Βette Davis: ”Αν όλοι σ’ αγαπάνε, κάτι δεν κάνεις σωστά”

Η Bette Davis υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες ηθοποιούς της γενιάς της και μια από τις πιο κοφτερές γλώσσες του Χόλιγουντ. Ο επαγγελματισμός της συναγωνιζόταν με την αντιπάθεια που τις έτρεφαν οι ανταγωνίστριές της στο κινηματογραφικό πανί. Γυναίκα έξυπνη, φιλόδοξη, έμεινε στην κινηματογραφική ιστορία για τους ρόλους της  bitch και vamp τύπισσας που δεν άφηνε κανέναν και τίποτα να σταθεί εμπόδιο στην ζωή της, όπως και στην πραγματική ζωή της.. Τόσο που στο τέλος δεν μπορούσε κανείς να ξεχωρίσει που ξεκινά η ίδια και που ο ρόλος..

Γεννημένη στις 5 Απριλίου του 1908 ως Ρουθ Ελίζαμπεθ Ντέιβις, το μικρό κορίτσι από το Μισούρι ονειρευόταν μια καριέρα κάτω από τους προβολείς. Κόρη ενός εισαγγελέα και μια μητέρας φωτογράφου, είχε την δυνατότητα να λάβει μόρφωση και παράλληλα να βρίσκεται κοντά στον καλλιτεχνικό χώρο. Η αγάπη της για την κλασική λογοτεχνία την οδήγησε σύντομα στα γραπτά του Ονόρε ντε Μπαλζάκ. Η νουβέλα του με τίτλο ”Η ξαδέρφη Μπέτυ” έμελλε να της δώσει το καλλιτεχνικό της όνομα με το οποίο διέγραψε μια εντυπωσιακή πορεία στο Χόλιγουντ.

Κάθε αρχή και δύσκολη

Παρότι στην σχολή είχε αναγνωριστεί το ταλέντο της στην αγορά εργασίας τα βρήκε σκούρα. Παραγωγοί και σκηνοθέτες δύσκολα την έκλειναν σε δουλειές. Η φυσική της ομορφιά διέφερε από εκείνη των “παγωμένων καλλονών” του Χόλιγουντ.

”Τι ήθελα να έρθω στο Χόλιγουντ; Εδώ καταλαβαίνουν μόνο τις πλατινέ ξανθιές. Ενδιαφέρονται περισσότερο για τα πόδια τους παρά για το μυαλό τους”

Στο πρώτο της επίσημο δοκιμαστικό με την Universal απέτυχε οικτρά..

”Ήμουν η μεγαλύτερη  μυξοπαρθένα της γης και το δοκιμαστικό μου ήταν να ξαπλώσω σε έναν καναπέ και να περάσουν από πάνω μου 15 διαφορετικοί άνδρες με τους οποίους έπρεπε να ανταλλάξω ένα παθιασμένο φιλί. Νόμιζα πως θα πέθαινα.”

Στο δεύτερο επίσης..

” Τι πιστεύετε δεσποινίς Ντέιβις για τις γυναίκες που δείχνουν στήθος για να πάρουν το ρόλο ;” την ρώτησε ευθέως ο σκηνοθέτης του δοκιμαστικού όταν την είδε να μπαίνει με ένα φόρεμα κουμπωμένο ως το λαιμό.

Ακόμα ήταν ένα μικρό άγνωστο κορίτσι μόλις 22 ετών, φοβάμαι να σκεφτώ τι θα του έλεγε λίγες δεκαετίες αργότερα που είχε καθιερωθεί ως σταρ…

Γυρίζει έξι αποτυχημένες ταινίες στην Universal και το συμβόλαιό της δεν ανανεώνεται. Ετοιμάζεται για μια αξιοπρεπή καριέρα ως γραμματέας αλλά η τύχη αρχίζει να της χαμογελά.

Η εταιρεία Warner Bros, το 1932, γυρίζει την ταινία ”Ο άνθρωπος που έπαιξε το Θεό” και της δίνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Για αυτήν την ανέλπιστη ευκαιρία ευθύνεται ο συμπρωταγωνιστής της στο έργο Τζορτζ Άρλις, ο οποίος την είχε ξεχωρίσει για το ταλέντο της. Η Warner Bros άδραξε την ευκαιρία και της πρόσφερε πενταετές συμβόλαιο. Ακολούθησε η ταινία ”Ανθρώπινη δουλειά” το 1934. Οι κριτικές ήταν διθυραμβικές. Για πρώτη φορά ενσάρκωσε το ρόλο της κακιάς, ένας ρόλος που θα ήταν ορόσημο στη ζωή της και θα την ακολουθούσε σε όλες τις μεγάλες της επιτυχίες. Για τις χολιγουντιανές ηθοποιούς ο ρόλος της κακιάς γυναίκας ή του κακομαθημένου κοριτσιού δεν έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης. Σε ένα λαμπερό χώρο που όλοι έπρεπε να δείχνουν όμορφοι, υπέροχοι και καλοί, ώστε τα ΜΜΕ της εποχής να τους αποθεώνουν σαν μικρούς άμεμπτους θεούς, καμία δεν ήθελε να γίνει ”η κακιά μάγισσα” και να μείνει στην συνείδηση του κόσμου ως τέτοια.

Η Μπέτυ δεν είχε κανένα πρόβλημα να την αντιπαθήσουν. Ήξερε πως ο ρόλος του κακού ήταν και είναι πάντα αβανταδόρικος αρκεί να μην ξεπέφτει στο γκροτέσκο. Ο μισθός της ανέβηκε κατακόρυφα προκαλώντας προβλήματα στο πρώτο της γάμο με τον τραγουδιστή Χάρμον Νέλσον. Ο ανδρικός του εγωισμός είχε καταρρακωθεί.Η ανοδική της πορεία, πέρα από την διατάραξη της συζυγικής της γαλήνης, την οδήγησε σε πολυάριθμες εκτρώσεις προσπαθώντας να είναι αναπόσπαστη στην καριέρα της.

Παρά τις καλές κριτικές η Ακαδημία δεν την συμπεριέλαβε ως υποψήφια για όσκαρ για την ταινία ”Ανθρώπινη Δουλειά”, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων ακόμα και από τους επίσημους υποψήφιους για το βραβείο. Η μη υποψηφιότητά της έθεσε σε αμφισβήτηση τον τρόπο διεξαγωγής ψηφοφορίας, που την επόμενη χρονιά άλλαξε.

Την επόμενη χρόνια κερδίζει το πρώτο της Όσκαρ για τον ρόλο της στην ταινία ”Επικίνδυνη γυναίκα” το 1935.

Η δικαστική διαμάχη

Μετά τις μεγάλες της επιτυχίες θα περίμενε κάποιος πως η εταιρεία θα την αξιοποιούσε σε μεγάλες παραγωγές ωστόσο αυτό δεν συνέβη. Με σκοπό να κρατούν οι εταιρείες παραγωγής ”δέσμιους” των συμβολαίων τους τους ηθοποιούς δεν τους άφηναν να σηκώσουν πολύ κεφάλι. Μετά τις καλές κριτικές που εισέπραξε, πολλές άλλες εταιρείες θέλησαν να γυρίσουν ταινίες μαζί της και ρώτησαν για δανεισμό της. Η Warner Bros φοβούμενη πως θα την έχανε, δεν απάντησε ποτέ θετικά, αντίθετα τις έκλεινε μέτριες δουλειές ώστε να την έχει υπό τον έλεγχό της. Αυτό δεν άρεσε καθόλου στην Μπέτυ Ντέιβις, η οποία αποφάσισε να σπάσει το συμβόλαιο της και να γυρίσει δύο ταινίες βρετανικής παραγωγής.

Οι δικηγόροι της Warner την κυνήγησαν κατηγορώντας την στον Τύπο ως αχάριστη. Η εταιρεία την είχε σώσει από την αφάνεια και την πλήρωνε αδρά: 1.300 δολάρια την βδομάδα.

”Μακάρι να ήμουν και εγώ σκλάβος με τόσο χρήματα” την ειρωνεύτηκε ο δικηγόρος.

Εκείνη έχασε την δικαστική διαμάχη και σχεδόν απένταρη παρέμεινε στην Warner..

Παραλίγο να την… πάρει ο άνεμος.

Το 1938 υποκρίνεται  με επιτυχία μια κακομαθημένη καλλονή του Νότου με το όνομα Ιεζάβελ σε σκηνοθεσία Γουίλιαμ Γουάιλντερ. Ο ρόλος σημειώνει επιτυχία και ανοίγει το δρόμο για μια άλλη συντοπίτισσα, κακομαθημένη καλλονή, ώστε να ενσαρκωθεί στο κινηματογραφικό πανί, την Σκάρλετ Ο’ Χάρα. Ο σκηνοθέτης της ταινίας ”Όσα παίρνει ο άνεμος” συζητά με την εταιρεία, η οποία δέχεται με χαρά, με την μοναδική προϋπόθεση ο Έρολ Φλιν να παίζει το ρόλο του Ρετ Μπάτλερ. Η συμφωνία χαλά και για ακόμα μια φορά χάνει μια υποψηφιότητα για σίγουρο Όσκαρ.

Ο πρώτος της γάμος έχει πλέον καταρρεύσει αλλά οι κινηματογραφικές της επιτυχίες διαδέχονταν η μια την άλλη. Το 1939 για την ταινία ”Μαύρη Νίκη” κερδίζει μια υποψηφιότητα για Όσκαρ. Ακολουθούν μεγάλες επιτυχίες όπως ”Όλα και τον ουρανό ακόμα!” και οι κριτικοί εκστασιάζονται πλέον με το που εμφανίζεται στην οθόνη. Στην συνέχεια αυτή ”η εύκολη συνταγή” της μοιραίας εγωίστριας γυναίκας θα είναι η αιτία που θα της στερήσει τις επόμενες δεκαετίες καλούς ρόλους, αλλά εκείνη την εποχή θριαμβεύει. Πολλές συναδέλφισσες προσπαθούν να μιμηθούν το στυλ της και οι γνωστές κινήσεις του καπνίσματος, το ειρωνικό ύφος και η χλευαστική συμπεριφορά είναι μανιέρες που τις χρησιμοποιούν αρκετές ηθοποιοί ως και σήμερα.

Το σερί των κακών γυναικών σπάει ο ρόλος της στην ταινία ”Ο Μεγάλος ψεύτης” όπου εμφανίζεται ως μια γλυκιά και συμπαθητική γυναίκα.

Η Ακαδημία των Όσκαρ που τόσο πολύ την είχε πληγώσει στο παρελθόν (και θα συνεχίσει στο μέλλον) της δίνει την θέση της διευθύντριας της επιτροπής το 1941. Εκείνη θέλοντας να βοηθήσει ώστε να βρεθούν πόροι για το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, επιθυμεί να καταργήσει την δεξίωση μετά την τελετή και μια σειρά άλλα έξοδα. Οι προτάσεις της δεν γίνονται δεκτές και εκείνη παραιτείται μέσα σε τρεις μήνες.

Την ίδια χρονιά έρχεται σε ρήξη με τον σκηνοθέτη Γουίλιαμ Γουάιλντερ καθώς γύριζαν την ταινία ”Μικρές Αλεπούδες”. Ο λόγος ήταν πως ήθελε να έχει λόγο για το πώς θα παίξει το ρόλο της, ενώ ο σκηνοθέτης της είχε επισημάνει πως επιθυμούσε να ακολουθήσει πιστά τις οδηγίες του. Παρότι δεν συνεργάστηκαν ποτέ ξανά, πάντα μιλούσαν με καλά λόγια ο ένας για την δουλειά του άλλου.

Η Ντέιβις… πάει πόλεμο

Με την εμπλοκή του Αμερικάνικου στρατού στον Β’ ΠΠ, το Χόλιγουντ ανέπτυξε μια σειρά από δράσεις ώστε να βοηθήσει τους στρατιώτες, στέλνοντάς τους χρήματα, είδη πρώτης ανάγκης ή και καλλιτέχνες ώστε να τους εμψυχώσουν αλλά και να παρηγορήσουν όσους έμειναν πίσω. Πέρα από τις πολεμικές ταινίες που έδειχναν τους στρατιώτες να κατατροπώνουν τους κακούς για πρώτη φορά στην κινηματογραφική οθόνη, αναπτύσσεται ο αμιγώς ”γυναικείος κινηματογράφος”. Ιστορίες ρομαντισμού εμφανίζονταν χεράκι χεράκι με ιστορίες γυναικείας απελευθέρωσης από τα συντηρητικά πρότυπα της εποχής. Το 1942 η Ντέιβις γυρίζει την ταινία ”Το ξέσπασμα της ψυχής” λαμβάνοντας το ρόλο μιας άσχημης γεροντοκόρης η οποία καταφέρνει έπειτα από ψυχοθεραπεία να αναγεννηθεί. Την ίδια περίοδο ανοίγει το διάσημο κλαμπ Hollywood Canteen με άλλους διάσημους ηθοποιούς επιθυμώντας να διασκεδάζει τους στρατιώτες οι οποίοι γυρνούσαν από τον πόλεμο.

Το ίδιο χρονικό διάστημα βιώνει μια προσωπική τραγωδία, χάνοντας τον δεύτερο σύζυγο της Άρθουρ Φανσγουορθ από ένα χτύπημα στο κεφάλι. Επιθυμεί να αποσυρθεί αλλά τελικά πείθεται να συνεχίσει.

Όλα για την Εύα

Μετά από 18 χρόνια πετυχημένης πορείας με την Warner Bros (και μιας αποτυχημένης ανταρσίας), η Ντέιβις καταφέρνει να αποδεσμευτεί από το συμβόλαιο της. Της προτείνεται να παίξει στην ταινία ”Όλα για την Εύα”, ταινία προσωπικός θρίαμβος για την ίδια. Σάρωσε τα βραβεία σχεδόν σε όλα τα φεστιβάλ κινηματογράφου παγκοσμίως και της χάρισε υποψηφιότητα για Όσκαρ ξανά. Στα γυρίσματα της ταινίας συνδέθηκε ερωτικά με τον τέταρτο και τελευταίο της σύζυγο Γκάρυ Μέριλ. Ο έρωτάς τους ήταν κεραυνοβόλος, παρότι ήταν και οι δύο παντρεμένοι. Εκείνη ήταν παντρεμένη με τον τρίτο της σύζυγο Γουίλιαμ Σέρρυ, μασέρ στο επάγγελμα, με τον οποίο απέκτησε το μοναδικό βιολογικό παιδί της, την Μπάρμπαρα. Με τον τέταρτο σύζυγο υιοθέτησαν ένα αγόρι και ένα ακόμη κορίτσι.

Ο γάμος τους δεν ήταν καθόλου ευτυχής.” Εκείνος, όπως και εγώ, ερωτευτήκαμε τον άνδρα και την γυναίκα που υποδυθήκαμε στην ταινία”

Για περίπου μια δεκαετία η καριέρα της έπαιρνε σιγά-σιγά την κατιούσα. Αναγκάστηκε να εμφανιστεί στο θέατρο μετά από μια σειρά αποτυχημένων ταινιών ανεξάρτητης παραγωγής.

”Όλοι οι ηθοποιοί που εμφανίζονται στο Μπρόντγουεϊ, είναι γιατί δεν τους ζητούν πλέον στο Χόλιγουντ” παραδέχτηκε πικρά σε μια συνέντευξή της η ίδια.

Ποιος φοβάται την κόντρα με την Τζόαν Κρόφορντ;

Υπήρξαν από τα μεγαλύτερα ονόματα του κινηματογράφου και από τις πιο γνωστές αντίζηλες του Χόλιγουντ. Η έχθρα τους λένε πως ξεκίνησε για τα μάτια ενός άνδρα, του Φράνσοτ Τοουν. Η Μπέτυ τον ερωτεύτηκε τρελά αλλά εκείνος παντρεύτηκε την Τζοάν. Αν αυτό ήταν πραγματικά αλήθεια, τότε η Τζοάν δεν θα είχε λόγω να κρατήσει από την μεριά της τόση κακία στην Μπέτυ. Από ό,τι φαίνεται η έχθρα τους είχε να κάνει με προσωπική ζήλια και όχι με τρίτο άτομο.

Οι φαρμακερές ατάκες που εκτόξευε η μια στην άλλη έχουν μείνει στην ιστορία της κακεντρέχειας εκεί έξω. Η Ντέιβις την κατηγορούσε για τα ατελείωτα κρεβατώματά της με τους άνδρες ηθοποιούς.. ”Έχει πάρει κάθε αρσενικό σταρ της MGM εκτός από την Λάσσυ’‘ ενώ η Τζόαν Κρόφορντ την χτυπούσε για τον ρόλο -μανιέρα της.

Το 1962, συνεργάζονται στην ταινία ” Τι απέγινε η  Μπέιμπι Τζέην;” και η ταινία γίνεται μια από τις πιο εμβληματικές των ταινιών τρόμου. Οι δυο γυναίκες συνεργάζονται άψογα στα γυρίσματα παρά τα πισώπλατα μαχαιρώματα που υπόγεια φέρουν η μια στην άλλη. Όπως να μεταφέρει η Ντέιβις ένα ολόκληρο ψυγείο με κόκα -κόλα για να πικάρει την Κρόφορντ ως πρώην σύζυγο και κληρονόμο της Πέπσι.

Η Ντέιβις κατάφερε να κλέψει την παράσταση υποδυόμενη την Μπέιμπι Τζέην, ένα πρώην παιδί καλλιτέχνη με μεγάλη επιτυχία, το οποίο είχε μείνει στην αφάνεια μεγαλώνοντας. Τράβηξε την προσοχή της επιτροπής, η οποία της έδωσε μια ακόμη υποψηφιότητα για Όσκαρ.. Η Κρόφορντ απελπισμένη, επικοινώνησε με όλες τις άλλες συνυποψήφιες για το βραβείο και τους ζήτησε πως αν κερδίσει οποιαδήποτε από αυτές να την αφήσουν να παραλάβει η ίδια το Όσκαρ τους, όπως και έγινε. Η Ανν Μπάνκροφτ κέρδισε το Όσκαρ εκείνη την βραδιά και η Κρόφορντ παρέλαβε το αγαλματίδιο μπροστά στα έκπληκτα μάτια της Ντέιβις.

Μετά από αυτό όλοι συμφωνούμε με την φαρμακερή ατάκα της Ντέιβις

” Η καλύτερη ανάμνηση μου από την Τζόαν Κρόφορντ ήταν όταν την έσπρωξα από τις σκάλες στην ταινία ”Τι απέγινε η Μπέιμπι Τζέην;”

Μετά την θεαματική ανάσταση της καριέρας της, συνέχισε να εμφανίζεται σε ταινίες και σειρές στην τηλεόραση. Παρότι δεν συμπάθησε ποτέ την μικρή οθόνη, δεν ήθελε με τίποτα να αποσυρθεί.

”Θα πεθαίνω πάνω στα τακούνια και σε κίνηση”

Η μάχη με τον καρκίνο και την κόρη της

Το 1983 διαγνώστηκε με καρκίνο του στήθους. Κατά τη διάρκεια των χημειοθεραπειών υπέστη μια σειρά από εγκεφαλικά, τα οποία παρέλυσαν όλη την αριστερή πλευρά της. Όταν κατάφερε να συνέλθει, έφυγε για την Αγγλία ώστε να γυρίσει την ταινία ”Έγκλημα στον καθρέφτη”. Γυρίζοντας την περίμενε μια δυσάρεστη έκπληξη. Το βιολογικό της παιδί είχε γράψει ένα βιβλίο ”Ο φύλακας της μητέρας μου” για την δύσκολη σχέση που είχαν ως μητέρα-κόρη. Η Ντέιβις, η οποία είχε κάνει παιδί στα 39 της χρόνια, είχε εναντιωθεί στο γάμο της κόρης της σε ηλικία 16 χρονών με έναν κατά πολλά χρόνια μεγαλύτερο της άνδρα. Εκείνη πίστεψε πως το βιβλίο βγήκε ώστε να την πικάρει ο γαμπρός της, παρασύροντας την κόρη της σε μια σειρά από ψεύτικες αποκαλύψεις με σκοπό το χρήμα.

Η Ντέιβις την αποκλήρωσε και δεν της μίλησε ποτέ ξανά.

Η τελευταία της ταινία ήταν το 1989, λίγους μήνες πριν φύγει από την ζωή, με τίτλο ”Μια μητριά.. σκέτος μπελάς”. Λίγους μήνες αργότερα λιποθυμά στα αμερικανικά βραβεία κινηματογράφου και μαθαίνει πως ο καρκίνος επέστρεψε. Πεθαίνει στις 6 Οκτωβρίου στην Γαλλία στα 81 της χρόνια, ενώ πάνω στο τάφο της χαράχτηκε η φράση ”Τα έκανε όλα με το δύσκολο τρόπο”.

Το 1981 η Κιμ Καρνς τραγουδά το τραγούδι ”Bette Davis eyes” το οποίο γίνεται μεγάλη επιτυχία και βρίσκεται για πολλές εβδομάδες στις λίστες των πιο πετυχημένων τραγουδιών της χρονιάς. Μέχρι σήμερα θεωρείται ένα από τα πιο πετυχημένα τραγούδια της δεκαετίας.

Αναμφισβήτητα υπήρξε ένα από τα ιερά τέρατα του παλιού Χόλιγουντ. Οι ερμηνείες της άφησαν εποχή και οι ατάκες της μέχρι σήμερα βρίσκονται στα χείλη όλων. Ο ρόλος της κακιάς σωματικοποιήθηκε μέσα από το υποκριτικό της ταλέντο. Δέκα φορές υποψήφια για Όσκαρ, εκ των οποίων 5 κερδισμένα, η πιο ακριβοπληρωμένη γυναίκα την δεκαετία του ’40 από κινηματογραφικό στούντιο, και με τα χέρια της να έχουν αποτυπωθεί σε τσιμέντο, τόσο στο Χόλιγουντ όσο και έξω από άλλα κινηματογραφικά στούντιο ανά τον κόσμο… είναι πολλά επιτεύγματα για μια ολόκληρη ζωή.