Γιώργος Μαργαρίτης: “Για τον Φιντέλ Κάστρο, για την Κουβανική Επανάσταση”

Το εισηγητικό κείμενο του Ιστορικού Γ. Μαργαρίτη, στην εκδήλωση μνήμης της New Star στο STUDIO για τα 3 χρόνια από τον θάνατο του Φιντέλ Κάστρο, του ηγέτη της κουβανικής επανάστασης.

Αθήνα, 24 Νοεμβρίου 2019

Εξοχότατη Πρέσβη της Δημοκρατίας της Κούβας

Σύντροφε Γενικέ Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας

Φίλες και φίλοι, κυρίες και κύριοι,

Περισσότερο από μισός αιώνας έχει περάσει από την πρώτη επαναστατική απόπειρα του λαού της Κούβας.

Στις 26 Ιουλίου 1953 μια μικρή ομάδα επαναστατών, λίγο παραπάνω από εκατό, επιτέθηκαν στο στρατόπεδο Μονκάδα, στο Σαντιάγο της Κούβας. Ήταν η αρχή μιας μακρόχρονης επαναστατικής πορείας. Η επίθεση απέτυχε, πολλοί επαναστάτες σκοτώθηκαν, πιάστηκαν και φυλακίστηκαν. Σκληρά μέτρα πάρθηκαν από το καθεστώς του δικτάτορα Μπατίστα, έτσι ώστε μέσα στον τρόμο κανείς να μην αμφισβητήσει πάλι την εξουσία του. Ανάμεσα στους αιχμαλώτους του δικτάτορα ο μόλις απόφοιτος της Νομικής, ο Φιντέλ Κάστρο. Ήταν μόλις 27 χρονών τότε. Στη δίκη του είπε, «Δεν τρέμω την μανία του άθλιου τυράννου που πήρε τη ζωή εβδομήντα αδελφών μου. Καταδικάστε με, δεν πειράζει, η Ιστορία θα με δικαιώσει». Το καθεστώς τον καταδίκασε, η ιστορία τον δικαίωσε. Το 1955 μόλις βγήκε από τις φυλακές χάρη στις πιέσεις των δημοκρατικών κινημάτων και τις κινητοποιήσεις του λαού της Κούβας, από το Μεξικό, όπου κατέφυγε, οργάνωσε την επόμενη επανάσταση.

Ξεκίνησε από το Μεξικό για την Κούβα μέσα σε ένα μικρό σκάφος, το «Γκράνμα» που έπαιρνε δεν έπαιρνε είκοσι επιβάτες. Ογδόντα δύο αγωνιστές επιβιβάστηκαν σε αυτό. Ανάμεσά τους ο Καμίλο Σιενφουέγος, ο Χουάν Αλμέιδα, ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα. Και το ταξίδι το ίδιο ήταν μια περιπέτεια γεμάτη κινδύνους. Έφθασαν μετά από Οδύσσεια στην Κούβα και κυνηγημένοι κατέφυγαν στα βουνά της Σιέρρα Μαέστρα. Από τους 82 επέζησαν λιγότεροι από είκοσι. Νοέμβριος του 1956 ήταν.

Ο αγώνας υπήρξε μακρύς και δύσκολος. Λίγοι εκατοντάδες αντάρτες αντιμετώπισαν τους 40.000 στρατιώτες του Μπατίστα και όλους τους μηχανισμούς που το καθεστώς και η CIA των ΗΠΑ δημιουργούσαν. Οι επιτυχίες συνοδεύονταν από ήττες και πισωγυρίσματα. Η πίστη και το πείσμα κράτησαν τους αγωνιστές. Μαζί τους και οι εργάτες, οι εργαζόμενοι, οι αγρότες της Κούβας που με κάθε τρόπο, με εξεγέρσεις τελικά, έπαιρναν τις τύχες τους στα δικά τους χέρια.

Στις 1 Ιανουαρίου 1959, αμέσως μετά την γιορτή της Πρωτοχρονιάς ο δικτάτορας Μπατίστα έφυγε από την Αβάνα για να καταφύγει στον στενό φίλο και συνεργάτη του δικτάτορα Τρουχίλο, στην Δομινικανή Δημοκρατία. Πήρε μαζί του ίσως 300, ίσως 700 εκατομμύρια δολλάρια εκείνης της εποχής – ένα μυθικό ποσό. Η κουβανική επανάσταση είχε νικήσει.

Επρόκειτο για μια ασυνήθιστη –ως προς την τόλμη της- επανάσταση για τα μέτρα και τους συσχετισμούς του τότε κόσμου. Αυτός ίσως ήταν ο λόγος που από την αρχή συγκλόνισε τους λαούς που αγωνίζονταν στον κόσμο ολόκληρο, στην πολύπαθη λατινική Αμερική ιδιαίτερα. Η κουβανική επανάσταση δεν έγινε σε κάποιο μεγάλο και ισχυρό κράτος, σε μια πολυάνθρωπη και ισχυρή χώρα από εκείνες που έχουν μεγέθη ικανά να τρομάξουν τους εχθρούς τους. Δεν έγινε σε μια αυτοκρατορία. Σε ένα νησί της Καραϊβικής έγινε. Εκείνο τον καιρό η Κούβα δεν είχε ούτε επτά εκατομμύρια κατοίκους, λιγότερους απ’ όσους η Ελλάδα, αν θέλουμε να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης.

Η κουβανική επανάσταση επιπλέον δεν έγινε σε κάποιο απόμακρο μέρος του κόσμου, σε τόπους αδιάφορους για τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των ιμπεριαλιστών. Στην γειτονιά της μεγάλης ιμπεριαλιστικής δύναμης που κυριαρχούσε στον καπιταλιστικό κόσμο έγινε, λίγα ναυτικά μίλια μόλις μακριά από τις ακτές των Ηνωμένων Πολιτειών, στο κέντρο μιας θάλασσας που η Ουάσιγκτον θεωρούσε «δική της» για περισσότερο από έναν αιώνα.

Επιπλέον, η κουβανική επανάσταση δεν έγινε σε μια αδιάφορη, πολιτικά απαθή εποχή. Ο Ψυχρός Πόλεμος, η ανελέητη αναμέτρηση του σοσιαλιστικού με το καπιταλιστικό σύστημα κανοναρχούσε τις τύχες του κόσμου. Στα 1959 μαίνονταν σκληρές συγκρούσεις σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ήταν οι καιροί των αγώνων των λαών ενάντια στην αποικιοκρατία. Στην Ινδοκίνα, στην Αλγερία, στην πάντοτε εύφλεκτη Μέση Ανατολή, στο Κογκό, στην Κένυα, στην κοντινή μας Κύπρο μάτωναν οι λαοί, σκότωναν οι αποικιοκράτες. Και στη λατινική Αμερική εναλλάσσονταν οι δικτάτορες και μαζί τους όλες οι μέθοδοι βασανιστηρίων που η σύγχρονη εποχή –και ο ναζισμός στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο- είχαν εφεύρει. Ο δήμιος και ο βασανιστής είχε πλέον επίσημη πιστοποίηση, ιδιότητα και δίπλωμα. Η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ, η γνωστή μας CIA, πιστοποιούσε και κατοχύρωνε το «επάγγελμα». Και στήριζε πληθωρικά στο επάγγελμα αυτό και στα αποτρόπαια έργα του το κύρος του «Ελεύθερου Κόσμου» και την κυριαρχία των ΗΠΑ στην εύφλεκτη, βυθισμένη στη μιζέρια και την αδικία λατινική Αμερική.

Έπειτα η Κούβα δεν ήταν μια τυχαία, για την ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών χώρα. Αποτελούσε ένα είδος βιτρίνας, ένα είδος προτύπου, παραδείγματος, «μοντέλου», για την αμερικανική αποικιοκρατία. Ετούτη η ιστορία ήταν παλιά, αναγόταν στα 1898. Επρόκειτο για τον πρώτο «ανθρωπιστικό» πόλεμο των ΗΠΑ, την πρώτη τους ιμπεριαλιστική εκστρατεία. Το πρόσχημα της επέμβασης ήταν οι άγριες μέθοδοι καταστολής που εφάρμοζαν οι ισπανικές αποικιοκρατικές αρχές ενάντια στους εξεγερμένους αγρότες των φυτειών και τους αγωνιστές της ανεξαρτησίας. Ετούτο το θεάρεστο έργο της «αποκατάστασης των ελευθεριών» -εάν κάτι σας θυμίζουν αυτά για τον σύγχρονο κόσμο μάλλον έχετε δίκιο, οι ιμπεριαλιστές πάντοτε εκστρατεύουν για να «σώσουν κάποιους στον κόσμο»-, ενισχύθηκε την κατάλληλη στιγμή από την μυστηριώδη έκρηξη που κατέστρεψε το αμερικανικό πολεμικό πλοίο Μαίην στο λιμάνι της Αβάνας. Με τον τρόπο αυτό το διστακτικό Κογκρέσο και η κοινή γνώμη των ΗΠΑ συναίνεσαν στον πόλεμο «απελευθέρωσης» της Κούβας, των Φιλιππίνων και άλλων ισπανικών αποικιών.

Το πέρασμα από την ισπανική αποικιοκρατία στην κανοναρχούμενη από τις ανάγκες του καπιταλισμού αμερικανική «ελευθερία» δεν έφερε τίποτε το θετικό για τον λαό της Κούβας. Αντίθετα έφερε κάτι σαν και αυτό που φέρνουν οι σημερινές «ανθρωπιστικές επεμβάσεις» οι «πολύχρωμες δήθεν επαναστάσεις», τα σκηνοθετημένα κινήματα της κατσαρόλας ή η αραβική «άνοιξη». Αίμα φέρνουν όλα αυτά στους λαούς, πολύ αίμα και μόνιμη εξαθλίωση. Μετά το μακελειό στις Φιλιππίνες σε βάρος των μόλις «απελευθερωμένων» ιθαγενών, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να αλλάξουν τακτική στην Κούβα. Στα 1902 έδωσαν μια κατ’ όνομα «ανεξαρτησία» στο νησί. Την νεοεπιβληθείσα «αμερικανική ελευθερία» ανέλαβαν έκτοτε να τη διαχειριστούν δικτάτορες κάθε είδους και μορφής, με κοινό χαρακτηριστικό το μίσος για το λαό τους, την πίστη και την αφοσίωσή τους στις ΗΠΑ και την διαφθορά διαμέσου της συμμετοχής τους σε κάθε κερδοσκοπική επιχείρηση που λεηλατούσε ανθρώπινους και φυσικούς πόρους της χώρας τους, Με στήριγμα στρατούς πραιτωριανών, λεγεώνες βασανιστών «made in USA», στρατόπεδα και φυλακές, χαφιέδες και παρακρατικούς. Γενικά με όλες αξίες του τότε λεγόμενου «ελεύθερου κόσμου».

Ενάντια σε ένα τέτοιο δικτάτορα τον Μπατίστα ορθώθηκαν οι κουβανοί επαναστάτες από τα πρώτα χρόνια του μεταπολεμικού κόσμου, τα χρόνια του Ψυχρού Πoλέμου. Δεν ήταν ένας τυχαίος δικτάτορας. Πρυτάνευε ανάμεσα στους ομοίους του στην Καραϊβική και από κοινού με αυτούς –ειδικά με τον δύσοσμο Τρουχίλλο του Αγίου Δομήνικου- καταδυνάστευε τους λαούς του αρχιπελάγους. Φυσικά ήταν άνθρωπος των ΗΠΑ. Από το 1933 κυβερνούσε άμεσα ή έμμεσα το νησί, άλλοτε με φιλελεύθερο, άλλοτε με δεσποτικό πρόσωπο, όπως οι εκάστοτε ανάγκες των καιρών το απαιτούσαν. Όταν το έφερνε η ανάγκη παρουσιαζόταν μάλιστα και ως «αριστερός». Από τους πρώτους στον πόλεμο των ΗΠΑ κατά των Ναζί και μάλιστα με πρωτοβουλίες για πόλεμο ενάντια στον φασίστα Φράνκο!.

Στον καιρό του Μακαρθισμού και της αντικομουνιστικής σταυροφορίας στα 1950 τα «φιλελεύθερα» πήγαν περίπατο, ξεχάστηκαν. Το 1952 ο Μπατίστα έγινε δικτάτορας με στρατιωτικό πραξικόπημα και το καθεστώς που εγκατέστησε ήταν ένα μείγμα τρομοκρατίας, βίας, αίματος, εκμετάλλευσης, διαφθοράς. Η Αβάνα έγινε πλυντήριο χρήματος για τα βρώμικα χρήματα που δικτάτορες, αξιωματούχοι, στρατηγοί και καπιταλιστές κέρδιζαν σε βάρος των λαών. Έγινε η αγαπημένη πόλη της μαφίας όπου παίζονταν στη ρουλέτα τα κέρδη από το εμπόριο ναρκωτικών και ανθρώπων –γυναικών κυρίως. Ήταν έλεγαν οι απολογητές του «ελεύθερου κόσμου», του καπιταλιστικού «θαύματος» η πόλη της χαράς, η πόλη της νύκτας, που έλαμπε στο σκοτάδι της λατινικής Αμερικής. Κυριολεκτούσαν, ο τζόγος της νύκτας υπόθεση είναι – εξάλλου οι μαφιόζοι που σύχναζαν εκεί αυτές τις σκοτεινές ώρες αγαπούσαν.

Δεν μας είναι τόσο «ξένα» όλα αυτά και για τούτο δεν μας είναι «ξένη» η Κούβα. Χρόνια πέρασαν, ο καπιταλισμός και η «ανάπτυξή» του δεν άλλαξαν. Στην Ελλάδα του 2019 και του δέκατου έτους της καπιταλιστικής «εξυγίανσης» προσδοκούμε, ως ανάπτυξη, τα φώτα της παραλίας εκεί στο Ελληνικό με το Καζίνο τις χαρτοπαικτικές λέσχες και τα συνακόλουθα της νύκτας που στον «υγιή» καπιταλισμό ονομάζονται ανάπτυξη και επιτυχία. Το χρήμα για ξέπλυμα θα βρεθεί οπωσδήποτε κι ας μην έχουμε εδώ ναρκοδολάρια για «νομιμοποίηση». Αυτά που χάνουν οι πολλοί θα τα «ξεπλύνουν» οι λίγοι….

Τι έμενε για τους υπόλοιπους, τους εργαζόμενους: Κόμπαζε ο δικτάτορας για τις επιτυχίες του καθεστώτος του, που έκανε τους Κουβανούς, έλεγε να έχουν εισόδημα μεγαλύτερο από το αντίστοιχο των Ευρωπαίων του καιρού του. Πώς γινόταν αυτό; Έκλεβε στη διαίρεση. Τα χρήματα των μεγιστάνων του πλούτου στις χαρτοπαικτικές λέσχες της Αβάνα τα διαιρούσε με το πενιχρό εισόδημα των εργατών και των αγροτών. Μόλις ένα στα τέσσερα νοικοκυριά των τελευταίων είχε πρόσβαση σε καθαρό νερό, το ένα πέμπτο ως το ένα τρίτο ήταν υποαπασχολούμενοι ή άνεργοι, οι αρρώστιες σάρωναν, η εκπαίδευση δεν ήταν παρά για τους λίγους.

@@

Ενάντια σε αυτόν τον κόσμο ορθώθηκε ο Φιντέλ Κάστρο και οι σύντροφοί του την ίδια περίπου εποχή. Οι συσχετισμοί δεν ήταν ευνοϊκοί. Ο πραγματικός αντίπαλος ήταν κοντινός, πανίσχυρος, επιβλητικός. Είχε αλλοτριώσει, είχε συνδέσει με τον κόσμο του και τα συμφέροντά του ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας της Κούβας – όπως και των άλλων λατινοαμερικάνικων χωρών. Είχε πραιτωριανούς, είχε χαφιέδες, είχε προπαγανδιστές, είχε προστάτες. Οι επαναστάτες τίποτε από αυτά δεν είχαν.

Είχαν τον βασανισμένο λαό τους. Πικρή, πολύ πικρή η ιστορία ετούτου του λαού. Πανομοιότυπη με τις αντίστοιχες όλων των λαών της λατινικής Αμερικής. Ιστορία ανήλεης εκμετάλλευσης, φόβου, θανάτου. Πολύ παλιά, στις 28 Οκτωβρίου 1492 η Κούβα ήταν η πρώτη γη που αντίκρισαν οι Ισπανοί του Χριστόφορου Κολόμβου στην εξερεύνηση που συνέδεσε τον Νέο Κόσμο με τον ευρωπαϊκό αντίστοιχο. Όχι προς όφελος των ιθαγενών. Όλοι όσοι εργάζονταν στη γη για να ικανοποιήσουν τις αδηφάγες ανάγκες της προ-καπιταλιστικής οικονομίας ήταν ένα είδος καταδικασμένων χωρίς ελπίδα. Πολλοί από τους παλιούς κατοίκους πέθαναν. Όσοι αντιστάθηκαν εξοντώθηκαν χωρίς έλεος και οι αρχηγοί τους κάηκαν στην πυρά. Ο ισπανικός οικισμός του 1514 που αργότερα εξελίχθηκε στην πόλη της Αβάνα έγινε πρώτα γνωστός ως κέντρο μαρτυρίου και θανάτου των ντόπιων εργατών.

Το νησί ήταν πλούσιο. Καπνά, αργότερα ζαχαροκάλαμο, λίγο μετά φυτείες καφέ. Προϊόντα που άφηναν κέρδη σε όσους τα πωλούσαν στην Ευρώπη και απέδιδαν τα μέγιστα στη συγκέντρωση των κερδών και των κεφαλαίων που προετοίμαζαν την καπιταλιστική απογείωση. Για να παραχθεί όμως αυτός ο πλούτος, για να συγκεντρωθούν στα χέρια λίγων και απόμακρων ισχυρών τα κεφάλαια, η ζωή πίσω στα χωράφια της Κούβας, όπως και όλης της λατινικής Αμερικής, γινόταν ισοδύναμο της Κόλασης. Καθώς δεν έφταναν οι ντόπιοι καλλιεργητές μεταφέρθηκαν στο νησί στρατιές δούλων από την Αφρική ενώνοντας πολιτισμούς, ζωές και κοινωνίες που αγνοούσαν οι μεν την ύπαρξη των άλλων λίγα χρόνια νωρίτερα.

Διαφορετικές φυλές, διαφορετικές γλώσσες, διαφορετικές συνήθειες και τρόποι ζωής, διαφορετικοί Θεοί κρυμμένοι με επιμέλεια κάτω από το θρησκευτικό περίβλημα του Θεού των κυρίαρχων, διαφορετικά χρώματα επιδερμίδας τέλος. Πέρα από όλα ετούτα τα διαφορετικά όμως ένωνε τους ανθρώπους που έχτισαν την Κούβα ένας κοινός παρονομαστής, τόσο ισχυρός που υπερκάλυπτε, που εκμηδένιζε όλες τις προηγούμενες διαφορές.

Ο παρονομαστής των ανθρώπων που μόχθησαν πολύ, που εργάστηκαν σκληρά, που κατέθεσαν την ψυχή τους στις φυτείες. Και που, παρόλα αυτά, δεν είδαν ποτέ τίποτε το καλό από ετούτο το μόχθο τους, δεν είδαν ποτέ τη ζωή τους να καλυτερεύει, δεν είδαν ποτέ ελπίδα για τα παιδιά τους στον κόσμο αυτό, για τον επόμενο, τον επουράνιο μόνο κόσμο μιλούσαν οι λόγοι των ιερέων.

@@

Για χάρη αυτών των ανθρώπων τόλμησαν οι επαναστάτες του 1953. Τόλμησαν όταν οι συσχετισμοί δεν τους ευνοούσαν, τόλμησαν μέσα στο κάστρο των εχθρών τους, τόλμησαν γιατί πίστευαν στο δίκιο τους και είχαν εμπιστοσύνη στο λαό τους. Πολέμησαν με κάθε τρόπο, δοκίμασαν κάθε σχέδιο. Και τελικά νίκησαν εκεί όπου κανείς δεν περίμενε ότι θα μπορούσαν να νικήσουν.

Την είχαν ανάγκη αυτήν την νίκη οι λαοί της λατινικής Αμερικής και οι αγωνιστές της ελευθερίας στον κόσμο ολόκληρο. Για τούτο και ο Φιντέλ, εκφράζοντας όλη την τόλμη των επαναστατών έγινε σύμβολο, έγινε παράδειγμα, έγινε λάβαρο αψηφησιάς και αγώνα για τους λαούς. Το ίδιο και ο σύντροφός του ο Τσε Γκεβάρα η άνανδρη δολοφονία του οποίου έγινε σύμβολο, οδηγός αυτοθυσίας στον μεγάλο βωμό των λαϊκών αγώνων.

Δεν ήταν μια νίκη εύκολη, δεν σταμάτησε ο χρόνος το 1959. Οι αγώνες, οι προσπάθειες συνεχίστηκαν και συνεχίζονται ως σήμερα, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Φιντέλ Κάστρο. Στα 1961 η CIA κινητοποίησε πρόθυμους και μισθοφόρους για να οργανώσει εισβολή στο νησί της Κούβας. Ο οργανωμένος λαός και ο επαναστατικός στρατός της Κούβας έδωσαν την πρέπουσα απάντηση στους εισβολείς. Στα επιτελεία της Ουάσιγκτων και του Μαϊάμι δεν πτοήθηκαν. Κάθε χρόνο σχεδόν εκπονούσαν νέα σχέδια ενάντια στον λαό της Κούβας. Υπονόμευσαν με κάθε τρόπο το λαϊκό καθεστώς, το συκοφάντησαν, πήραν κάθε είδους μέτρο εναντίον του, εκτόξευσαν τις πιο σκληρές απειλές. Ακόμα τις εποχές όπου οι πολιτικές φαίνονταν να τείνουν προς την αποδοχή της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας της Δημοκρατίας της Κούβας, πίσω από τις κινήσεις «εξομάλυνσης» των σχέσεων, ξετυλίγονταν σταθερά νέες συνωμοσίες και νέες παρεμβάσεις ενάντια στον λαό του νησιού.

Δεν ήταν μόνο η γοητεία των επαναστατικών καιρών που κράτησε ως σήμερα όρθια την Δημοκρατία της Κούβας. Τα έργα της επαναστατικής κυβέρνησης, η σταθερότητα των επιλογών του Φιντέλ Κάστρο και των συνεργατών του, η προσήλωσή τους στα επαναστατικά ιδεώδη, κράτησαν το πολιορκημένο νησί στα χέρια του λαού του. Η ζωή των ανθρώπων εκεί, ίσως να μην απέκτησε τη χλιδή που άλλες, καπιταλιστικές κοινωνίες της περιοχής επιδείκνυαν και επιδεικνύουν. Μια χλιδή με κοινωνικό πρόσημο όπως τα κανάλια, οι εφημερίδες και τα «δίκτυα» διαρκώς διαφημίζουν. Ξεχνούν ότι ετούτη η χλιδή είναι για για τους λίγους έχει σαφές κοινωνικό πρόσημο. Για τους γαιοκτήμονες είναι, για τις εταιρείες των φυτειών ή τα καρτέλ των παρανόμων. Για τον απλό λαό, για τους εργαζόμενους αρκούν οι φαβέλες. Και οι δρόμοι της μετανάστευσης και του θανάτου – συχνά ετούτα πάνε μαζί στην τραγική λατινική Αμερική.

Στην Κούβα οι ανάγκες των απλών ανθρώπων οδήγησαν την πολιτική του επαναστατικού καθεστώτος. Η εκπαίδευση, η παιδεία των ανθρώπων, των αγράμματων αγροτών και των φτωχών στις πόλεις, η πρώτη προτεραιότητα. Κατόπιν η αξιοπρεπής διαβίωση σε σπίτια αντάξια ανθρώπων που μοχθούν και κτίζουν τη δική τους ζωή με τον καθημερινό τους αγώνα. Η υγεία του λαού στη συνέχεια, η πρόνοια για τις ανάγκες του, η βεβαιότητα για τα γεράματά του, η προστασία όσων έχουν ανάγκη. Δεν έφθαναν όμως αυτά: η συμμετοχή του λαού στα κοινά, τα συμβούλια, οι επιτροπές, η είσοδος των πολλών στην ενεργή πολιτική, εκείνη την βαθιά δημοκρατική, όπου ο λαός μετέχει, αποφασίζει, ορίζει, διδάσκει και διδάσκεται. Μέσα σε συνθήκες απομόνωσης ενίοτε, μέσα σε σκηνικό πολιορκίας, με πάντοτε παρούσα την απειλή της αμερικάνικης εισβολής, η Δημοκρατία της Κούβας εφάρμοσε ένα μοντέλο ζωής ικανό να εμπνεύσει τους βασανισμένους λαούς της περιοχής.

Αυτός ήταν ο λόγος που το λαϊκό καθεστώς ρίζωσε και που ο λαός της Κούβας έδειξε πρόθυμος να το υπερασπίσει μέχρι θανάτου. Τα απέδειξαν –ένα μόνο παράδειγμα- οι Κουβανοί εργάτες που έκτιζαν το αεροδρόμιο της Γρενάδα τις ημέρες της εισβολής στο μικρό αυτό νησάκι των Αμερικανών πεζοναυτών τον Οκτώβριο του 1983. Ούτε οι αριθμοί, ούτε τα μέσα συνέτισαν –προβλημάτισαν- τους εργάτες αυτούς που, μαζί με τον λαό του νησιού μάτωσαν τους Αμερικανούς εισβολείς και αγωνίστηκαν για ένα σχεδόν μήνα στην «ακαταμάχητη» πολεμική μηχανή των ΗΠΑ. Να γιατί τόσα χρόνια τώρα, οι τελευταίες το σκέφτονται πολύ προσεκτικά κάθε φορά που πέφτουν στα επιτελικά τραπέζια σχέδια εισβολής στην Κούβα.

@@

Αυτό το έργο κληροδότησε ο Φιντέλ Κάστρο και η κουβανική επανάσταση. Ο δρόμος που χάραξαν δεν οδηγεί στο χθες, δεν είναι «ιστορίες από παλιά» όπως μας λένε «επισήμως», ρομαντικά άχρηστες τώρα, που τα «πράγματα άλλαξαν», που η ιστορία «τελείωσε» και που ο καπιταλισμός φαίνεται να είναι ο Νόμος του κόσμου ολόκληρου. Ο δρόμος αυτός οδηγεί στο μέλλον. Επίμονα τον επιλέγουν οι λαοί όταν η ανάγκη τους οδηγεί προς αυτόν. Τον επέλεξε ο λαός της Χιλής που αγωνίζεται στους δρόμους πολλές εβδομάδες τώρα ενάντια στο καθεστώς Πινιέρο, εκλεκτού «εταίρου» των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεκάδες νεκροί, χιλιάδες τραυματίες, αμέτρητες αγριότητες, οι φυλακές γεμάτες, όπως και οι δρόμοι του αγώνα με τα ακατάβλητα πλήθη των ηρωϊκών διαδηλωτών. ίδιες σκηνές στη Βολιβία όπου ο «νόμος και η τάξη» επιβλήθηκαν με την κλασσική μέθοδο: το στρατιωτικό πραξικόπημα με την πολιτική και τεχνική υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών. Παρόμοιες καταστάσεις στη Βενεζουέλα με εκείνο το γελοίο εφεύρημα του παρ’ ολίγον δικτάτορα –στο όνομα της ελευθερίας- αχυρανθρώπου Γκαϊδό. Ίδιες εικόνες στον Ισημερινό, στην Κολομβία, έτοιμοι να μπουν στο ίδιο αυτό δρόμο οι λαοί της λατινικής Αμερικής.

Όσο οι λαοί αντιστέκονται, όσο επιλέγουν το δρόμο του αγώνα, τόσο θα σκύβουμε με σεβασμό στην παρακαταθήκη που άφησε με το λόγο και το έργο του ο Φιντέλ Κάστρο. Έχουμε πάρει τον ίδιο δρόμο. Είναι μακρύς, είναι δύσκολος, έχει χαρές, έχει λύπες, πισωγυρίσματα. Η ιστορία δεν γυρίζει πίσω. Έχει όμως μια κίνηση σπειροειδή που άλλοτε οδηγεί στα ψηλά, άλλοτε στο μαύρο σκοτάδι. Η πίστη στην οργανωμένη δύναμη του λαού, είναι η δική μας σταθερά, το δικό μας σχέδιο.

Η σκιά του Κάστρο, η αντοχή του λαού της Κούβας, μας γεμίζουν αισιοδοξία, πιστοποιούν ετούτη τη δύναμη. Και μας κάνουν να αισθανόμαστε ετούτο το ανυπότακτο νησί ως δική μας πατρίδα, ως δική μας γειτονιά, ως δική μας ελπίδα. Θα είναι μαζί μας ο Φιντέλ Κάστρο ως την τελική νίκη των λαών όλου του κόσμου.