Χοακίν Φοίνιξ – Ένας Τζόκερ της υποκριτικής

Το πλατύ κοινό τον γνώρισε ως την πετρωμένη φάτσα του σαδιστή αυτοκράτορα Κόμμοδου στο “Μονομάχο” και τον αγάπησε ως θύτη και θύμα στο πιο πολυσυζητημένο μπλοκμπάστερ του 21ου αιώνα ως σήμερα, ωστόσο οι ουκ ολίγοι πιστοί θαυμαστές του γνώριζαν ήδη για το διαστημικό ταλέντο του ηθοποιού, με ιδιαίτερη έφεση στην αποτύπωση “κατεστραμμένων” για διάφορους λόγους χαρακτήρων.

Ο Χοακίν σε εφηβική ηλικία

Γεννήθηκε στις 28 Οκτωβρίου στο Ρίο Πιέδρας του Πουέρτο Ρίκο, από πατέρα Καλιφορνέζο και Εβραιοαμερικανίδα μητέρα από τη Νέα Υόρκη. Ήταν το τρίτο από πέντε συνολικά παιδιά του ζεύγους, εκ των οποίων όλα απέκτησαν, τουλάχιστον στα παιδικά τους χρόνια, κάποια επαφή με το χώρο του θεάματος. Αυτό οφειλόταν στους γονείς τους, Τζον και Άρλιν, που ήταν χίπιδες και μέλη μιας σέχτας ονόματι «Παιδιά του Θεού», η οποία μεταξύ άλλων προπαγάνδιζε το σεξ ως «δείγμα φιλευσπλαχνίας του Θεού». Ο μεγαλύτερος αδερφός του Χοακίν, ο Ρίβερ Φοίνιξ, αργότερα υποστήριξε ότι είχε βιαστεί σε ηλικία τεσσάρων ετών, κατηγορία που απηύθυναν αργότερα και πολλά άλλα παιδιά πρώην μελών της σέχτας. Στα 1978, οι γονείς διέρρηξαν τους δεσμούς τους με την οργάνωση, αλλάζοντας μάλιστα το οικογενειακό επίθετο από Μπότομ σε Φοίνιξ, όπως το πουλί που αναγεννάται από τις στάχτες του. Οι απένταροι αρχικά γονείς περιέφεραν τα παιδιά τους ως ατραξιόν στους δρόμους του Λος Άντζελες, όπου έπαιζαν μουσικά όργανα και τραγουδούσαν, ενώ τα πήγαιναν και σε διάφορες οντισιόν.

Εντέλει η γνωστή ατζέντης παιδιών Άιρις Μπάρτον πρόσεξε τα πέντε αδέρφια, διασφαλίζοντάς τους ρόλους στην τηλεόραση και σε διαφημιστικά σποτ. Ο Χοακίν έκανε το τηλεοπτικό του ντεμπούτο μαζί με το Ρίβερ σε ηλικία 8 ετών, σε επεισόδιο της σειράς «Επτά νύφες για επτά αδέρφια» και συνέχισε κάνοντας γκεστ σταρ σε διάφορα σήριαλ. Στη μεγάλη οθόνη εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1985 στην ταινία SpaceCamp ως ένας δωδεκάχρονος που πάει στη ΝΑΣΑ και εκπαιδεύεται ερασιτεχνικά ως αστροναύτης. Ως πρωταγωνιστής παίρνει τον πρώτο του ρόλο στη δραματική κομεντί «Ένας Ρώσος στο Μαϊάμι», όπου μια παρέα παιδιών κάνει παρέα με Σοβιετικό στρατιώτη, αγνοώντας την πραγματική του ταυτότητα.

Θέλοντας να απομακρυνθεί από το ίματζ του «παιδιού – ηθοποιού», ο Φοίνιξ άφησε για λίγο την υποκριτική και ταξίδεψε στο Μεξικό και τη Νότια Αμερική με τον πατέρα του. Τεράστιο πλήγμα υπήρξε για εκείνον ο θάνατος του μεγάλου του αδερφού Ρίβερ Φοίνιξ, που ήταν ο πιο περιζήτητος ζεν πρεμιέ της εποχής. Ο Ρίβερ κατέρρευσε από υπερβολική δόση ναρκωτικών μπροστά από νυχτερινό κέντρο του Χόλιγουντ, ενώ ο Χοακίν κάλεσε το ασθενοφόρο, ικετεύοντάς το να έρθει νωρίτερα, χωρίς όμως να υπάρχει δυνατότητα σωτηρίας για τον αδερφό του. Συντετριμμένος ο Φοίνιξ δήλωσε πως σταματά την ηθοποιΐα και για ένα χρόνο αποσύρθηκε από τα φώτα της δημοσιότητας. Επανήλθε στη μεγάλη οθόνη το 1993, παίζοντας αρχικά κυρίως σε δευτερεύοντες ρόλους, σε ταινίες που είχαν σχεδόν όλες λίγη ή καθόλου καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία.

Ο Μονομάχος

Η δεκαετία του 2000 μπήκε πολύ πιο ελπιδοφόρα για το Φοίνιξ. Εκείνη τη χρονιά, ο ηθοποιός συμμετείχε σε τρεις ταινίες, από τις οποίες όλες επαινέθηκαν από τους κριτικούς, με διαφορά όμως τη μεγαλύτερη απήχηση στο κοινό είχε ο ρόλος του ως Κόμμοδου στο «Μονομάχο», που εκτός από διεθνή αναγνωρισιμότητα, του χάρισε και την πρώτη υποψηφιότητα για Όσκαρ β’ ανδρικού ρόλου. Την επόμενη πενταετία ακολούθησε μια σειρά ταινιών κυμαινόμενης εμπορικής απήχησης, με ερμηνείες όμως που σχεδόν στο σύνολό τους κέρδισαν τους κριτικούς. Ο Φοίνιξ εντυπωσίασε ξανά με την ερμηνεία του στο βιογραφικό Walk the line (2005) σχετικά με τη ζωή του θρύλου της κάντρι μουσικής Τζόνι Κας. H μάλλον συμβατική και μελοδραματική προσέγγιση της ταραχώδους ζωής και καριέρας του Κας διασώζεται χάρη στην εξαιρετική ερμηνεία του Φοίνιξ, ο οποίος ερμήνευσε όλα τα τραγούδια της ταινίας με τη φωνή του, θυμίζοντας εκπληκτικά τον καλλιτέχνη. Απέσπασε τη Χρυσή Σφαίρα για το ρόλο αυτό, αλλά και υποψηφιότητα για Όσκαρ α’ ανδρικού ρόλου. Ακολούθησαν κάποιες μάλλον αποτυχημένες επιλογές, ως το 2012, που ο ηθοποιός έκανε δυναμικό comeback ως πρωταγωνιστής στο “Τhe master”, του ιδιόρρυθμα ταλαντούχου σκηνοθέτη Πολ Τόμας Άντερσον. Εδώ, ο Φοίνιξ υποδύεται έναν αλκοολικό βετεράνο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που γοητεύεται από τα κηρύγματα ενός αρχηγού μιας σέχτας. Η ταινία βασίζεται μερικώς στη ζωή του ιδρυτή της σαϊεντολογίας Λ. Ρον Χάμπαρτ, και βασίζει τη δύναμή της κυρίως στην εξαιρετική χημεία του – μακαρίτη πια – Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν με τον Χοακίν Φοίνιξ, χημεία που αναγνωρίστηκε με την ανακήρυξη αμφότερων ως υποψήφιων για τα χρυσά αγαλματίδια β’ και α’ ανδρικού ρόλου αντίστοιχα.

The master

Αίσθηση προκάλεσε και στην ταινία “Δικός της” το 2013, όπου ως μοναχικός άνδρας ερωτεύεται τη γυναικεία φωνή (Σκάρλετ Γιόχανσον) ενός λειτουργικού συστήματος υπολογιστή, ενώ απαρατήρητη εμπορικά, αλλά όχι και καλλιτεχνικά, πέρασε η δεύτερη συνεργασία του με τον Πολ Τόμας Άντερσον στο  “Έμφυτο ελάττωμα” (2014). Η ταινία αποτελεί μια εξαιρετικά πιστή μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Τόμας Πίντσον, όπου ο Φοίνιξ υποδύεται έναν μόνιμα μαστουρωμένο χίπι ντετέκτιβ που προσπαθεί να βοηθήσει μια πρώην του στην εξιχνίαση μιας εξαφάνισης.

Το 2018, ο απόλυτα καταξιωμένος πια ηθοποιός εμφανίστηκε σε τέσσερις ταινίες, με γνωστότερη το θρίλερ “Δεν ήσουν ποτέ εδώ”, τίποτε όμως δεν μπορεί να συγκριθεί με τον πάταγο που προκλήθηκε φέτος, όταν ο Φοίνιξ ενσάρκωσε τον Τζόκερ, κλείνοντας το στόμα σε όσους είχαν έτοιμες συγκρίσεις με την επίσης θρυλική εμφάνιση του Χιθ Λέτζερ στον ομώνυμο ρόλο. Για να μπει στο πετσί του ρόλου, ο Φοίνιξ έμεινε κυριολεκτικά πετσί και κόκαλο, χάνοντας με ιατρική παρακολούθηση σχεδόν 24 κιλά, ενώ παρακολουθούσε βίντεο ψυχικά ασθενών με τη διαταραχή ανεξέλεγκτου γέλιου που παρουσιάζει ο χαρακτήρας του Άρθουρ Φλεκ στην ταινία. Μπορεί η ίδια η ταινία να προκάλεσε τα πιο αντιτιθέμενα σχόλια, κανείς όμως δεν αμφισβήτησε ότι η ερμηνεία του Φοίνιξ είναι ένας καλός λόγος να πάρει επιτέλους το αγαλματίδιο που δικαιούται εδώ και χρόνια, μολονότι το 2012 ο ίδιος είχε χαρακτηρίσει τα βραβεία Όσκαρ “μαλακίες”.

Joker

Βίγκαν από την ηλικία των τριών ετών, ο ηθοποιός είναι γνωστός υπέρμαχος των δικαιωμάτων των ζώων, αρνούμενος να φορά δερμάτινα ή άλλα ρούχα από ζώα στη διάρκεια γυρισμάτων. Δηλώνει ότι δεν πιστεύει στη ζωή μετά θάνατον κι ότι απλά έχει “πάρει τις θετικές πτυχές από κάθε θρησκεία”. Όπως οι περισσότεροι συνάδελφοί του, ανήκει στο στρατόπεδο των Δμοκρατικών, αν και δεν έχει υποστηρίξει δημόσια υποψήφιο μετά τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν έκανε δωρεά στην προεκλογική εκστρατεία του Ντένις Κουσίνιτις για το προεδρικό χρίσμα του δημοκρατικού κόμματος.

Δύσκολες Νύχτες