Το Καταλανικό δημοψήφισμα και δύο σκέψεις πάνω στην αστική «δημοκρατία» και «ελευθερία»

Είναι γνωστό πως η ιστορία καμία φορά κινείται με βραδείς ρυθμούς και ωσότου να συμβούν κάποιες αλλαγές, ή ριζικές ανατροπές σε μια κοινωνία, παίρνει πολύ καιρό. Είναι, επίσης, γνωστό όμως πως η ιστορία δεν κινείται με σταθερή ταχύτητα. Αλλά κάθε φορά, με όποια ταχύτητα και αν το πράττει, μας δίνει διάφορα συμπεράσματα και μας βάζει σε σκέψεις. Μια τέτοια περίπτωση είναι το δημοψήφισμα που αυτήν την στιγμή, που γράφονται αυτές οι γραμμές, επιχειρείται να διεξαχθεί στην Καταλονία. Εν μέσω τανκς και εθνοφρουρών, φυλακίσεων και διώξεων, θα αποφασιστεί αν επιθυμεί ο Καταλανικός λαός ή όχι την εθνική του ανεξαρτησία και την απόσχιση από την Μαδρίτη.

Και αυτό σίγουρα θα μας δώσει πολλά διδάγματα για τις μετέπειτα εξελίξεις στην Ευρώπη και παγκοσμίως, αλλά και για τις τωρινές μας συνθήκες –και «θα μας δώσει» γιατί αυτή τη στιγμή οι εξελίξεις τρέχουν με ραγδαίους ρυθμούς και είναι νωρίς για βιαστικά συμπεράσματα. Ειδικά αν σκεφτούμε πως τελευταία οι άρχουσες τάξεις διαφόρων χωρών τρώνε σφαλιάρες από τα αποτελέσματα των κρίσιμων δημοψηφισμάτων και τις αποφάσεις των λαών.
Κυρίως όμως μας βάζει σε πολλές σκέψεις. Πιστεύω πως στην παρούσα κατάσταση θα είναι πιο στοχευμένο να μείνουμε στη σύνθεση και παραγωγή σκέψεων κι όχι στην βιαστική κι επιπόλαια διατύπωση οριστικών πορισμάτων.
Τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα στην Καταλονία.

Ας δούμε όμως τι παίζει.

Άρματα μάχης του Ισπανικού στρατού στους δρόμους της Καταλονίας , απαγόρευση ουσιαστικά του Δημοψηφίσματος, κατάσχεση του εκλογικού υλικού, διάλυση των τοποθεσιών όπου θα διεξαχθεί το δημοψήφισμα, απειλές του Ισπανού προέδρου στον Καταλανικό λαό, φυλακίσεις υπουργών και η εθνοφρουρά να έχει καταλύσει κάθε έννοια δημοκρατίας, ορμώντας με τα αυτόματα μέσα στα υπουργεία και ανακρίνοντας ως όμηρους τους Καταλανούς υπουργούς. Αυτό θυμίζει και δικαίως την δεκαετία του 30′ και τον Φράνκο. Και όμως όλα αυτά συνέβησαν μέσα σε λίγες μέρες –ορμητικές εξελίξεις που συνεχίζονται- στην δημοκρατική Ισπανία του 2017, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης του τρίπτυχου “ελευθερία – ισότητα – αδελφοσύνη”.

Κάθε έννοια δημοκρατίας αυτήν τη στιγμή καταλύεται στο Καταλανικό κράτος και δε φαίνεται ούτε με μικροσκόπιο. Η ισπανική άρχουσα τάξη προφανώς δε θα το δεχόταν, όσο ακόμα διαθέτει τη δύναμη, να ανεξαρτητοποιηθεί η Καταλονία. Αυτό γιατί ο Ισπανικός καπιταλισμός βρίσκεται στην μεγαλύτερη του κρίση και δεν θα αφήσει την Καταλονία, βασικό κομμάτι της οικονομίας, να του φύγει μέσα από τα χέρια αποκτώντας εκτός από την αυτονομία της και την ανεξαρτησία της σε εθνικό και οικονομικό επίπεδο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Άρα πρώτο ερώτημα: Ποιος κυβερνάει;

Αν κυβερνάν οι πολιτικοί, οι εκλεγμένες κυβερνήσεις και κάνουν πράξη το θέλημα του λαού, όπως υποστηρίζεται πως συμβαίνει στην «αστική δημοκρατία» – την κοινοβουλευτική-, τότε η κυβέρνηση της Καταλονίας θα έπρεπε να αφεθεί ανενόχλητη να διεξάγει το δημοψήφισμα χωρίς να απειλείται με πραξικόπημα. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει. «Το Ισπανικό Κράτος έχει προχωρήσει σε ντε φάκτο αναστολή της αυτονομίας της Καταλονίας και έχει επί της ουσίας επιβάλλει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης», δήλωσε ο Ισπανός πρωθυπουργός Ραχόι. Εδώ υπάρχει μια εξόφθαλμη αντίφαση για την δημοκρατία μας. Η οικονομία διατάζει οι «πολιτικοί» εκτελούν. Ο Νόαμ Τσόμσκι στο βιβλίο του Occupy: Σκέψεις πάνω στην ταξική πάλη στην επανάσταση και στην αλληλεγγύη το είχε θέσει εύστοχα:

« Όσον αφορά το χρήμα και την πολιτική ό,τι και να πει κανείς ωχριά μπροστά στο σχόλιο του Μάρκ Χάνα, ειδικού στην χρηματοδότηση πολιτικών εκστρατειών. Πριν από περίπου έναν αιώνα τον ρώτησαν τι έχει μεγαλύτερη σημασία στην πολιτική. Και εκείνος απάντησε: Το πρώτο είναι το χρήμα, το δεύτερο το χρήμα και το τρίτο μου διαφεύγει τώρα. Αυτά πριν έναν αιώνα, σήμερα η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη. Επομένως ναι, όσοι έχουν συγκεντρώσει πλούτο θα προσπαθήσουν, όπως είναι φυσικό, να χρησιμοποιήσουν τον πλούτο και την ισχύ τους για να αποκτήσουν δύναμη και ευρύτερο έλεγχο του πολιτικού συστήματος (Βanksters), να το κατευθύνουν ώστε να κάνει ό,τι επιθυμούν. Θα ήταν απορίας άξιο αν δεν συνέβαινε αυτό μέσα στον καπιταλισμό.
Ο κόσμος πρέπει να αγωνιστεί για την ανατροπή αυτής της κατάστασης».

Αυτό φαίνεται πολύ καθαρά στην Καταλονία αυτήν την στιγμή.
Από την μια ο Ισπανικός καπιταλισμός ρίχνεται κυριολεκτικά στην μάχη με κάθε μέσο, δείχνοντας ένα αποκρουστικό πραξικοπηματικό πρόσωπο, που μας γυρίζει χρόνια πίσω, προασπισζόμενος τα συμφέροντα του- τα οποία πληγώνονται από την ενδεχόμενη απόσχιση της Καταλονίας.

Από την άλλη ο Καταλονικός λαός ζητά εθνική ανεξαρτησία- αλλά και να απαλλαγεί από τις πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζει η κεντρική κυβέρνηση της Ισπανίας. Όμως όπως βλέπουμε δεν αποφασίζει ο λαός -τουλάχιστον ως τώρα. Η Κυβέρνηση της Καταλονίας, μια κεντροδεξιά κυβέρνηση με μετριοπαθή συνθήματα και ατζέντα, παρά την πίεση του κινήματος και του λαού, αναζητάει έναν συμβιβασμό-ένα ξεπούλημα του δημοψηφίσματος. Ο μόνος λόγος που δεν το έχει κάνει όπως φαίνεται είναι ακριβώς το ίδιο το κίνημα και η δύναμή του. Οι χιλιάδες του κόσμου των εργατών και της νεολαίας που κατέβηκαν και κατεβαίνουν, που πλημμύρισαν και πλημμυρίζουν τους δρόμους, βάζοντας στον τοίχο την ηγεσία της Καταλονίας και τον Καταλανικό καπιταλισμό, ζητώντας να πραγματοποιηθεί το δημοψήφισμα.
Η δύναμη αυτού του κόσμου, καθώς και η εξέλιξη της πάλης του θα αναμετρηθεί στο αποτέλεσμα αυτής της μάχης. Κυριολεκτικά μάχη γιγάντων και θεών.

Όμως γιατί το κράτος δεν ακούει την «θέληση» του «λαού του»;

Αυτό σίγουρα το καταλαβαίνουμε. Κανένα από τα δύο «κράτη» δεν ακούει τη θέληση του λαού του. Το Ισπανικό κράτος δεν ακούει την φωνή των Καταλανών που ουρλιάζει για ανεξαρτησία, ούτε ακούει και τις αλληλέγγυες φωνές των Ισπανών πολιτών του που συμπαραστέκονται στους Καταλανούς και ζητάνε να σταματήσει την αισχρή εμπλοκή του -η Βαρκελώνη γέμισε διαδηλωτές .
Από την άλλη ο Καταλανικός κυβερνητικός μηχανισμός αναγκάζεται όχι να ακούσει, αλλά να υπακούσει –και με απροθυμία να ακούσει εν τέλει– τις φωνές των διαδηλωτών πολιτών του που το πιέζουν σα διάολος να μην κάνει πίσω. Και οι δύο μηχανισμοί, και ο Ισπανικός και ο Καταλανικός, θα χαιρόντουσαν να τα βρούνε «κάτω από το τραπέζι» και να επανέλθει η κανονικότητα τους.
Όμως οι λαοί όχι.
Και αυτό είναι πολιτικό ρίσκο και για τους δύο.

Το κράτος λέει ο Έγκελς στο Καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους «δεν είναι καθόλου μια δύναμη που επιβλήθηκε στην κοινωνία από έξω. Το κράτος δεν είναι επίσης η “πραγμάτωση της ηθικής ιδέας” η “εικόνα και η πραγμάτωση του ηθικού λόγου”. Το κράτος είναι προϊόν της κοινωνίας σε μια ορισμένη βαθμίδα εξέλιξης. Το κράτος είναι η ομολογία ότι η κοινωνία αυτή μπερδεύτηκε σε μια αξεδιάλυτη αντίφαση με τον ίδιο τον εαυτό της και διασπάστηκε σε ασυμφιλίωτες αντιθέσεις, από τις οποίες δεν έχει την δύναμη να απαλλαγεί. Και για να μην φθείρουν αυτές οι αντιθέσεις οι τάξεις με τα αντιμαχόμενα οικονομικά συμφέροντα, τον εαυτό τους και την κοινωνία σε έναν άκαρπο αγώνα, έγινε αναγκαία μια δύναμη που φαινομενικά στέκει πάνω από την κοινωνία για να αμβλύνει την σύγκρουση, για να την κρατά μέσα στα όρια της τάξεως. Και η δύναμη αυτή που προήρθε από την κοινωνία αλλά τοποθετήθηκε πάνω από αυτήν και όλο και περισσότερο απαξιώνεται από αυτήν, είναι το κράτος».

Και αλλού ο Μαρξ λυτά και περιεκτικά σημειώνει:
«Το Κράτος είναι η εκτελεστική επιτροπή της άρχουσας τάξης»

Το αν το κράτος λοιπόν αντανακλά την βούληση του λαού, της πλειοψηφίας ή κάτι πάνω από αυτόν φαίνεται στην Καταλονία. Αυτήν την στιγμή το Ισπανικό κράτος ως εκτελεστική επιτροπή της άρχουσας τάξης της Ισπανίας εκτελεί τις εντολές της-κόντρα και στην πλειοψηφία του Ισπανικού λαού που στηρίζει του Καταλανούς! Και ο κρατικός μηχανισμός της Καταλονίας χωρίς την λαϊκή κινητοποίηση (και πολιτική πίεση) θα είχε ενδώσει καιρό τώρα και χωρίς πολλές τύψεις . Διατηρεί όμως και αυτός τις φιλοδοξίες του για έναν καπιταλισμό σε ένα ανεξάρτητο κρατίδιο της Καταλονίας μακριά από την δημοσιονομική πολιτική της Ισπανίας και τις εξαρτήσεις από τον Ισπανικό καπιταλισμό που βρίσκεται σε κρίση -και αυτό είναι ένας τρόπος να το πετύχει σίγουρα μέσα από το δημοψήφισμα.

Και άρα τι γίνεται τώρα;

Τίποτα συγκεκριμένο και συνάμα τα πάντα γίνονται τώρα. Ο αγώνας αυτός τον Καταλονών δεν είναι καθαρόαιμος. Υπάρχουν αντιφάσεις και συγχύσεις στις συνειδήσεις των μαζών που συμμετέχουν σε όλο αυτό. Όπως λογικά και διάφορα στρώματα του λαού. Από την άλλη όμως κανένα κίνημα, δεν υπήρξε ποτέ ξεκάθαρο από την αρχή. Από την άλλη και μια νίκη του δημοψηφίσματος θα έφερνε σε ένα βάθος χρόνου την πολυπόθητη ανεξαρτησία της Καταλονίας αλλά τα οικονομικά προβλήματα θα παρέμεναν όπως και η οικονομική κρίση και η οικονομική κυριαρχία της άρχουσας τάξης της Καταλονίας.. Όλα όμως τείνουν να ξεδιαλυθούν στην πορεία και να φανούν ολοκάθαρα. Πολύ απλά τίποτα δεν έχει κριθεί ακόμα.

Όμως θα είναι λάθος να παρατηρούμε τα πράγματα στην Καταλονία αυστηρά σε τοπικό/εθνικό επίπεδο. Αν το δούμε λοιπόν σε παγκόσμιο ή ακόμα και πανευρωπαϊκό επίπεδο οδηγούμαστε σε μια όχι και τόσο ευχάριστη διαπίστωση:

Η Ελλάδα ένιωσε τη σιδερά πυγμή των τραπεζών και των καπιταλιστών και του διεθνούς ευρωπαϊκού λόμπι καρχαριών όταν θέλησε να διεξάγει δημοψήφισμα για την άρνηση ή την αποδοχή της συμφωνίας-πακέτο του νέου μνημονίου που της προτείναν το ’15, Ε.Ε και ΔΝΤ. Ένα σμήνος από βαρονικά και μαφιόζικα ΜΜΕ έπαιξε τον ρόλο του παπαγάλου της άρχουσας τάξης και των τραπεζών αναμασώντας τις κινδυνολογικές μπαρούφες τους. Οι τράπεζες μπήκαν σε κεφαλαιακό έλεγχο και είχαμε μια ανοιχτή σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας. Τα λεφτά των ανθρώπων στις τράπεζες ουσιαστικά δημεύτηκαν σε κάποιο βαθμό. Η άρχουσα τάξη της Αγγλίας και όλης της Ευρώπης ανατρίχιασε κυριολεκτικά με την ανακοίνωση του Brexit κι ακόμα τρέχει. Η Το Ιρακινό Κουρδιστάν με την ανακοίνωση της έναρξης δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία του δέχτηκε τα πυρά από μια σειρά από χώρες Τουρκία, Συρία, Αμερική, Ευρώπη και Ιράν, χωρίς να αποκλείεται και η ένοπλη εδαφική σύρραξη-εισβολή. Η Αμερική από την άλλη μεριά του ατλαντικού Ωκεανού παίζει με τα πυρηνικά της παιχνίδια παρέα με την Β. Κορέα και ζωντανεύει ξανά την απειλή του πυρηνικού ολέθρου για όλο τον πλανήτη.

Και τώρα η Καταλονία. Είναι φανερό πως από την Ανατολή ως την Δύση, από την Καταλονία και την Ισπανία ως την Αμερική το σύστημα κλυδωνίζεται από βαριές κρίσεις σε οικονομικό επίπεδο οι οποίες επεκτείνονται φυσικά και σε πολιτικό.

Οι αστικές δημοκρατίες και οι νεοφιλελεύθερες μορφές διαχείρισης του καπιταλισμού περνάν βαθύτατη κρίση. Και δείχνουν το αληθινό τους πρόσωπο.

Το περίλαμπρο φιλελεύθερο τρίπτυχο ελευθερία ισότητα και αδελφοσύνη, η παντιέρα όσων εκθειάζουν την παρακαταθήκη της Γαλλικής επανάστασης και των λοιπών αστικών επαναστάσεων, έχει μετατραπεί σε έναν αντίθετο εφιάλτη.

Η Ελευθερία κηρύσσεται σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» και σε «ντε φάκτο αναστολή της αυτονομίας…».

Η Ισότητα μεταφράζεται λογιστικά στην οικονομική κυριαρχία του 1% του πληθυσμού εις βάρος του υπολοίπου 100 και την κατοχή πλούτου τόσο πλούτου όσο ο έχει ο μισός πλανήτης μαζί.

Η αδελφοσύνη μετατρέπεται σε διατήρηση της πολιτισμικής μας ταυτότητας και σε ισλαμοφοβικά «αντιτρομοκρατικά διατάγματα». Σε στρατόπεδα συγκεντρώσεις και απελάσεις. Ενίοτε σε πολεμικές συρράξεις.

«Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη…» και για αυτό προσπαθούν να το εξισώσουν με τον φασισμό, να το θάψουν σε κάποιο χρονοντούλαπο. «Όλες οι δυνάμεις της γερασμένης Ευρώπης ενώθηκαν σε μια ιερή συμμαχία για να κυνηγήσουν αυτό το φάντασμα..» αλλά έχει μια διαολεμένη τάση να επιβιώνει στους αιώνες , προς πείσμα όλων των «δημοκρατιών» και «έκτακτων αναγκών» τους!

Όμως ξεφεύγουμε από το θέμα. H μήπως όχι;