Εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω – Τα “εκπαιδευτικά γκέτο” των ΕΠΑΛ και η υποκρισία

Το επίμαχο βίντεο, τραβηγμένο μέσα από την τάξη, με τον μαθητή που απειλεί με σκαιό τρόπο την καθηγήτριά του στο ΕΠΑΛ, για να του σβήσει μια απουσία, πιθανότατα το έχουν δει σχεδόν όλοι. Όσοι δεν, μπορούν να το αναζητήσουν κάπου αλλού, εμείς δεν κρίνουμε σκόπιμη την αναπαραγωγή του.

Κανονικά, το “κράξιμο” θα έπρεπε να το φάει η Κεραμέως που έσπευσε να προαναγγείλει την εφαρμογή του δόγματος “Νόμος και Τάξη”, πριν καν φροντίσει να μάθει ενδοϋπηρεσιακά πως πρόκειται για περσινό περιστατικό.

Αλλά τα viral θέματα σπανίως αφήνουν δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης. Και έτσι, πολλοί πέφτουν από τα σύννεφα, ζητάνε την παραδειγματική τιμωρία του τραμπούκου μαθητή και καταλήγουν στα προβλέψιμα κλισέ για τα χάλια της Παιδείας μας, που βγάζει τέτοια βλαστάρια.

Η οργή περισσεύει, η αγανάκτηση είναι δικαιολογημένη, αρκεί τα βέλη της να βρουν στόχο και την ρίζα του προβλήματος. Αλλιώς, κάποιες αντιδράσεις δε ξεφεύγουν ουσιαστικά από το επίπεδο της υποκρισίας.

Γιατί είναι υποκριτές όσοι κάνουν πως δεν ξέρουν τι συμβαίνει στα σχολεία και περιμένουν ένα βίντεο για να “σοκαριστούν” -περίπου με τον ίδιο τρόπο που “σοκάρονται” όταν βλέπουν βίντεο με αστυνομικούς που χτυπάνε μικρά παιδιά. Κι είναι διπλά υποκριτές όσοι κάνουν πως δε βλέπουν το πρόβλημα και πιστεύουν πως θα το λύσουν με πιο αυστηρές ποινές και παραδειγματικές τιμωρίες, όπως τον “παλιό καλό καιρό”, χτυπώντας χέρια με τη βέργα, αντί χωρίς να χτυπήσουν τη ρίζα του κακού.

Είναι υποκριτές όσοι εστιάζουν στο δέντρο, για να χάσουν το δάσος και τη γενική, μεγάλη εικόνα. Όσοι μιλάνε για τα χάλια της παιδείας και ξεχνάνε βολικά τα χάλια της σημερινής κοινωνίας και της εξουσίας που καθορίζουν εν πολλοίς το περιεχόμενο της παρεχόμενης παιδείας. Είναι υποκριτές όσοι δε βλέπουν τα χάλια των ΕΠΑΛ, που ξεκινάνε από τον ρόλο που έχουν, ως χώρος στάθμευσης παιδιών που κρίθηκαν “ακατάλληλα για σπουδές” και αποθήκες ψυχών, χωρίς βιβλία, σημειώσεις, χωρίς την παραμικρή στήριξη σε μαθητές και διδάσκοντες.

Είναι μεγάλη υποκρισία να ρίχνεις παιδιά σε τέτοιες δομές, σαν να είναι σκουπίδια, και μετά να ξεσπαθώνεις ενάντια σε όσα επιβεβαιώνουν την αυτοεκπληρούμενη προφητεία σου. Είναι υποκρισία να μεγαλώνουν τα παιδιά σε μια κοινωνία που τους μαθαίνει πως πρέπει να είναι σκληροί και τσαμπουκάδες, αν επιθυμούν να επιβιώσουν, αλλά να στοχοποιούνται εκ των υστέρων, γιατί εκτέλεσαν σωστά τη συνταγή και έφτιαξαν έναν καθρέφτη της κοινωνίας αυτής.

Είναι υποκρισία να βάζεις τους καθηγητές να κολυμπήσουν αβοήθητοι μες σε χώρους που μοιάζουν με “εκπαιδευτικά γκέτο” για μαθητές-ανθρώπους δεύτερης κατηγορίας, αλλά να τους ζητάς τα ρέστα για την ανατροφή που έδωσαν και τους χαρακτήρες που διέπλασαν. Και αν δεις κάποια παιδιά να αντιδρούν στο μαύρο μέλλον που τους όρισαν και να τους χλευάζεις πως το κάνουν για το σχήμα της τυρόπιτας -αν θα είναι τρίγωνη ή τετράγωνη, ενώ ζουν την εκμετάλλευση από μικρά παιδιά και βλέπουν ένα μέλλον χωρίς καμία προοπτική.

Δηλαδή, εσείς τι λέτε; Δεν υπάρχει ατομική ευθύνη; Σαφώς και υπάρχει. Δεν είναι νομοτέλεια πως κάθε μαθητής θα γίνει ένας μικρός -και αργότερα ενήλικος- τραμπούκος. Είναι όμως νομοτέλεια πως ό,τι σπέρνεις θερίζεις. Και πως στο μαύρο χάλι των ΕΠΑΛ θα ευδοκιμούν όλο και περισσότερα “μπουμπούκια”, σαν και αυτό.

Ατομική μας ευθύνη είναι να οργανωθούμε συλλογικά, για να διεκδικήσουμε να πάψει να υπάρχει αυτό το χάλι, να πάψουμε να ανεχόμαστε αυτούς που ευθύνονται για αυτό το χάλι, και βγαίνουν ως τιμητές του να το “πατάξουν”, ενώ βασικά το τρέφουν και το προκαλούν.