Ο κομμουνιστής Κώστας Κάππος ανήκε στο λαό

Δώδεκα χρόνια μετά το θάνατό του, φαίνεται να έχουν ειπωθεί και γραφτεί όλα γύρω από τον Κώστα Κάππου και τη σπάνια προσωπικότητά του. Δεν είναι ανώφελο όμως να θυμίσουμε μερικά σημαντικά γεγονότα και σημεία.

-Ο Κώστας Κάππος έλεγε πως το επίθετό του γραφόταν με δύο πι, το ένα ανήκε σε αυτόν και το άλλο στο λαό, στον αγώνα του οποίου έδινε κάθε δύναμή του.

Παράλληλα τα αρχικά του (Κ.Κ.) σχημάτιζαν το κομμουνιστικό κίνημα, στο οποίο παρέμεινε πιστός κι αφοσιωμένος, ακόμα κι όταν δεν ήταν κομματικό μέλος.

-Ο Κάππος πέρασε φριχτά βασανιστήρια στη διάρκεια της χούντας, που άφησαν για χρόνια τα σημάδια τους στο κορμί του, αλλά δεν κατάφεραν να τον λυγίσουν. Να πώς περιγράφει αυτά τα βασανιστήρια σε μια προφορική μαρτυρία του στην Α. Σωτήρη, λίγα χρόνια πριν το θάνατό του.

Kαι περπατούσανε και κάνανε τσιγάρο, διακόπτανε, κάνανε τσιγάρο και μετά… κουραζόντουσαν, δηλαδή και μετά λέγανε διάλειμμα. Ηταν δύο, ένας από εδώ και ένας από εκεί και χτυπάγανε συνέχεια. Με χτύπαγαν με ξιφολόγχη και κάνανε χαρακιές πάνω στο στομάχι. Τράβηξε αυτό ως το βράδυ. Τη νύχτα με είχαν όρθιο στο κρεββάτι, να μην είμαι ξαπλωμένος και επιβλέπαν να μην πέσω, γιατί προφανώς σχολάσανε οι βασανιστές και θα ερχόντουσαν το πρωί. Το πρωί ήρθανε και με χτύπαγαν και στα πόδια, βέβαια, φάλαγγα. Χτύπαγαν συνεχώς, τα πόδια είχαν πρηστεί, είχαν σκληρύνει πολύ. Και την άλλη μέρα που ήρθαν λοιπόν με χτυπάγανε στις πατούσες, κι όπως χτυπάγανε αυτοί με τα ξύλα, έμπαινε μέσα η ξέρα και ήταν οδυνηρό. Στη συνέχεια με βγάλανε από κεί και με βάλανε σ’ ένα λάκκο. Ο λάκκος τώρα δεν ήταν και τίποτα το τρομερό, αυτοί νόμιζαν ότι είναι τρομερό. Δηλαδή, είχανε σκάψει ένα λάκκο είχανε μια τρύπα από πάνω, σαν τάφος ήτανε δηλαδή ουσιαστικά, και χώραγε μόνο έναν άνθρωπο, έτσι κάτω να είναι, όρθιος δεν μπορούσε να καθήσει και με κλείσανε μέσα στο λάκκο αυτό λυμένο και βάλαν χώμα από πάνω και φύγανε. Μετά από τρεις ώρες ήρθαν να δουν τι γίνεται. Εγώ έκανα γυμναστική εκεί, έτσι όπως ήμουνα ξαπλωμένος, έκανα γυμναστική, νόμιζα ότι κάπως ζωντανεύω, δεν ξέρω τι. Κι όταν είδαν ότι, με φώναξαν πριν ανοίξουν το πώμα με τα χώματα, μούπανε, δεν ξέρω πώς με λέγανε, πώς με φωνάζανε, κι όταν απάντησα εγώ ότι είμαι ζωντανός, νευριάσανε, μπήκανε μέσα, κατεβήκανε κάτω, βγάλανε το πώμα, μπήκανε μέσα πατάγανε πάνω στο στήθος μου και με δέσανε κιόλας. Και μ’ αφήσανε ξανά άλλες τρεις ώρες…

(Α): Αυτός ο λάκκος, μπορείς να τον περιγράψεις, πώς ήτανε;

(Κ): Κύτταξε, ήτανε σαν ένα μνήμα. Δηλαδή, όπως είναι το μνήμα, μόνο ότι από πάνω είχανε βάλει ξύλα κι είχαν αφήσει μια τρύπα για να σε ρίχνουνε μέσα και βάζαν το πώμα από πάνω και μετά βάζαν χώματα, ρίχνουν χώμα. Να’σαι σαν πεθαμένος. Τώρα έχω πάει ήδη 24 ώρες από το βράδυ, έχω πάει πρωϊ τώρα 10 η ώρα την επομένη, όχι την επομένη, την μεθεπομένη, ήταν 48 ώρες το βασανιστήριο διαρκούσε. Ηταν συστηματικά βασανιστήρια δηλαδή.

-Παρόλα αυτά δεν κρατούσε κακία και δε μισούσε τους βασανιστές του, όπως είπε από σπόντα σε μια συνέντευξη, όταν τον ρώτησαν για τον Κύρκο!

 -Αντιπαθείτε τον κύριο Κύρκο;
– Εγώ δεν αντιπαθώ κανέναν, ούτε τους βασανιστές μου. Είμαι μεγαλόψυχος.

-Ο Κάππος που παρά τη διαγραφή του από το κόμμα, έμεινε πιστός στην υπόθεση του κομμουνιστικού κινήματος, με αταλάντευτο ταξικό κριτήριο. Κι όταν τον ρώτησαν αν θα επιστρέψει στο ΚΚΕ, είπε πως ουσιαστικά δεν έφυγε ποτέ από αυτό. Αλλά δεν παραιτούνταν από τις απόψεις του για τα επαγγελματικά στελέχη και την απαραίτητη εναλλαγή τους, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα γραφειοκρατικής νοοτροπίας και πρακτικής.

-Ο Κάππος που άφησε ως σπουδαία κι άκρως επίκαιρη πολιτική παρακαταθήκη τη σθεναρή αντίστασή του ενάντια στην προσπάθεια να διαλυθεί το ΚΚΕ και να γίνει άλλο ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Που διακήρυξε σ’ όλους τους τόνους πως το κομμουνιστικό κόμμα δεν πρέπει να μπαίνει ποτέ (παρά μόνο υπό προϋποθέσεις, και σε πολύ ειδικές περιπτώσεις) σε αστικές κυβερνήσεις. Που αρνήθηκε να υπερψηφίσει, ως βουλευτής του ενιαίου Συνασπισμού, τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης Τζαννετάκη. Και που θεωρούσε απαράδεκτη κάθε υποχώρηση από τη θέση για αποδέσμευση από την ΕΟΚ -και μετέπειτα Ε.Ε.

-Ο Κάππος που αντιτασσόταν σθεναρά στην (πολυφορεμένη σήμερα) αστική αντισταλινική προπαγάνδα κι έγραψε πως ο αντισταλινισμός είναι βασικά δειλός αντικομμουνισμός.

Η στάση απέναντι στον Στάλιν είναι Λυδία λίθος για να κρίνουμε αν ένας είναι κομουνιστής ή όχι. Όποιος τάσσεται εχθρικά προς τον Στάλιν είναι δειλός αντικομουνιστής. Θυμάμαι γι’ αυτό το φίλο μου τον Νίκο Κοτζιά. Κριτική και αυτοκριτική για τον Στάλιν είναι δεκτή, αλλά όχι ξεθεμέλιωμα των πάντων και ταύτιση με τον Χίτλερ. Αν δεν υπήρχε ο Σοβιετικός Λαός με επικεφαλής τον Στάλιν η γερμανική σημαία μπορεί να κυμάτιζε ακόμα στην Ακρόπολη. Αυτά και καλά κρασιά!

-Ο Κάππος που αντιτάχθηκε στην αναθεώρηση του μαρξισμού, όταν αυτή θέλησε να φορέσει την προβιά της ανανέωσής του, και σημείωνε σε ένα άρθρο του.

Τα φαινόμενα «ανανέωσης» παρουσιάζονται όταν το εργατικό κίνημα αντιμετωπίζει δυσκολίες ή υποχωρεί. Απ’ αυτή την άποψη είναι ενδεικτικό, αν και τραγικό, το εξής περιστατικό, που έλαβε χώρα στη διάρκεια της χούντας: Μια ομάδα κρατουμένων, που είχαν αναγκαστεί να κάνουν «υποχώρηση», συζητούσαν και αποφαίνονταν ότι δεν ισχύει πια ο μαρξισμός. Ένας εργάτης, όμως, που είχε κι αυτός κάνει «υποχώρηση», δεν μπόρεσε να αντέξει αυτές τις φλυαρίες και παρατήρησε:

«Επειδή δειλιάσαμε εμείς, μας φταίει ο Μαρξ και ο μαρξισμός; Δεν ντρεπόμαστε λίγο;»

-Ο Κάππος που ήταν ένας οργανικός διανοούμενος της εργατικής τάξης, πάντα ανήσυχο και δραστήριο πνεύμα, με μια σειρά αξιόλογων μελετών, πχ για την κατάσταση της εργατικής τάξης στην Ελλάδα. Και που δεν παραιτούνταν από το καθήκον των κομμουνιστών να αναπτύσσουν την επαναστατική θεωρία, ακόμα κι αν είχε κάποιες λαθεμένες επιμέρους εκτιμήσεις, σε κάποια ζητήματα (πχ για το χαρακτήρα και την ταξική, κοινωνική φύση της Σοβ. Ένωσης).

-Ο Κάππος που εκπροσώπησε το ΚΚΕ στη συζήτηση για το φάκελο της Κύπρου (που άνοιξε με εγκληματική καθυστέρηση).

Για παράδειγμα το Κυπριακό. Είναι γνωστό και από την ανάκριση που έγινε για το φάκελο της Κύπρου και ειδικά από την κατάθεση του Παπαδόπουλου ότι η δικτατορία το ’67 έγινε για να διχοτομηθεί η Κύπρος και επειδή σε μια πορεία ο Παπαδόπουλος κατάλαβε ότι άμα πάει να κάνει αυτό είναι μετρημένη η ζωή του τα’ στριψε. Φέραν τότε τον Ιωαννίδη για να κάνει το πραξικόπημα στην Κύπρο.

Δημ.: Τι όφελος θα είχαν οι ΗΠΑ από μια διχοτόμηση της Κύπρου;

Κ. Κάππος: Α, είχαν μεγάλο. Γιατί εκεί υπήρχε ένα δυνατό αριστερό κίνημα. Δεν λέω με τις σημερινές συνθήκες με την αντεπανάσταση στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, αλλά τότε υπήρχε η περίπτωση η Κύπρος να περάσει σε σοσιαλιστική κατεύθυνση και να μην έχουν οι ΗΠΑ εκεί βάσεις και στηρίγματα.

-Ο Κάππος, που όταν διαγράφτηκε από το ΚΚΕ, χάριζε μέρος της βουλευτικής του σύνταξης στο κουβανικό κράτος. Και που όταν τον ρώτησαν να πει μια φράση που συμπυκνώνει τη φιλοσοφία του, απάντησε:

– Είναι μια φράση του Λένιν: «Οποιος έμαθε κάτι από το μαρξισμό, ξέρει ότι όλες οι αναλύσεις πρέπει να ξεκινάνε από την ανάλυση των τάξεων».

-Ο Κάππος που παρέμεινε μάχιμος και δραστήριος μέχρι το τέλος με τις καίριες παρεμβάσεις του, συνεντεύξεις και άρθρα του, από τα οποία σταχυολογούμε ενδεικτικά μερικά αποσπάσματα.

Περί δογματικών κομμουνιστών.

Αυτά περί δογματισμού είναι αστεία. Άμα λες ναι στο ΝΑΤΟ, ναι στην ΕΟΚ δεν είσαι δογματικός. Άμα παραδέχεσαι την αστική ιδεολογία η οποία βέβαια είναι 200 χρόνων είσαι ανανεωτής και η ιδεολογία της εργατικής τάξης, που είναι 100 χρονών, είναι παλιά. Εν πάση περιπτώσει υπάρχει θέμα ανανέωσης της ιδεολογίας, της τακτικής, της στρατηγικής αλλά αυτό πρέπει να γίνεται με την ταξική ανάλυση.

Κοιτάξτε, επινοούν διάφορα που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα, προκειμένου να δυσφημίσουν τους κομμουνιστές. Αυτοί που κατηγορούνται ως δογματικοί είναι οι πιο συνεπείς και πάνω τους έχει στηριχτεί το επαναστατικό κίνημα. Αλλά εγώ, όταν μου βάζουν αυτό το ζήτημα, λέω κάτι άλλο: Αν είμαστε με το ΝΑΤΟ και την ΕΟΚ, δεν έχουμε παρωπίδες, κι όταν είμαστε ενάντια στο ΝΑΤΟ και την ΕΟΚ, έχουμε παρωπίδες;

Και για τον ιστορικό αναθεωρητισμό, που τότε έκανε τα πρώτα του δειλά βήματα.

Ο Στάθης Καλύβας (Σ.Κ.) και Ν. Μαρατζίδης (Ν.Μ.) στα ΝΕΑ (16-17/10/2004) υποστηρίζουν έμμεσα ότι ο «δωσιλογισμός» οφείλεται στην δράση του Ε.ΑΜ. ΕΛΑΣ και την αριστερή βία.

Δεν κατάλαβα ο στρατηγός Τσολακόγλου που υπόγραψε την συμφωνία συνθηκολόγησης και παράδοσης των όπλων του Ελληνικού στρατού στους Γερμανούς στις 21 Απριλίου 1941, επηρεάστηκε από τη δράση του ανύπαρκτου τότε ΕΑΜ – ΕΛΑΣ. Οι τότε κρατούντες γιατί παρέδωσαν 1.600 πολιτικούς κρατούμενους κομμουνιστές και άλλους δημοκράτες στους φασίστες κατακτητές;

Έτσι ενώ έχουμε ενώπιο μας τον ίδιο το λύκο ψάχνουμε να βρούμε τα ίχνη του. Ενώ δηλαδή έχουμε τον Τσολάκογλου που εκπροσωπούσε το δωσιλογισμό, την ιδεολογία της συνεργασίας με τους κατακτητές, με τον ιμπεριαλισμό, ψάχνουμε να βρούμε γιατί αρκετοί πολίτες του 1943-44, πήγαν στα Τάγματα Ασφαλείας!