Γιουγκοσλαβία αγάπη μου

Όταν ρωτάνε τον Μπόγκνταν Τάνιεβιτς, μία από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές των ευρωπαϊκών πάγκων, τι εθνικότητας είναι -Σέρβος, Βόσνιος, Κροάτης ή κάτι άλλο- αυτός απαντά αφοπλιστικά: Γιουγκοσλάβος. Κι αρνείται να αυτοπροσδιοριστεί διαφορετικά, αφού έτσι μεγάλωσε.

Η Γιουγκοσλαβία είναι μια σπουδαία μπασκετική δύναμη, ίσως η μεγαλύτερη στην Ευρώπη, που έφτασε στο απόγειό της το 89′ στο Ζάγκρεμπ, όπου παρουσίασε μια ευρωπαϊκή εκδοχή “ομάδας-όνειρο”, με πρώτο βιολί (ποιον άλλο;) το Μότσαρτ, Ντράζεν Πέτροβιτς, κι από κοντά τον Κούκοτς, που ήταν κι οι δυο Κροάτες -αν και οι ρίζες ήταν ανάμικτες και μπερδεμένες, σε μια ενιαία χώρα.

Η ομάδα αυτή άρχισε να διαλύεται το 91′, στο Ευρωμπάσκετ της Ρώμης, από το Σλοβένο Ζντοβτς, που πήρε εντολή να εγκαταλείψει την αποστολή, εν μέσω της διοργάνωσης, από τον πρόεδρο της νεοσύστατης χώρας του, και γύρισε πίσω χωρίς να πάρει ποτέ το χρυσό που κατέκτησαν τότε οι Γιουγκοσλάβοι, στο κύκνειο άσμα τους.

Αλλά οι τίτλοι τέλους είχαν αρχίσει να πέφτουν ένα χρόνο πριν, από το Μουντομπάσκετ της Αργεντινής, όπου στα επινίκια για το χρυσό μετάλλιο, ο Ντίβατς έγινε έξαλλος με έναν εθνικιστή οπαδό, που μπήκε να πανηγυρίσει στο παρκέ με την κροατική σημαία, και του την άρπαξε έτοιμος να την σκίσει. Αυτό στάθηκε κι η αιτία να ψυχρανθούν με τον Ντράζεν, ενώ ήταν κολλητοί φίλοι μέχρι τότε.

Το χειρότερο είναι πως δε μάθαμε ποτέ αν αυτή η σπουδαία γενιά -κι αυτές που ακολούθησαν- μπορούσε να κοιτάξει στα μάτια τις ΗΠΑ και τους επαγγελματίες του ΝΒΑ. Αν όχι το 92′ στη Βαρκελώνη, σίγουρα πάντως στο Μουντομπάσκετ του 94′, που ήταν προγραμματισμένο να γίνει στη Γιουγκοσλαβία, αλλά της αφαιρέθηκε όταν άρχισε ο εμφύλιος -κι οι Σέρβοι αποκλείονταν από όλες τις διεθνείς διοργανώσεις.

Ο αυριανός τελικός του Ευρωμπάσκετ, μεταξύ Σλοβενίας και Σερβίας, είναι ο πρώτος γιουγκοσλαβικός εμφύλιος που προκύπτει σε τέτοιο επίπεδο -δηλαδή σε τελικό- αν και πολλοί πόνταραν πως θα εμφανιζόταν πρώτα το Σερβία-Κροατία, που θα ήταν εκρηκτικό από κάθε άποψη (όπως ο περυσινός προημιτελικός στο Ρίο). Και βασικά ο πρώτος που θα γίνει με συμβατικά “υπερόπλα”, όπως ο Ντόνσιτς, ο Ντράγκιτς κι ο Μπογκντάνοβιτς, κι όχι στο μέτωπο της μάχης, με κανονικά όπλα.

Η Σλοβενία είναι η μοναδική αήττητη ομάδα στη διοργάνωση -αν και σπανίως τα καταφέρνει να φτάσει έτσι ως το τέλος κάποια ομάδα- και αυτή που έχει δώσει την πιο εντυπωσιακή παράσταση, αποκαθηλώνοντας την Ισπανία από το θρόνο της, με εμφατικό τρόπο και είκοσι πόντους διαφορά. Έχει δύναμη κρούσης στην περιφέρεια το αχτύπητο δίδυμο Ντράγκιτς-Ντόνσιτς, που συμβολίζουν το παρόν και το μέλλον, και τον καλύτερο νατουραλιζέ στο πρόσωπο του Αμερικανού Ράντολφ. Αλλά τη διαφορά την κάνει ο κόουτς Κοκόσκοφ, που φαίνεται να βρήκε το κλειδί τους και να δίνει στους Σλοβένους αυτό που τους έλειπε -κι αυτό ποτέ δεν ήταν το ταλέντο. Κι οι κακές (Αεκτζίδικες) γλώσσες λένε πως η βασική αιτία της μεταμόρφωσης προς το καλύτερο ήταν η απομάκρυνση του Ζντοβτς…

Η Σερβία φτάνει αθόρυβα στον τελικό, χωρίς να χρειαστεί να κάνει κάποια υπέρβαση, αν και είναι υπέρβαση από μόνο του το γεγονός πως ξεπέρασε τόσες σημαντικές απουσίες, όπως του (γκαντέμη) Τεόντοσιτς και του ΝΒΑer Γιόκιτς. Έχει όμως έναν τρομερό ηγέτη στο πρόσωπο του Μπογκντάνοβιτς, που μπορεί να είναι κι ο MVP αυτής της διοργάνωσης.

Οι Σέρβοι έχουν να πάρουν χρυσό μετάλλιο από το 2002 στην Ιντιανάπολη, όταν ήταν ακόμα Ομοσπονδία της Γιουγκοσλαβίας -πριν αποσχιστεί και το Μαυροβούνιο. Το τελευταίο τους χρυσό Ευρωμπάσκετ ήταν πάλι στην Τουρκία, το 2001, όταν ξεκινούσε τη δική του καριέρα ο Πάου Γκασόλ, που επέστρεψε στον τόπο του εγκλήματος, για να την κλείσει, χωρίς χρυσό μετάλλιο, αλλά με τον τίτλο του πρώτου σκόρερ στην ιστορία της διοργάνωσης, που δεν τον ονειρευόταν καν στο ξεκίνημά του. Στον τόπο του εγκλήματος επιστρέφει και ο Σάσα Τζόρτζεβιτς που πριν από 25 χρόνια, όταν είχε ακόμα μαλλιά, έκλεισε το σπίτι της Μπανταλόνα (νάτοι πάλι οι Ισπανοί) με αυτή τη βόμβα.

Αύριο το βράδυ, στον τελικό της πόλης, ο Τάνιεβιτς μπορεί να έχει δίλημμα ποιον να υποστηρίξει. Αλλά όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, σίγουρα ένα κομμάτι του εαυτού του, που νιώθει ακόμα Γιουγκοσλάβος, θα έχει κάποιον λόγο να χαίρεται και να πανηγυρίζει. Το υπόλοιπο, όμως, θα αναλογίζεται πού θα μπορούσε να φτάσει αυτή η ομάδα εάν παρέμενε ενιαία και δεν είχε διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη…