Ελένη Μακρυνιώτη – Τραγγανίδα: Στις μάνες όλου του κόσμου
“Όπως αυτές που δεν μπόρεσαν να χαρούν τη νιότη τους, τον έρωτα, το σκίρτημα της ζωής στα σπλάχνα τους, όπως οι άλλες που έκαναν παιδιά και τα μοσχανάθρεψαν, που κάνανε τη φτώχεια παντιέρα, το μόχθο τραγούδι, τον ήλιο κουράγιο και τη νύχτα μέρα για να τα μεγαλώσουν. Κι ένα σκοτεινό πρωί, τα άρπαξε τα παιδιά τους ο άλλος γιος, της φιδομάνας γέννα…”
Με ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση δημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο-μήνυμα που μας έστειλε η αγωνίστρια, μαχήτρια του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, Ελένη Μακρυνιώτη – Τραγγανίδα, με αφορμή τη «Γιορτή της Μητέρας»:
Θα ήθελα να πω δυο λόγια αφιερωμένα στις μάνες όλου του κόσμου, στις χαροκαμένες μάνες όλων των εποχών και σε αυτές που δοκιμάζονται και σήμερα από το φασιστικό τέρας. Γι’ αυτές που πρόλαβαν να γεννήσουν και γι’ αυτές που δεν πρόλαβαν.
Έδωσαν τη ζωή τους στο βωμό των ιδανικών για ένα καλύτερο κόσμο. Τα άγουρα κορίτσια που μείνανε στις κορφές των βουνών μας, όπως εκείνες που πέσανε στο πεζοδρόμιο με τα λάβαρα της λευτεριάς στα χέρια, όπως εκείνες που τις έστησαν στον τοίχο και ήταν δεν ήταν 20 χρονών.
Όπως αυτές που δεν μπόρεσαν να χαρούν τη νιότη τους, τον έρωτα, το σκίρτημα της ζωής στα σπλάχνα τους, όπως οι άλλες που έκαναν παιδιά και τα μοσχανάθρεψαν, που κάνανε τη φτώχεια παντιέρα, το μόχθο τραγούδι, τον ήλιο κουράγιο και τη νύχτα μέρα για να τα μεγαλώσουν. Κι ένα σκοτεινό πρωί, τα άρπαξε τα παιδιά τους ο άλλος γιος, της φιδομάνας γέννα, ο φασισμός. Ο πόλεμος, ο μαύρος πόλεμος. Γι’ αυτές τις μάνες θέλω να μιλήσω και να πω πως δεν τις ρώτησε κανείς για ό,τι γίνεται στον κόσμο. Κι όμως κρύβουν το βογγητό τους να μην το ακούσει ο εχθρός και χαρεί. Κι αρχίζουν μοιρολόι μοναχές τους, ανάκατο με νανούρισμα και τραγούδια του γάμου, χωρίς να περιμένουν λουλούδι από χέρι παιδικό, χωρίς να υπάρχει κανείς να τους κλείσει τα μάτια.
Μα ξαφνικά, ανοίγουνε τις πόρτες και τα παράθυρα, σταματάνε το μοιρολόι και στέλνουν την κραυγή τους κατάρα ενάντια στον πόλεμο, ολόρθες, αγριεμένες, δέντρα ξερά μα ακόμα στητά, βροντοφωνάζουν: ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΠΟΛΕΜΟΣ, ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΦΑΣΙΣΜΟΣ.
Η Ελένη Μακρυνιώτη – Τραγγανίδα γεννήθηκε στο χωριό Μαριολάτα Φωκίδας το 1933. Δεν πρόλαβε να τελειώσει το δημοτικό σχολείο, αλλά γαλουχήθηκε στις αξίες και τα ιδανικά του αγώνα για έναν καλύτερο κόσμο από τον κομμουνιστή πατέρα της, τον Ηλία, ο οποίος κυνηγήθηκε για τις ιδέες του και εξορίστηκε από τη μεταξική δικτατορία, ενώ ήταν μεταξύ των γηραιότερων ανταρτών του ΕΛΑΣ. Αργότερα, το 1947, θα δολοφονούνταν άνανδρα και φρικτά, διά αποκεφαλισμού, από τις συμμορίες που αποτελούνταν από πρώην συνεργάτες των κατακτητών και λυμαίνονταν την ελληνική ύπαιθρο.
Όπως η πλειοψηφία των παιδιών της γενιάς της, συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση ως Αετόπουλο κι έπειτα στην ΕΠΟΝ, ενώ, με την έναρξη του εμφύλιου πολέμου, κατατάχτηκε εθελοντικά στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, στο Αρχηγείο Παρνασσίδας με αρχηγό τον Διαμαντή και στο Τάγμα του Κρόνου, 2ος Λόχος με λοχαγό τον Φίτσιο. Το Τάγμα είχε χώρο δράσης τη Ρούμελη.
Τραυματίστηκε το 1948 στο Κοκοσάλεσι, πιάστηκε αιχμάλωτη και πέρασε στρατοδικείο. Λόγω του νεαρού της ηλικίας της δεν εκτελέστηκε και φυλακίσθηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Τα γεγονότα αυτά αποτελούν το περιεχόμενο του πρώτου της βιβλίου «Η Μυρτιά του βουνού, μαρτυρία μιας ανταρτοπούλας», πάνω στο οποίο βασίστηκε το θεατρικό έργο «Ήλιος στην πέτρα» της Σοφίας Αδαμίδου, ο συγκλονιστικός μονόλογος, με την Ελένη Γερασιμίδου στο ρόλο της Μυρτιάς.
Η Ελένη Μακρυνιώτη – Τραγγανίδα είναι επίσης συγγραφέας του βιβλίου «Και τώρα πού να πάω;».
