Το συνειδησιακό «αδιέξοδο» ενός φυσιολογικού ανθρώπου

Ορισμένοι ισχυρίζονται πως θα πρέπει να δείχνουμε κατανόηση απέναντι στις ρατσιστικές κραυγές, στην έξαρση του εθνικισμού, στην απανθρωπιά και την εξακτίνωση κάθε αισθήματος αλληλεγγύης, να συμβιβαστούμε δηλαδή με εικόνες που υποβιβάζουν την ανθρωπινότητά μας και να ενωθούμε μαζί με αυτούς που ζητούν νέου τύπου ξερονήσια, πογκρόμ και γκετοποίηση ανθρώπων.

Κάποιοι άλλοι προσπαθούν να κρατήσουν ίσες αποστάσεις, μια διαολεμένη ισορροπία που ώρες ώρες μοιάζει χειρότερη από την φασίζουσα νοοτροπία των πρώτων, αφού μοιάζει περισσότερο ψεύτικη και υποκριτική, φορώντας την προβιά μιας ψευδεπίγραφης προοδευτικότητας.

Υπάρχουν, βέβαια, κι αυτοί που σιωπούν, που δεν παίρνουν θέση, επειδή λένε πως δεν γνωρίζουν ή δεν θέλουν να γνωρίζουν, πως δεν ξέρουν τι να πιστέψουν απ’ όλα όσα διαδίδονται, πως δεν είναι αρμόδιοι για να εκφέρουν άποψη, πως η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση.

Όλοι τους – θελημένα ή άθελά τους δεν έχει τόσο σημασία – μοιάζουν σαν να μην μπορούν να ξεχωρίσουν το θύμα από τον θύτη, σαν να συγχέουν την αναγκαία προστασία των συνόρων με την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συντελείται απέναντι στους πρόσφυγες και τους μετανάστες, την παραβίαση διεθνών συνθηκών και τις ευθύνες που βαραίνουν την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ για τη σημερινή κατάσταση.

Αυτό το συνειδησιακό αδιέξοδο το έχει συμπυκνώσει τόσο όμορφα ο Primo Levi στο βιβλίο του «Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος» (Εκδόσεις Άγρα), όπου γράφει: «Καταλαβαίνω σημαίνει σχεδόν δικαιολογώ. […] Καταλαβαίνω το σκοπό ή τη συμπεριφορά ενός ανθρώπου σημαίνει (και ετυμολογικά) περικλείω, περιέχω, μπαίνω στη θέση του ατόμου, ταυτίζομαι με αυτόν. Τώρα, κανείς φυσιολογικός άνθρωπος δεν θα μπορέσει να ταυτιστεί με τον Χίτλερ, τον Χίμμλερ, τον Γκαίμπελς, τον Άιχμαν και αμέτρητους άλλους».

Κι, όμως, πλέον όλοι αυτοί οι μη φυσιολογικοί άνθρωποι φωνάζουν και χειρονομούν τόσο δυνατά, που έφτασαν στο σημείο να φαντάζουν φυσιολογικοί στα μάτια πολλών πραγματικά φυσιολογικών ανθρώπων…