Άνετη επικράτηση Κόστα στην Πορτογαλία – Πτώση για το ΚΚ Πορτογαλίας – Πρώτη είσοδος ακροδεξιού βουλευτή μετά το 1974

Χωρίς εκπλήξεις στο βασικό αποτέλεσμα, αλλά με διάφορα επιμέρους ενδιαφέροντα στοιχεία, κύλησαν οι χθες εκλογές στην Πορτογαλία. Όπως προβλεπόταν, ο νυν πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα, του κεντροαριστερού σοσιαλιστικού κόμματος, κατήγαγε εύκολη νίκη, σημειώνοντας άνοδο 4,3% σε σχέση με το αποτέλεσμα του 2015. Ωστόσο, το 36,65% των ψήφων και οι 106 από τις 230 έδρες που απέσπασε, δεν αρκούν ούτε σε αυτή τη θητεία για το σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης.

Ήδη έχουν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις της επόμενης μέρας, με τον Κόστα να εμφανίζεται πρόθυμος για τη συνέχιση της gerigonca, δηλαδή της στήριξής του με ψήφο ανοχής από το Αριστερό Μπλοκ (αδελφό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ) και το ΚΚ Πορτογαλίας. «Στους ψηφοφόρους άρεσε η συμφωνία μας», υποστήριξε ο Κόστα, προσθέτοντας πως «Θα δούμε αν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε». Επιπλέον, ο πρωθυπουργός άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να μιλήσει με το οικολογικό κόμμα «PAN», που μπήκε για πρώτη φορά στη βουλή με 4 έδρες, έχοντας ήδη καταστήσει σαφές πως προτίθεται να στηρίξει το Σοσιαλιστικό Κόμμα, αν στηρίξει την περιβαλλοντική του ατζέντα.

Μεγάλος ηττημένος των εκλογών αναδεικνύεται το κεντροδεξιό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, που κατέγραψε με 27,9% το χαμηλότερο εκλογικό ποσοστό από το 1983, καθώς η πλειονότητα των Πορτογάλων ψηφοφόρων εξακολουθεί να του χρεώνει την επιβολή του πορτογαλικού μνημονίου πριν λίγα χρόνια. Παρά τις υποθέσεις νεποτισμού και διαφθοράς που αποκαλύφθηκαν στη διάρκεια και της τωρινής κυβέρνησης, ο Κόστα κατόρθωσε να παρουσιάσει ως επιτυχίες του κόμματός του τη μείωση της ανεργίας, την αύξηση των εξαγωγών και την έκρηξη του τουρισμού στη χώρα, όπου το 2018 για πρώτη φορά οι ξένοι επισκέπτες ξεπέρασαν τον αριθμό των κατοίκων της χώρας των περίπου 10 εκ. Παράλληλα, απολαμβάνει της ευμένειας της ΕΕ για τα μέτρα δημοσιονομικής πειθαρχίας και στήριξης των επιχειρήσεων που επέβαλε στη Πορτογαλία. Μέτρα που συνοδεύτηκαν και από καταστολή, όπως στην πρόσφατη επιστράτευση εναντίον απεργών οδηγών φορτηγών.

Ιστορικά αποδείχτηκε για άλλη μια φορά ότι τη μερίδα του λέοντος της δυσαρέσκειας για τις αντιλαϊκές πολιτικές μιας συγκυβέρνησης τη χρεώνονται οι μικρότεροι εταίροι, της, πολλώ δε μάλλον όταν ένα εξ αυτών τυγχάνει το ΚΚ Πορτογαλίας. Μπορεί η εκλογική καθίζηση περίπου 2 μονάδων που υπέστη (6,5 περίπου από 8,5% στις προηγούμενες εκλογές), να ήταν μικρότερη από την πανωλεθρία των ευρωεκλογών λίγους μήνες νωρίτερα, ωστόσο καταδεικνύει ανάγλυφα ότι οι ψηφοφόροι απλώς προτίμησαν μαζικότερα από πριν να κατευθυνθούν απευθείας προς τη σοσιαλδημοκρατία. Το ΚΚΠ, που είχε καταψηφίσει την επιστράτευση απεργών και επικρίνει τον Κόστα και το κόμμα του μεταξύ άλλων στη σημερινή του ανακοίνωση για το αποτέλεσμα των εκλογών για συνέχιση και εμβάθυνση πολιτικών της δεξιάς, εμφανίζεται ουσιαστικά ανοιχτό σε συνέχιση της στήριξης. Αυτό είναι σαφές από το ότι σημειώνει πως η στάση του κόμματος θα εξαρτηθεί “από τις επιλογές του Σοσιαλιστικού Κόμματος” και τον “τρόπο που θα νομοθετήσει”.

Από τα μικρότερα κόμματα που μπήκαν στη βουλή λόγω του αναλογικού εκλογικού συστήματος, η προσοχή πέφτει κυρίως στο ακροδεξιό μόρφωμα Chega (Φτάνει), καθώς εκλέγει βουλευτή με 1,30% των ψήφων. Μπορεί το ποσοστό να παραμένει ισχνό και να μην ανατρέπει επί της ουσίας την εξαίρεση της Πορτογαλίας από τον ευρωπαϊκό κανόνα ενίσχυσης της ακροδεξιάς, αλλά σε συμβολικό επίπεδο δεν παύει να είναι σημαντικό πως για πρώτη φορά μετά την Επανάσταση των Γαρυφάλλων το 1974 εκλέγεται ακροδεξιός βουλευτής στη χώρα.