Πέρα απο τον JOKER: Ταινίες που ξεσήκωσαν αντιδράσεις και πρέπει να γνωρίζεις (Μέρος Β’)
Συντηρητικοί θεσμοί, όπως η Εκκλησία, είχαν βάλει στο στόχαστρό τους από νωρίς το σινεμά. Εδώ κάνουμε μια μικρή αναδρομή σε ταινίες που προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις έξω απο κινηματογράφους και κάποιες έφτασαν στο σημείο να απαγορευτούν σε κάποιες χώρες.
Σας άφησα με τις ”Δαιμονισμένες” του 1971 και θα έχετε λυσσάξει τώρα στα ”ίου, αρρωστημένος κινηματογράφος! Ακούς εκεί να αυνανίζεται με μηριαίο κόκκαλο! κλπ” ε, ναι η τέχνη όπως και η ζωή δεν έχει όρια. Επιφυλάσσομαι να σας πω μια αντίστοιχη αληθινή ιστορία από την Γαλλία του 17ου αιώνα κάποια στιγμή και θα δείτε πως ό,τι πιο αρρωστημένο μπορεί να έχει σκεφτεί κάποιος να το αποδώσει στο κινηματογραφικό πανί, κάποιος άλλος το έχει κάνει πράξη στην αληθινή ζωή. Το θέμα είναι να βρεθείς απλός θεατής στην φαντασία του πρώτου και όχι άτυχο θύμα στα χέρια του δεύτερου.
Ο επιθεωρητής Κάλαχαν (1971)
Ο Βρώμικος Χάρι ήταν ένας σκληροτράχηλος αστυνομικός που χρησιμοποιούσε την βία για να πετύχει αυτό που ήθελε. ”Φτιάξε μου την μέρα” ήταν η ατάκα που γύρισε όλη την υφήλιο από την πρώτη μέρα προβολής της. Ο Βρώμικος Χάρι Κάλαχαν προκάλεσε με την αλόγιστη αστυνομική βία που ασκούσε και άναψε συζητήσεις στα πάνελ της εποχής. Ο πολύ macho ήρωάς του οδήγησε πολλές φεμινιστικές οργανώσεις έξω από τους κινηματογράφους και την 44η απονομή όσκαρ με πλακάτ που έγραφαν ”Ο επιθεωρητής Κάλαχαν είναι ένα σαπισμένο γουρούνι”. Τέλος, το 1981 ένα ζευγάρι από την Γερμανία προσπάθησε να αντιγράψει τον τρόπο απαγωγής ενός ανήλικου κοριτσιού και όλα πήγαν λάθος. Το κοριτσάκι πέθανε μέσα στο κουτί που το είχαν τοποθετήσει κάτω από το έδαφος όταν ο εξαερισμός σταμάτησε να γυρνά εξαιτίας των φθινοπωρινών φύλλων που εισήλθαν εντός του κουτιού.
Αδέσποτα σκυλιά (1971)
Ο Ντάστιν Χόφμαν ήταν ένας φιλήσυχος δάσκαλος ο οποίος μετατράπηκε σε κυνηγό κεφαλών. Όποιος παίζει στην ταινία μαζί του, τον σκοτώνει. Η γυναίκα του βιάζεται από ένα παλιό της εραστή μαζί με ένα φίλο του και έπειτα σχεδόν όλο το χωριό γελοιοποιεί τον δασκαλάκο μέχρι που δεν μένει ρουθούνι, τουλάχιστον όχι από τους ”κακούς”. Το κεντρικό θέμα της ταινίας, ο βιασμός της γυναίκας, έφερε πολλούς θεατές σε αμηχανία. Το να μην αποκαλύψει στον άνδρα της η ίδια την αλήθεια, άφηνε το περιθώριο για υποθέσεις και μεγάλωνε τους μύθους γύρω από το βιασμό. Η ταινία όπως ήταν φυσικό ενόχλησε ιδιαίτερα το γυναικείο πληθυσμό, ενώ οι κάτοικοι της αγγλικής επαρχίας που είχαν χρησιμοποιηθεί ως κομπάρσοι στην ταινία ξεσηκώθηκαν εναντίον της γιατί το θέμα της ήταν αντίθετο από τις ηθικές τους αξίες.
Βαθύ λαρύγγι (1972)
Όχι δεν πρόκειται για ψευδώνυμο κάποιου τραγουδιστή. Το βαθύ λαρύγγι δείχνει μια στερημένη σεξουαλικά γυναίκα η οποία ανακαλύπτει έκπληκτη μαζί με τον γιατρό της ότι η κλειτορίδα της είναι στο λαιμό της… οπότε πιάνει δουλίτσα προσπαθώντας να εξασκήσει τις στοματικές της ικανότητες. Η ταινία για πολλά χρόνια έπαιζε κρυφτούλι στα ράφια των βίντεο-κλαμπ και των κινηματογραφικών αιθουσών. Στην αρχή θεωρήθηκε μια σεξοκωμωδία, αργότερα μπήκε στο μάτι του κυκλώνα και καταδικάστηκε σε πολλές πολιτείες της Αμερικής με τους νόμους περί χυδαιότητας. Μετά ξαναβγήκε στην επιφάνεια πετσοκομμένη από τις ”πολύ χυδαίες σκηνές”. Ξεσήκωσε σχεδόν τους πάντες: φεμινίστριες, θρήσκους, συντηρητικές πολιτικές παρατάξεις. Τους άνδρες τους ξεσήκωνε για άλλους λόγους. Πλακάτ γράφτηκαν, κινηματογραφικές αίθουσες μπλοκαρίστηκαν, για χρόνια η πρωταγωνίστρια υπερασπιζόταν την επιλογή της, για να καταλήξει κάπου το 1981 να πει ”Όποιος βλέπει την ταινία, βλέπει τον βιασμό μου” αποκαλύπτοντας την κακοποιητική σχέση που είχε με τον άνδρα της και τότε μάνατζερ της. Μέχρι σήμερα η ταινία αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες του πορνογραφικού κινηματογράφου. Το στυλ της μιμήθηκαν στην συνέχεια πολλές ανάλαφρες σεξοκωμωδίες στην Ελλάδα και αλλού.
Ο εξορκιστής (1973)
Μια από τις πιο πετυχημένες ταινίες τρόμου, που μέχρι και σήμερα προκάλεσε χιλιάδες συζητήσεις στο δημόσιο λόγο. Οι άνθρωποι είχαν πάθει φρενίτιδα γύρω από το φιλμ και το συζητούσαν συνέχεια (κάτι μας θυμίζει αυτό). Οι κινηματογράφοι γέμιζαν ασφυκτικά ενώ οι σκηνές της ταινίας είχαν προκαλέσει από ”κινηματογραφική νεύρωση” και αποβολές ως λιποθυμίες και ναυτία. Οι ταμίες ήταν στην κυριολεξία με τα δάκτυλα στο καντράν των τηλεφώνων για ασθενοφόρα, ενώ οι πιο προνοητικοί τα είχαν ήδη απέξω. Για πρώτη φορά παρουσιάστηκε το φαινόμενο να τυπώνονται ”ψεύτικα εισιτήρια” ώστε ο κόσμος να μπαίνει σε ήδη sold out προβολές.
Ο δολοφόνος με το πριόνι (1974)
Μια παρέα πετσοκόβεται από ένα δολοφόνο με αλυσοπρίονο (λογικό θέλει πολύ ώρα να κόψεις ένα άνθρωπο με πριόνι (μη με ρωτάτε πώς το ξέρω αυτό…) και οι συζητήσεις παίρνουν φωτιά. Οι φεμινίστριες επιτίθενται στην ταινία καθότι όλα τα τραβάνε αυτές οι έρμες οι γυναίκες σε αυτά τα slasher films. Μες στα χρόνια η ταινία έγινε ποπ icon cultural, που λέμε και στα χωριά μας, και οι συζητήσεις πήραν μια περίεργη τροπή. Πολλοί θεωρούν την ταινία αντι-καπιταλιστική και υπέρ της χορτοφαγίας. Ισχυρίζονται πως λόγω της καπιταλιστικής Αμερικής χιλιάδες εκδοροσφαγείς σαν τον Leatherface έμειναν χωρίς δουλειά και τους σάλεψε, ενώ ο τρόπος που σφαγιάζει κόσμο δείχνει πώς είναι να αντιμετωπίζεσαι και ο ίδιος σαν κρέας όπως τα υπόλοιπα ζώα..
Σαλό ή 120 μέρες στα Σόδομα.(1975)
Βασισμένο στο βιβλίο του Μαρκήσιου Ντε Σαντ ο Παζολίνι κατάφερε να δημιουργήσει μια ανεκτίμητης καλλιτεχνικής αξίας ταινία, φέρνοντάς την στην εποχή της φασιστικής Ιταλίας και αποκαλύπτοντας όλο αυτό το σάπιο σύστημα που κρυβόταν κάτω από τον καθολικισμό, την υψηλή κοινωνική θέση και τις ”καθαρές ιδέες”. Η ταινία λογοκρίθηκε και απαγορεύτηκε σε πολλές χώρες και μέχρι σήμερα παραμένει απαγορευμένη σε αρκετές από αυτές. Στο Ηνωμένο Βασίλειο εγκρίθηκε μόλις το 2000 ενώ στην Αυστραλία παίχτηκε το 2010. Το τι συνέβη με καθολικές και φασιστικές νεολαίες δεν περιγράφεται… Λένε πως αυτή η ταινία του στοίχισε αργότερα την ζωή.
SNUFF (1976)
Και τι δεν έχει ειπωθεί για αυτή την ταινία.. Μέχρι πως έγινε πραγματικός φόνος μέσα σε αυτή. Η αλήθεια είναι πως οι παραγωγοί ”τσίμπησαν” λίγο την κατάσταση οι ίδιοι, δημιουργώντας ντόρο πως τάχα, μπορεί, ίσως να σκοτώθηκε και κάποιος μωρέ… Παρότι αργότερα διαψεύστηκε από τους ίδιους και τα περιοδικά ο μύθος γύρω από την ταινία είχε ήδη δημιουργηθεί. Επίσης ήταν η πρώτη ταινία στα χρονικά του κινηματογράφου όπου οι ίδιοι πάλι παραγωγοί είχαν πληρώσει ψεύτικους διαδηλωτές να πηγαίνουν έξω από τους κινηματογράφους και να φωνάζουν κατά της ταινίας.
Θα φτύσω στους τάφους σας (1978)
Φυσικά δεν αναφερόμαστε στην νουβέλα του Μπόρις Βιαν αλλά στην αμερικάνικη ταινία τρόμου, όπου μια γυναίκα βιάζεται άγρια από μια ομάδα ανδρών και έπειτα ξεκινά την εκδίκηση της σκοτώνοντάς τους έναν προς έναν. Η ταινία έχει απαγορευτεί σε πολλές χώρες, κατηγορούμενη πως εκθειάζει την βία απέναντι στις γυναίκες. Σε χώρες όπως η Ιρλανδία, Νορβηγία, Ισλανδία και Δυτική Γερμανία, απαγορεύτηκε άμεσα απο το 1978. Στον Καναδά επιτρέπεται μόνο σε συγκεκριμένες πολιτείες. Στο Ηνωμένο βασίλειο ήταν απαγορευμένη μέχρι και το 2001. Στην Ιρλανδία δεν επιτρέπεται ούτε καν να αγοράσεις το dvd μέχρι και σήμερα.
Ένας προφήτης… μα τι προφήτης! Η ζωή του προφήτη Μπράιαν (1979)
Λίγες κωμωδίες γίνονται αντικείμενο αντιδράσεων και όλες συνήθως έχουν να κάνουν με την παρωδία των θείων. Ο προφήτης Μπράιαν μάταια προσπαθεί να πείσει τους ”πιστούς ακολούθους” πως δεν έχει καμία σχέση με το Λόγο του Κυρίου αλλά δεν πείθει κανέναν. Καταλήγει να σταυρώνεται σαν τον Ιησού μετά από πολλές ξεκαρδιστικές περιπέτειες και παρερμηνείες των λόγων του. Χιλιάδες χριστιανικές οργανώσεις βγήκαν στους δρόμους και διέταξαν να κατέβει άμεσα η ταινία ως βλάσφημη. Όπως συμβαίνει πολύ συχνά κανένας από εκείνους που αντιδρούν δεν έχουν δει την ταινία.Αν την είχαν δει ίσως να αναγνώριζαν την συμπεριφορά τους στην συμπεριφορά των πιστών που τυφλωμένοι από την πίστη τους οδηγούν έναν αθώο στην σταύρωση… Δεν ήταν όμως μόνο οι χριστιανικές οργανώσεις που ξεσηκώθηκαν. …Για πρώτη φορά στα χρονικά οι ραβίνοι διαδήλωναν και έριχναν ανάθεμα δίπλα-δίπλα με καθολικές καλόγριες. Η ταινία απαγορεύτηκε στην Ιρλανδία για 8 χρόνια και 1 χρόνο στην Νορβηγία (αναγκάστηκαν να άρουν την απαγόρευση όταν είδαν πως η γειτονική τους χώρα Σουηδία τους κορόιδευε λέγοντας στα πόστερ που διαφήμιζαν την ταινία ”Τόσο αστεία που μέχρι και στην Νορβηγία απαγορεύτηκε”). Πολλοί είχαν τσαντιστεί με την σκηνή της σταύρωσης όπου ακούγεται η ατάκα:
-Βλέπεις όταν είσαι ψηλά δεν υποφέρεις τόσο!
Θεωρήθηκε προσβολή για το θείο δράμα και βασανισμό, αν και στην συνέντευξη τύπου πήραν τελικά πληρωμένη απάντηση από τους συντελεστές της ταινίας ”Κάθε θρησκεία που κάνει σύμβολό της ένα μέσο βασανιστηρίου είναι λίγο άρρωστη, δεν νομίζετε;”.
Το ολοκαύτωμα των Κανιβάλων (1980)
Τι το ήθελε ο έρμος ο σκηνοθέτης να δημιουργήσει μια ταινία με κανιβάλους σαν να ήταν ντοκιμαντέρ; Είδε ο κόσμος την ταινία και τον έσυρε στα ιταλικά δικαστήρια. ”Σκότωσες κόσμος και κοσμάκη” να τον κατηγορούν. ”Βρε καλά μου βρε χρυσά μου όχι. Κάνουμε στα ψέματα πως είναι αληθινά τα παλουκώματα στην ταινία”. ”Όχι άμα είναι έτσι πες μας: που είναι οι ηθοποιοί;”. ”Βρε καλά μου, βρε χρυσά μου, έχουμε υπογράψει συμβόλαιο να μην εμφανίζονται δημόσια ώστε να προμοτάρω την ταινία”. ”Όχι τους άφησες να γίνουν σις κεμπάπ από τους κανίβαλους…”. Αναγκάστηκε να τους εμφανίσει σώους και αβλαβείς μπροστά στους δικαστές. Από τις κατηγορίες των ανθρωποκτονιών γλίτωσε όχι όμως από τις καταδίκες για την σφαγή και την κακοποίηση ζώων που στην πραγματικότητα συνέβησαν στην ταινία.
Το ψωνιστήρι (1980)
Κάθε δεκαετία έχει τους αποδιοπομπαίους τράγους της στο κινηματογραφικό πανί, κάπως έτσι ήταν και η κοινότητα των ομοφυλοφίλων την δεκαετία του ’80. Ένα χρόνο πριν ξεσπάσει η μάστιγα του AIDS ο Αλ Πατσίνο πρωταγωνιστεί στην ταινία ”Το ψωνιστήρι” όπου σαν αστυνομικός εισχωρεί στην κοινότητα των ομοφυλοφίλων της Νέας Υόρκης με σκοπό να βρει έναν ομοφυλόφιλο serial killer. Τα στερεότυπα και η δυσφήμηση των ομοφυλοφίλων έφτασε σε υψίπεδα Ιμαλαΐων και οι οργανώσεις κινήθηκαν εναντίον της ταινίας τόσο γρήγορα, όσο πύραυλος στο διάστημα (και καλά έκαναν).
Ο τελευταίος πειρασμός (1988)
Θυμάστε μια εποχή που έλεγαν “Καλέ να πάνε να σκοτώσουν τον Δανό γελοιογράφο επειδή απεικόνισε τον Μωάμεθ; Πω πω βαρβαρότητα!”. Ναι… Ξεχνούν εύκολα οι Έλληνες το σύνθημα ”Ο λαός απαιτεί η ταινία να καεί”. Η κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου του Νίκου Καζαντζάκη παραλίγο να του στοιχίσει έναν αφορισμό. Πιστοί από όλο τον κόσμο ξεσηκώθηκαν εναντίον της ταινίας που έδειχνε την διπλή φύση του Ιησού: θεία και ανθρώπινη αλλά αυτό ήταν το ζητούμενο… Γιατί να δείχνουμε πως ο Ιησούς ήταν και άνθρωπος και πως είχε ανθρώπινες αδυναμίες, όπως φόβο, εγωισμό, σεξουαλικές τάσεις. Στην Αμερική οι διαδηλώσεις ήταν ασύλληπτες έξω από τον κινηματογράφο, ενώ τα ΜΜΕ της εποχής είχαν πληρωθεί να προβάλλουν μηνύματα ενάντια στην ταινία. Ο σκηνοθέτης Τζεφιρέλι (να αυτός που κάθε χρόνο βλέπουμε την σειρά ”Ο Ιησούς από την Ναζαρετ”) καταφέρθηκε εναντίον της συμμετοχής της ταινίας στο Φεστιβάλ της Βενετίας.
Στην Ελλάδα η Ιερά Σύνοδος πήρε απόφαση να μην προβληθεί η ταινία, πριν καν φτάσει στις όχθες της χώρας μας, όμως οι Πασόκοι κυβερνήτες μας τότε, με μια γενναία δήλωση πως ”Σοσιαλισμός και λογοκρισία δεν συμβαδίζουν”, επέτρεψαν την προβολή της ταινίας για άτομα άνω των 17 ετών. Αστυνομικοί στήθηκαν έξω από τους κινηματογράφους, οι χριστιανοταλιμπάν ήταν επί ποδός με εικόνες, φυλλάδια, σταυρούς, ξυράφια, μαχαίρια και άλλα αντικείμενα της χριστιανοσύνης και της αγάπης… Με τις εικόνες έσπαγαν τις τζαμαρίες και με τα μαχαίρια έμπαιναν και έσκιζαν καθίσματα, κουρτίνες, πόστερς, ενώ οι θεατές τους φώναζαν αντι-συνθήματα ”Δεν αποχωρούμε αν δεν αφοριστούμε” και ” Ο Ιούδας είναι σέξι, έξι-έξι έξι”, ενώ σε αυτά τα ακούσματα οι “πιστοί” έψαλλαν το ”Τη Υπερμάχω”…
Βασικό ένστιχτο (1992)
Ταινία η οποία έμεινε στην ιστορία κυρίως για το άνοιγμα των ποδιών της Σάρον Στόουν και όχι τόσο για τις αντιδράσεις που προκάλεσε. Και όμως, προκάλεσε αντιδράσεις στην κοινότητα των αμφισεξουαλικών αυτή την φορά. Η Στόουν έπαιζε μια αμφισεξουαλική serial killer με αδυναμία στους παγοκόφτες, προκαλώντας αρνητική εικόνα για μια κοινότητα η οποία πέφτει συχνά θύμα κακοποίησης και διακρίσεων τόσο από τους ετεροφυλόφιλους όσο και από τους ομοφυλόφιλους.
Ο κώδικας Da Vinci (2005)
Το Βατικανό εξοργίστηκε από την ταινία, πιστεύοντας πως δίνει μια διαστρεβλωμένη εικόνα της καθολικής θρησκείας και της εκκλησιαστικής ιεραρχίας. Προέτρεψε τους καθολικούς να την μποϋκοτάρουν και δεν τα πήγε άσχημα αυτή η προτροπή. Καθολικοί σε ολόκληρο τον κόσμο γύρισαν την πλάτη στην ταινία. Από την Αμερική ως την Ιταλία και από το Περού έως την Κίνα. Στις Αραβικές χώρες δεν προβλήθηκε ώστε να μην προσβληθούν οι χριστιανικές μειονότητες μέσα στην χώρα τους. Στα νησιά Φερόες, στην Ινδία και στο Πακιστάν απαγορεύτηκε για τους ίδιους λόγους. Ακολούθησαν οι Φιλιππίνες, η Ταϊλάνδη, τα νησιά Σαμόα και Σολομώντα. Αντιδράσεις είχαν εκφράσει και διάφορες οργανώσεις Αλμπίνων χωρίς όμως να απαγορεύσουν στα μέλη τους να δουν την ταινία.
300 (2006)
Η ταινία ξεσήκωσε αντιδράσεις στον Ιράν ενώ διαδηλώσεις προκλήθηκαν από Ιρανούς και σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και της Αραβικής χερσονήσου την ημέρα προβολής της. Ο τρόπος που απεικόνιζε τους Πέρσες η ταινία, δεν άρεσε καθόλου στην Ιρανική κυβέρνηση, η οποία το μετάφρασε σαν ”Αμερικανική προπαγάνδα εναντίον του Ιράν”. Οι Έλληνες φαίνονταν ως ευγενείς και φρουροί ενός πολιτισμένου τρόπου ζωής, ενώ οι Πέρσες παρουσιάζονταν με τρόπο ”μαγικό”, ”ζωόμορφο” και ”φιλήδονο”, προσπαθώντας να καταδειχθεί η κατωτερότητά τους.
Αν σας παρηγορεί φίλοι Ιρανοί, ούτε οι Έλληνες μοιάζουν με τον Ρετ Μπάτλερ και το σινάφι του. Τέτοιο θάρρος, ανδρεία και κοιλιακό δύσκολα το συναντάς Ελλάδα.
Η συνέντευξη (2014)
Η ταινία έδειχνε μια ψεύτικη συνάντηση του Κιμ της Βόρειας Κορέας με έναν διάσημο δημοσιογράφο. Παράλληλα είναι μια ξεκάθαρη προπαγάνδα σε μορφή κωμωδίας. Η ταινία ξεσήκωσε κυρίως ιντερνετικά κάποιους χάκερς, οι οποίοι έστειλαν απειλητικά μηνύματα στην Sony και αργότερα σε διάφορους κινηματογράφους που προέβαλλαν την ταινία. Οι απειλές έπιασαν, αν και η Βόρεια Κορέα δήλωσε πως δεν είχε καμιά σχέση με αυτες. Οι πρεμιέρες σε διάφορες περιοχές της Αμερικής ακυρώθηκαν, η ταινία δεν προβλήθηκε ποτέ στην Νοτιανατολική Ασία και στην Νότια Κορέα. Η εταιρεία αναγκάστηκε να την διαμοιράσει μέσω ίντερνετ σε διάφορες πλατφόρμες και σε επιλεγμένους αμερικανικούς κινηματογράφους. Στην Ελλάδα, απόσπασμα από την ταινία παίχτηκε πολλάκις μέσα από τα δελτία ειδήσεων των τηλεοπτικών σταθμών Αντέννα και Alpha, για πολλές μέρες το 2017, ως πραγματικό περιστατικό, με τους παρουσιαστές Νίκο Ευαγγελάτο και Άντωνη Σρόιτερ να δηλώνουν άγνοια πως ήταν ταινία και να ζητούν συγγνώμη μέσω κοινωνικών δικτύων. Το παράδοξο ήταν πως όλοι το γνωρίζαμε και φαινόταν πως ήταν εμφανώς ταινία, ενώ αυτοί που είναι η δουλειά τους να ”τα ψάχνουν”, παραπλανήθηκαν..
Wonder woman (2017)
Η ταινία απαγορεύτηκε στο Λίβανο επειδή η πρωταγωνίστρια της ταινίας είναι Ισραηλινή. Την ίδια τύχη είχε και στην Αλγερία, στην Τυνησία και στο Κατάρ. Μια παράδοξη διαμαρτυρία ξεκίνησε από το Όστιν στην Αμερική, όταν μια οργάνωση ανδρών κατήγγειλε την ταινία πως προβάλλει ή μάλλον υπερ-προβάλλει το θηλυκό φύλο σε σχέση με τους άνδρες!
That’s all folks! Ελπίζω να σας άρεσε και όταν βρεθείτε σε κανένα τηλεπαιχνίδι τύπου ”Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος ” να σας φανούν χρήσιμες οι πληροφορίες.
Δείτε εδώ το Α’ Μέρος