Οι συναγωνιστές του μαθηματικοί αποχαιρετούν τον Θάνο Μικρούτσικο

Αποχαιρετάμε τον συναγωνιστή Θάνο Μικρούτσικο

(εντρυφήσαντα και περί τα Μαθηματικά και από οικογένεια μαθηματικών) 

       Συναγωνιστές της Πανεπιστημονικής,

ο Θάνος Μικρούτσικος δεν υπήρξε μόνο ανεπανάληπτος δημιουργός και συγκλονιστικός ερμηνευτής του έργου του. Πάνω απ’ όλα ήταν ένα ιδιοφυές πνεύμα, σπινθηροβόλο, κοφτερό και ανήσυχο, ένας βαθιά και πλατιά καλλιεργημένος διανοητής. “Οι δημιουργοί δεν γεννιούνται, δημιουργούνται”, καθώς ο ίδιος έλεγε. Εχθρός της συνήθειας, της επανάπαυσης και της παραίτησης, αυτός ο γενναίος μαχητής της ζωής μάς καλούσε και με το παράδειγμά του να διεκδικούμε το ακατόρθωτο, να μη φοβόμαστε τον χορό “στο φτερό του καρχαρία”, αν θέλουμε να νικήσουμε κάθε καταναγκασμό, κοινωνικό ή φυσικό, ακόμη και τον θάνατο.

     Στη φροντίδα για να διαμορφωθούν άνθρωποι ικανοί να κατανικήσουν τη βαρβαρότητα, να κατανοήσουν και να αλλάξουν, να εξανθρωπίσουν τη “γη των Βησιγότθων” είναι αφιερωμένο το έργο του. Πρωτοπόρο σε μορφή και περιεχόμενο, ένα τέλειο συνταίριασμα της μουσικής με την ποίηση, αλλάζει τη φυσιογνωμία του ελληνικού τραγουδιού, ανατρέπει τις φθαρμένες αστικές αξίες, ιδεολογικές και αισθητικές, ξαφνιάζει, ταράζει και ξεβολεύει, μάς υποχρεώνει να κινητοποιήσουμε τη σκέψη, για να φτάσουμε στην ολοκληρωμένη συγκίνηση, στην αλήθεια. Αν και βαθύ, προωθημένο και απαιτητικό, κάποτε παράξενο και πρωτόγνωρο, είναι έργο γνήσια λαϊκό. Όχι μόνο γιατί το περιεχόμενό του ανταποκρίνεται στα λαϊκά συμφέροντα, αλλά και γιατί σέβεται και εξυψώνει τους ανθρώπους του λαού, αντί να τους κρίνει “αφ’ υψηλού” ως ανίκανους τάχα να συλλάβουν το νόημα της μεγάλης τέχνης.

     Για το ταξικό κίνημα της Ελλάδας, η απώλεια του Θάνου Μικρούτσικου θα είναι απώλεια ενός συντρόφου που, με τα τραγούδια του, βάδιζε μαζί με τους απεργούς, τους εργάτες, τους νέους που αγωνίζονταν να ανοίξουν τον δρόμο στο αύριο. Με τη μουσική του, αλλά και πολλές φορές και με τη προσωπική του παρουσία, έδωσε δύναμη σε απεργίες, κινητοποιήσεις, διεκδικήσεις. Μετουσίωσε τους αγώνες, τον πόνο, τα βάσανα, αλλά και την ελπίδα του ανθρώπου σε τραγούδια, που τραγουδήθηκαν στις πύλες των εργοστασίων και στους δρόμους του αγώνα.Τραγούδια με τα οποία θα μας συντροφεύει και αύριο. Τραγούδια που θα τραγουδάμε και θα τον θυμόμαστε, “…στους σεισμούς που μέλλονται να έρθουν”.

     Και πώς ο Θάνος Μικρούτσικος να μην εμπνέει δυνατά αισθήματα “στον δικό του κόσμο, στους δικούς του ανθρώπους”, στα μέλη και τους φίλους του ΚΚΕ, όταν, κόντρα στο ρεύμα του συμβιβασμού με το μικρό και “εφικτό”, καλούσε μαζί με το ΚΚΕ σε πάλη για αυτό που στους πολλούς φαντάζει “ανέφικτο”, όταν σε καιρούς αντεπανάστασης σάλπιζε στο πλευρό του ΚΚΕ την αναγκαιότητα της επανάστασης, όταν πρώτος αυτός ανάμεσα στους πρώτους έδωσε το σύνθημα για να βαδίσουν και άλλοι καλλιτέχνες – δημιουργοί στον ίδιο δρόμο. Και πώς να μην κερδίζει τον απεριόριστο θαυμασμό μας, όταν στα επιστημονικά συνέδρια της ΚΕ του ΚΚΕ για τον Μπρεχτ, τον Χικμέτ και στο τελευταίο, για τη νέα ελληνική λογοτεχνία, μιλώντας για τον Καββαδία, θάμπωνε με την πλατιά, επιστημονική, μαρξιστική γνώση και τη διαλεκτική σκέψη του, όταν την πρώτη εμφάνισή του μετά την επιδείνωση της υγείας του την χάρισε στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, εκεί όπου δυο χρόνια αργότερα με αφάνταστη δύναμη, σε πείσμα της αρρώστιας του, έκλεισε για τελευταία φορά την αυλαία των συναυλιών του, ευτυχισμένος μέσα στη λατρεία του κοινού και των εκλεκτών συνεργατών του, ήσυχος “όπως εκείνοι που έχουν κάνει το καθήκον τους”.

   Τον Θάνο Μικρούτσικο τίμησε και η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία (ΕΜΕ) στο 35ο Συνέδριό της, που φέτος ολοκλήρωσε τις εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της, που έγινε στις 7, 8 και 9 Δεκέμβρη, με θέμα «Μαθηματικά: Έρευνα και εκπαίδευση τον 21ο αιώνα». Στο πλαίσιο του συνεδρίου η ΕΜΕ αποφάσισε ομόφωνα να τιμήσει τον συνθέτη – δημιουργό και μαθηματικό Θάνο Μικρούτσικο για το σπουδαίο έργο του και την προσφορά του στον πολιτισμό. Για τον συνθέτη μίλησαν οι:

Μηλιός Γιάννης, καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, «Σαν φακός να μεγεθύνει!», σκέψεις για την τέχνη του Θάνου Μικρούτσικου.

Γεωργάκη Αναστασία, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, «Αναφορές στη μαθηματική δόμηση της μουσικής του Θάνου Μικρούτσικου».

Πασχαλίδης Μίλτος, τραγουδοποιός – μαθηματικός, «Ο μαθηματικός Θάνος Μικρούτσικος».

Μετά την εκδήλωση ο συνθέτης παρουσίασε μουσικό πρόγραμμα με τη συμμετοχή του Θύμιου Παπαδόπουλου και του Κώστα Θωμαΐδη. Τα πάντα ήταν ρυθμός στα αυτιά του Θάνου Μικρούτσικου – Αφιερωμένος ψυχή τε και σώματι στη μουσική – Τα μαθηματικά και τους αγώνες.

Ο Θάνος Μικρούτσικος λάτρευε την ποίηση και σε κάθε ευκαιρία επαναλάμβανε την καθοριστική επιρροή που είχε ασκήσει πάνω του ειδικά ο Γιάννης Ρίτσος. «Ήταν και είναι ο δάσκαλός μου», μου είχε πει το 2015, σε μία από τις συνεντεύξεις που είχε παραχωρήσει. «Ήμουν 23 ετών όταν τον γνώρισα. Μόλις είχε γυρίσει από τις εξορίες και τον επισκεπτόμουν κάθε εβδομάδα. Μου έδινε πολύτιμες συμβουλές. Και με το λόγο του, και με τη σιωπή του. “Γράφε για ό,τι σε καίει. Τι σε καίει; Η καταπίεση; Ο έρωτας; Η ερημία σου; Το πέταγμα μιας πεταλούδας; Γράφε για όλα αυτά. Αλλά να το κάνεις με σεβασμό σε ό,τι σου παραδόθηκε στη μουσική. Ψάξε τα σημεία του μέλλοντος στη φόρμα σου, αυτά που θα την κρατήσουν πάντα νέα”, μου έλεγε. Το έκανα. Αλλού το κατάφερα, βέβαια, αλλού όχι.»

«Η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο», είχε αναφέρει πριν από μερικά χρόνια. «Βασικός ρόλος της είναι η καταγραφή της πορείας του ανθρώπου στον πλανήτη. Είναι το χνάρι του στην περιπέτειά του, από την πριμιτίβ ζωγραφική των ανθρώπων των σπηλαίων μέχρι σήμερα. Μόνο οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Αλλά η τέχνη συμβάλλει στη δημιουργία της κριτικής συνείδησής τους. Και αυτό είναι βασική προϋπόθεση κάθε αλλαγής.»

Έγραψε ο αγαπημένος καλλιτέχνης το τελευταίο διάστημα μέσα από το νοσοκομείο:

«Ποτέ δεν κρύφτηκα. Μηνύματα έρχονται από πολλούς φίλους που ρωτάνε για την κατάσταση της υγείας μου. Ενάμιση μήνα τώρα βρίσκομαι σ΄ ένα δωμάτιο του νοσοκομείου παλεύοντας μ΄ ένα ανόητο πυρετό που επιμένει. Σας γράφω σήμερα γιατί αισθάνομαι πιο δυνατός κι είμαι σίγουρος ότι θα σας συναντήσω σύντομα. “Το ζήτημα δεν είναι να είσαι α ιχμάλωτος. Το να μην παραδίνεσαι αυτό είναι” που λέει και ο αγαπημένος μου Χικμέτ».

  Ο ίδιος δεν είναι πια εδώ. Όμως εμείς, οι δικοί του άνθρωποι, όπως ο ίδιος μας έχει αποκαλέσει, του δίνουμε μία μόνο υπόσχεση. Μαζί και μέσα από τα τραγούδια του «θα κρατήσουμε ανοιχτό το παράθυρο στο όνειρο, όσο κι αν απέξω υπάρχει σκοτάδι. Γιατί αγωνιζόμενοι μέχρι τέλους θα καταφέρουμε να φτιάξουμε μια κοινωνία ικανή να μας οδηγήσει στην αυτοπραγμάτωση του ανθρώπου.

                                                                                          29 Δεκέμβρη 2019

             ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ