economic Forum στο Davos, είχε στη σκιά του την ισχυρότερη πολιτικό της Ευρώπης, την Angela Merkel. Και είναι επίσης αυτός που στις 14 Νοεμβρίου του 2014 καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης τριών ετών, για κακοδιαχείριση σε 27 περιπτώσεις και εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Μια ποινή που εκπληρώθηκε από τις 13 Μαΐου του 2016 ως τις 16 Νοεμβρίου του 2017, με τον Middelhoff να πηγαίνει κάθε βράδυ στη φυλακή και κάθε πρωί να… βγαίνει για να πάει στη δουλειά του και στο σπίτι του. Ε, οι «άριστοι» σαν αυτόν δεν έχουν πλαστογραφήσει απολυτήριο δημοτικού για να καθαρίζουν σχολεία…

Γόνος οικογένειας βιομήχανων σπούδασε οικονομία και εργάστηκε αρχικά στο Πανεπιστήμιο, για να πάρει και διδακτορικό. Μετέπειτα πήρε, αφού ήταν «άριστος», κατευθείαν πόστο στη διοίκηση της Bertelmann, όπου του ανατέθηκε ήδη από το 1987, η διοίκηση της θυγατρικής Elsnerdruck. Τέσσερα χρόνια αργότερα ανέλαβε τη μεγαλύτερη θυγατρική, την Mohndruck, ώσπου το 1994 το «παιδί θαύμα» της Γερμανικής οικονομίας, χρίσθηκε διευθυντής της κολοσσιαίας Bertelmann AG.

Η Bertelsmann AG, μια ναυαρχίδα της Γερμανικής οικονομίας, είχε – επί Middelhoff – περιπέτειες με την αγορά και πώληση της AOL και της Napster, ενώ κατέγραφε επιτυχίες με την ανάπτυξη της RTL Group. Ωστόσο ο πατριάρχης της Bertelsmann, ο Reinhard Mohn, ο άνθρωπος που το 1947 είχε αναλάβει την τότε χρεωκοπημένη ιστορική (ίδρυση το 1835) εταιρία έκρινε, ότι ο «άριστος» δεν ταίριαζε στην επιχείρηση του. Του έδωσε 25 εκατομμύρια ευρώ αποζημίωση και τον έστειλε το 2002 στο σπίτι του.

Μετά από ένα χρόνο στο Λονδίνο σε funds, ο ταλαντούχος μάνατζερ βρήκε άλλη μια εταιρία-ναυαρχίδα της Γερμανικής οικονομίας. Κέρδισε την εμπιστοσύνη της κληρονόμου Schickendanz, μιας από τις τότε πλουσιότερες γυναίκες του κόσμου. Η τότε δισεκατομμυριούχα Madeleine Schickendanz σήμερα είναι απένταρη…

Όταν προσέλαβε τον Middelhoff η Schickendanz ήταν κύρια μέτοχος της KarstadtQuelleAG. Ο κολοσσός αυτός είχε μεταξύ άλλων υπό τον έλεγχο του, τις εταιρίες Quelle, Karstadt, Hertie, Neckermann, Valovis Commercial Bank, Valovis Bank, Ergo Direkt Versicherungen (ασφαλιστική εταιρία), την ιδιωτικοποιημένη αεροπορική γραμμή Condor, Neckermann Reisen και …την Thomas Cook. Επίσης υπήρχε και συνεταιρισμός με τα Starbucks. Όταν ανέλαβε ο Middelhoff, η KarstadtQuelleAG είχε πάνω από 100.000 υπαλλήλους και κύκλο εργασιών 15,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Στην τελευταία χρονιά της φουλ λειτουργίας της, το 2008, είχε 86.273 υπαλλήλους και κύκλο εργασιών 19,989 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο κύριος όγκος του κύκλου εργασιών της Γερμανικής εταιρίας ήταν το μερίδιο της Thomas Cook με 11,378 δισεκατομμύρια ευρώ και 34.290 υπαλλήλους.

Πριν χρεωκοπήσει η KarstadtQuelle AG, που στο μεταξύ είχε μετονομαστεί από τον Middelhoff σε Arcandor, κέρδισε τον Μάρτιο του 2009 επάξια τον τίτλο του «πιο άδικου εργοδότη της Γερμανίας» από το σύνδεσμο των διοικητών επιχειρήσεων της Γερμανίας.

Σκοτεινά σημεία στο «οικονομικό θαύμα» Γερμανικών εταιριών

Σε πολλές Γερμανικές εταιρίες που μετά τον πόλεμο έγιναν κολοσσοί στην Ευρωπαϊκή αγορά, υπήρχε και μια μελανή ιστορία για τον πλουτισμό τους. Έτσι και με την KarstadtQuelle AG. Ο λόγος για την «αρειοποίηση» επί Χίτλερ των πολυκαταστημάτων Wertheim. Οι επιζήσαντες του ολοκαυτώματος, κληρονόμοι της οικογένειας Wertheim, κέρδισαν με την βοήθεια της Jewish Claims Conference το 2005 μια αποζημίωση. Γεγονός που επέδρασε αρνητικά στις μετοχές της KarstadtQuelle AG.

Η συνταγή «εξυγίανσης»

Έως τη χρεοκοπία της KarstadtQuelle AG / Arcandor ο Middelhoff θεωρούταν από τη Γερμανική αστική τάξη, ως το άτομο που έφερε την εξυγίανση της εταιρίας. Βρήκε ρευστό χρήμα, ταξίδευε – αφού βαριόταν τα μποτιλιαρίσματα – με ελικόπτερο και ήξερε πάντα πώς να κάνει περικοπές σε μισθούς, πληρωμές προμηθευτών και αποζημιώσεων.

‘Ήταν αγαπημένος των ΜΜΕ – αφού έδινε και μεγάλα κονδύλια διαφημίσεων. Μετέφερε το μεγαλύτερο μερίδιο του κύκλου εργασιών του κολοσσού στην Thomas Cook και στα ταξίδια «πακέτα» που πήγαιναν τους τουρίστες, με εξωφρενικά χαμηλές τιμές, σε εξωτικούς προορισμούς. Αγόρασε και τηλεοπτικό σταθμό για να διαφημίζει πιο εύκολα τα προϊόντα του.

Για όλα αυτά χρειαζόταν ρευστό χρήμα που το κέρδισε πουλώντας τις μοναδικές σταθερές αξίες που είχε η εταιρία – τα ακίνητά της. Μαζί με την πώληση υπέγραφε μακροχρόνιες μισθώσεις για τα ακίνητα που μόλις πούλησε. Το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι στις πωλήσεις ο μάνατζερ πήρε – άκουσον άκουσον – μίζες. Έτσι τα πολυκαταστήματα Karstadt με ετήσιο κύκλο εργασιών στα τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ, είχαν υποχρεωθεί να πληρώνουν για 15 έτη, κοντά στα 25 εκατομμύρια ευρώ το μήνα για νοίκι. 

Γεγονός είναι, ότι για πολύ καιρό ο Middelhoff έβρισκε τράπεζες να του δίνουν δάνεια για τα μεγαλεπήβολα σχέδια του. Όμως, με την παγκόσμια οικονομική κρίση ήρθε το τέλος των συνεχόμενων αναχρηματοδοτήσεων δανείων με νέα δάνεια. Αρχές του 2009 οι «άριστοι» της Γερμανίας είδαν με έκπληξη ότι το σύστημα Middelhoff ήταν μια φούσκα.

Ο μάνατζερ πήρε 2,5 εκατομμύρια ευρώ αποζημίωση και πήγε σπίτι του…

Η Γερμανική κυβέρνηση έριξε τον Μάιο του 2009 ως άμεση βοήθεια, 850 εκατομμύρια ευρώ χρήμα στο βαρέλι δίχως πάτο – την Arcandor. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δήλωσε δια στόματος της επιτρόπου Neelie Kroes «προβληματισμένη» αλλά δέχτηκε υπό όρους, να δοθούν και άλλα 437 εκατομμύρια ευρώ κρατική βοήθεια. Βλέπετε, οι πολιτικοί της Γερμανίας κάνουν τα πάντα για να σώσουν τις θέσεις εργασίας χρεωκοπημένων εταιριών. Έτσι και σήμερα ακούγεται ότι το Γερμανικό δημόσιο θα αναλάβει ξανά την ιδιωτικοποιημένη εταιρία σιδηροδρόμων, Deutsche Bahn.  

Τελικά στις 9 Ιουνίου του 2009 η Arcandor κατέθεσε αίτηση χρεωκοπίας στο δικαστήριο του Essen. Η Thomas Cook «έπεσε» ως υποθηκευμένο ενέχυρο στις αγγλικές τράπεζες. Δέκα χρόνια αργότερα, στις μέρες μας, αποδείχθηκε ότι όσα λεφτά και αν μπήκαν για τη σωτηρία της Thomas Cook, δεν έφταναν.

Στον επίλογο έχουμε τη Γερμανική κυβέρνηση που ετοιμάζει χρηματοδοτικά πακέτα διάσωσης των θυγατρικών της Thomas Cook που βρίσκονται στη Γερμανία. Πρόκειται μεταξύ άλλων για τις Condor, Thomas Cook Γερμανίας, Neckermann Reisen, Bucher και Oeger Tours. Τα Γερμανικά ΜΜΕ γράφουν πρωτοσέλιδα με καταγγελίες για «άπληστους ξενοδόχους που κρατούν όμηρους Γερμανούς τουρίστες». Ούτε κουβέντα όμως για την οικονομική καταστροφή που έφερε η χρεωκοπία της Thomas Cook στους απλήρωτους εργαζόμενους των ξενοδοχείων. Αυτοί… έτσι σκέφτονται πολλοί … «ας πρόσεχαν».