Γιάννης Ρίτσος – Γιώργος Φαρσακίδης: «…για να μην καταδεχτείς δανεικά δεκανίκια»

«Η σκέψη μου για τη «Μακρόνησο» ήταν να κυκλοφορήσει σαν λεύκωμα, μόνο με τα σχέδια εκείνης της περιόδου και κάποιες λεζάντες. Ωστόσο, με την επεξεργασία του υλικού γεννήθηκε η ανάγκη για μια πληρέστερη ξενάγηση του αναγνώστη στις κακοτράχαλες ιδιομορφίες της τότε πραγματικότητας. Έτσι, λίγο λίγο, δουλεύοντας, τα επεξηγηματικά σημειώματα πήραν έκταση και μορφή πέρ’ απ’ ό,τι περίμενα. Ήταν τα πρώτα μου άτολμα βήματα στα «ξένα» οικόπεδα της λογοτεχνίας κι ο φόβος μήπως το παρακάνω με «φιλολογικότητες» σίγουρα έχει λειτουργήσει σαν ψαλίδα λογοκρισίας.

Όταν είχα ολοκληρώσει τα κείμενα, είπα να κάνω χρήση της πάντα τόσο φιλικής διάθεσης του Γιάννη Ρίτσου – μ’ όλη τη βιαστική δουλειά, που όπως πληροφορήθηκα, είχε εκείνες τις μέρες. Να μοιραστώ μαζί του την αγωνία που μ’ έτρωγε και τους ενδοιασμούς για το… τόλμημα. «Έλα», μου απάντησε στο τηλέφωνο, «για λίγο και τα ξαναλέμε, όταν ξεμπλέξω».

Μάζεψα σχέδια και χειρόγραφα και πήγα αργά μεσημέρι στο σπίτι του. Τα πήρε εκείνος και βυθίστηκε για ώρα να τα κοιτάει και να τα διαβάζει αμίλητος κι όλο να ξαναγυρίζει, φυλλομετρώντας, στα προηγούμενα. «Όπως μ’ έχει αναστατώσει», μου κάνει κάποια φορά, «δεν είμαι σε θέση αυτή τη στιγμή να το κρίνω σαν λογοτέχνημα. Ένα μπορώ να σου πω, πως ξαναέζησα τη Μακρόνησο και μη το δώσεις για διόρθωμα κανενός», συνέχισε απαντώντας σ’ άλλη ερώτησή μου. «Ξαναδούλεψέ το, αποφεύγοντας όσο γίνεται τα επίθετα όπως το κάνεις άλλωστε, κι άφηνε τις καταστάσεις να μιλάν από μόνες τους».

Έξω είχε αρχίσει να σουρουπώνει και το «για λίγο» έγινε… ώρες! Ξεπροβοδώντας, στην ξώπορτα, μου λέει με χαμόγελο: «…Είμαι βέβαιος, Γιώργη, πως σε κρατάνε τα πόδια σου, για να μην καταδεχτείς δανεικά δεκανίκια». Και δεν ξέρω άλλες, όσο αυτές οι λίγες κουβέντες, που να βάραιναν τόσο καθοριστικά στην παραπέρα δουλειά μου».

Γιώργος Φαρσακίδης

Το λεύκωμα «ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ», με σχέδια και κείμενα του Γιώργου Φαρσακίδη, τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1964. Ήταν το πρώτο βιβλίο που κυκλοφόρησε με εικαστικές μαρτυρίες και κείμενα που κατονόμαζαν επώνυμα τους βασανιστές και τα εγκλήματα που διαπράχτηκαν στο κολαστήριο της Μακρονήσου. Την πρώτη έκδοση την ακολούθησε μήνυση του μετέπειτα δικτάτορα Δημήτρη Ιωαννίδη με την απαίτηση να αποσυρθεί το βιβλίο, κάτι που έγινε την πρώτη μέρα μετά την επικράτηση της δικτατορίας των συνταγματαρχών και τη σύλληψη του συγγραφέα. Ο Γ. Φαρσακίδης είχε απεικονίσει σε σχέδιο που περιλαμβανόταν στο λεύκωμα, τον βασανιστή Δ. Ιωαννίδη, ο οποίος είχε επιστατήσει και καθοδηγήσει τον βασανισμό του στο Σύρμα των Πολιτών της Μακρονήσου του Α΄ Τάγματος. Μετά την πτώση της χούντας, ακολούθησαν και άλλες εκδόσεις του λευκώματος «ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ».

***

Έκθεση προς τιμήν του κομμουνιστή εικαστικού Γιώργου Φαρσακίδη

Τιμώντας την αγωνιστική και καλλιτεχνική προσφορά του κομμουνιστή εικαστικού Γιώργου Φαρσακίδη, η Κομματική Οργάνωση Κ. Μακεδονίας του ΚΚΕ διοργανώνει προς τιμήν του έκθεση με τα έργα του, από την Πέμπτη 14 Σεπτέμβρη έως την Τρίτη 19 Σεπτέμβρη, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Μονής Λαζαριστών (1ος όροφος του παλαιού κτιρίου).

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη 14 Σεπτέμβρη στις 6.30 μ.μ. και θα είναι παρών και ο ίδιος ο Γιώργος Φαρσακίδης.

Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί παράλληλα και στο πλαίσιο του 43ου Φεστιβάλ ΚΝΕ – «Οδηγητή» που έχει προγραμματιστεί για 14 – 15 – 16 Σεπτέμβρη στο πρώην Στρατόπεδο Παύλου Μελά.

Ώρες λειτουργίας της έκθεσης: 17.00 – 21.00.

Είσοδος ελεύθερη.