Φως και σκοτάδι στη Ρώμη του Καραβάτζο – Στα χνάρια μιας σκοτεινής ιδιοφυΐας

Τίποτε δεν αποδίδει τόσο καλά τη μίξη ιερού και κολασμένου στη Ρώμη της Αντιμεταρρύθμισης, όσο η ζωή και το έργο του Μικελάντζελο Μερίζι, γνωστότερου ως Καραβάτζο. Του ζωγράφου που κινούνταν με την ίδια άνεση σε μέγαρα μαρκησίων και καρδιναλίων και τα πιο σκοτεινά καταγώγια της Ρώμης, του καλλιτέχνη που δε δίστασε να εικονίσει εταίρες και εραστές του ως Παναγίες και άγιους στους πίνακές του.

Ο Καραβάτζο δεν ανταποκρινόταν ακριβώς στο πρότυπο του πένητα ζωγράφου που πεθαίνει στην ψάθα και αναγνωρίζεται η ιδιοφυΐα του μετά θάνατον, καθώς, παρά τις αρχικές δυσκολίες, αρκετά γρήγορα ανήλθε στη χορεία των γνωστότερων και πιο περιζήτητων καλλιτεχνών στην Αιώνια Πόλη, προσελκύοντας πολλές παραγγελίες από ισχυρούς πάτρωνες. Ωστόσο ο βίαιος χαρακτήρας του δεν του επέτρεψε να κάνει την ήσυχη ζωή ενός αξιοσέβαστου ζωγράφου, οδηγώντας τον σε συνεχή μπλεξίματα με το νόμο και τελικά σε εξορία από τη Ρώμη μετά το φονικό που διέπραξε στη διάρκειας μιας μονομαχίας. Η παραβατικότητα του Καραβάτζο άφησε πλούσια ίχνη σε αρχεία και μαρτυρίες συγχρόνων του, που επιτρέπουν μια ανασύνθεση της πορείας του στη Ρώμη από το 1595, όταν και κατέφτασε όπως εκατοντάδες ομότεχνοί του από κάθε γωνιά της ιταλικής χερσονήσου, ως το 1606, όταν ο μοιραίος τραυματισμός που επέφερε στον Ρανούτσιο Τομασόνε τον οδήγησε σε δραπέτευση από την πόλη.

Την ανασύνθεση αυτή επιχειρεί ο συγγραφέας Μπάμπης Καββαδίας στο έργο “Φως και σκοτάδι στη Ρώμη του Καραβάτζο” από τις εκδόσεις Εντύποις, μέσω αυθεντικών αρχειακών τεκμηρίων, που παραθέτει σα συναρπαστικό μυθιστόρημα, που διαρθρώνεται σε κεφάλαια που τιτλοφορούνται από τα μνημεία, τους δρόμους, τις εκκλησίες όπου δημιούργησε, ερωτεύτηκε, καβγάδησε, συνεπλάκη ο Καραβάτζο. Τα ίχνη του ζωγράφου ακολουθεί ο συγγραφέας όχι μόνο μέσα από την πένα του και το πρωτογενές υλικό, αλλά και μέσα από το φακό της φωτογραφικής του μηχανής, που αποτυπώνει τα μέρη αυτά στο σήμερα. Οι φωτογραφίες είναι ιδιαίτερα υψηλής αισθητικής, αναδεικνύοντας τη Ρώμη στη διαχρονικότητά της, όπου ονειρικό και ρεαλιστικό στοιχείο διαπλέκονται στα ασπρόμαυρα στιγμιότυπα. Μια Ρώμη πέρα από, αλλά όχι χωρίς τους τουρίστες της, που περιδιαβαίνουν μαζί με ντόπιους στα σημεία που περιπλανήθηκε ο Καραβάτζο, αλλά και θαυμάζουν έργα του που ακόμα στολίζουν εκκλησίες της πόλης.

Αν ήσασταν ήδη θαυμαστής της τέχνης του ατίθασου ζωγράφου, θα νιώσετε πως ξανασυστηθήκατε, αν πάλι είναι η πρώτη ουσιαστική σας γνωριμία μαζί του, κλείνοντας τις σελίδες του θα θέλετε να μάθετε περισσότερα. Προσοχή μόνο, γιατί μπορεί να σας γεννηθεί μια αβάσταχτη επιθυμία να δείτε ή να ξαναδείτε την Αιώνια Πόλη. Η’ μήπως είναι ένα παραπάνω κίνητρο για να το ξεφυλλίσετε;