«Άνοιξε, χείλι μ’ άνοιξε γλυκά να τραγουδήσεις…» – Χρόνης Αηδονίδης, το «αηδόνι» του παραδοσιακού τραγουδιού και της Θράκης

Με τη σπουδαία, μοναδικής χροιάς φωνή του ο Χρόνης Αηδονίδης μας ταξιδεύει εδώ και πολλές δεκαετίες στους όμορφους τόπους της παραδοσιακής μουσικής, ερμηνεύοντας μοναδικά και αξεπέραστα κυρίως τα παραδοσιακά τραγούδια της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Θράκης.

Ο Χρόνης (Πολυχρόνης) Αηδονίδης γεννήθηκε στις 23 του Δεκέμβρη 1928 στην Καρωτή του νομού Έβρου. Μεγάλωσε ακούγοντας τους παραδοσιακούς σκοπούς και τα τραγούδια που τραγουδούσε η μητέρα του. Μαθητής ακόμα, τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής και του Εμφύλιου, διδάχθηκε βυζαντινή μουσική, πρώτα από τον πατέρα του και αργότερα από τον πρωτοψάλτη Μιχάλη Κεφαλοκόπτη.

Άνοιξε, χείλι μ’ άνοιξε γλυκά να τραγουδήσεις
για την καημένη την καρδιά την παραπονεμένη,
ώρες με βάζει και γελώ, ώρες με κάν’ και κλαίω.
Πολύ βαριά αρρώστησα…

Τελειώνοντας το Γυμνάσιο το 1948, ο Χρόνης Αηδονίδης υπηρέτησε για ένα χρόνο ως κοινοτικός δάσκαλος στα Πετρωτά, το τελευταίο χωριό προς Βορρά πριν τη βουλγαρική μεθόριο, ενώ το 1949 βρίσκεται στην «παιδούπολη» της Ρόδου, σε αναζήτηση επαγγελματικού προσανατολισμού και αποκατάστασης. Στη συνέχεια, καταλήγει στην Αθήνα ψάχνοντας για δουλειά. Το Μάρτη του 1950 εγκαταστάθηκε με τους γονείς του στην Αθήνα, όπου συνέχισε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη βυζαντινή μουσική, στο Ελληνικό Ωδείο. Παράλληλα προσλαμβάνεται στο «Σισμανόγλειο» Νοσοκομείο και, αφού περάσει από διάφορες θέσεις και υπηρετήσει επί σειρά ετών στο λογιστήριο, συνταξιοδοτείται τον Απρίλη του 1988.

Το 1953 γνωρίζει στο Σισμανόγλειο τον λαογράφο Πολύδωρο Παπαχριστοδούλου, και αποδέχεται πρότασή του να τραγουδήσει θρακιώτικα τραγούδια σε εκπομπή στο κρατικό ραδιόφωνο. Σύντομα θα συμμετάσχει ως σολίστ στη Χορωδία του Παντελή Καββακόπουλου, και στη συνέχεια στη χορωδία του Σίμωνα Καρά, ενώ το 1957 αναλαμβάνει δική του εκπομπή στο ραδιόφωνο.

Σαν της Σμύρνης το γιαγκίνι, στο ντουνιά δεν έχει γίνει
κάηκε κι έγινε στάχτη κι έβγαλε ο Κεμάλ το άχτι
Κάηκε κι ένα σχολείο, που ήταν Παρθεναγωγείο
κάηκε και μια δασκάλα που ήταν άσπρη σαν το γάλα
Κάηκε το σταυροδρόμι κι ο Μπουγιούκ Ντερές ακόμη
Σμύρνη, φτωχομάνα Σμύρνη, πού είν’ η ομορφιά σου εκείνη…

Ο Χρόνης Αηδονίδης έχει ηχογραφήσει 450 περίπου θρακιώτικα τραγούδια. Μερικοί από τους πιο γνωστούς του δίσκους είναι: «Τ’ Αηδόνια της Ανατολής» (με συμμετοχή Γιώργου Νταλάρα και Ross Daly, 1990), «Τραγούδια και σκοποί της Θράκης» (1993), «Όταν οι δρόμοι συναντιούνται» (ψάλλοντας βυζαντινούς ύμνους με τη μαθήτρια και συνεργάτιδά του Νεκταρία Καραντζή, 2004). Έχει λάβει μέρος σε εκατοντάδες συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει συνεργαστεί με πολλούς καταξιωμένους καλλιτέχνες. Επίσης έχει διδάξει σε ωδεία και ιδρύματα.