“Είμαι κι εγώ αντιφασίστας” – Μεγάλη διαδήλωση στο Σαράγεβο κατά καρδιναλίου που τίμησε τη μνήμη συνεργατών των ναζί
Λειτουργία προς τιμήν των Ουστάσα κι άλλων δοσιλόγων που εκτελέστηκαν από Γιουγκοσλάβους παρτιζάνους τέλεσε καρδινάλιος στην πρωτεύουσα της Βοσνίας, οδηγώντας χιλιάδες ανθρώπους στο δρόμο παρά τους περιορισμούς του κορονοϊού.
Χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν παρά την πανδημία στους δρόμους του Σαράγεβο, πρωτεύουσα της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στη λειτουργία που τέλεσε στον καθεδρικό ναό της πόλης ο καρδινάλιος Βίνκο Πούλγιτς, παρουσία 20 ανθρώπων λόγω υγειονομικών περιορισμών. Η λειτουργία ήταν προς τιμήν των λεγόμενων “θυμάτων του Μπλάιμπουργκ”, συνεργατών των ναζί, ιδιαίτερα της κροατικής Ουστάσα, που εκτελέστηκαν από Γιουγκοσλάβους αντάρτες το 1945. Τον Απρίλη και το Μάη του 1945, με την κατάρρευση του ναζιστικού άξονα, μέλη δοσιλογικών στρατιωτικών σωμάτων από διάφορα τμήματα της Γιουγκοσλαβίας άρχισαν να κατευθύνονται προς την Αυστρία με τα μέλη της οικογένειάς τους. Στόχος τους ήταν να παραδοθούν στους Βρετανούς στο Μπλάιμπουργκ, εκείνοι όμως τους παρέδωσαν στους κομμουνιστές παρτιζάνους. Στη διάρκεια της επιστροφής προς τη Σλοβενία, πολλοί δοσίλογοι εκτελέστηκαν.
Ο καρδινάλιος επιχείρησε να δώσει μη πολιτικό τόνο στην πρωτοβουλία, λέγοντας πως “τα θύματα δεν μπορούν να ξεχαστούν” και πως η προσευχή του είχε ως στόχο “να καθαρίσει όλα τα συναισθήματα πικρίας και τις αρνητικές εντάσεις που αναδύονται όταν θυμόμαστε τα θύματα”.
Λίγες μέρες νωρίτερα, μιλώντας στο Καθολικό Ραδιόφωνο της Κροατίας, ο Πούλγιτς υποστήριξε πως η “Εκκλησία πάντα υποστήριζε τα αθώα θύματα” και ότι η λειτουργία δεν είχε εορταστικό χαρακτήρα, προσθέτοντας πως ‘ένα έγκλημα δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από ένα άλλο έγκλημα”. Ως “άλλο έγκλημα” ο καρδινάλιος εννοεί τη δίκαιη τιμωρία των συνεργατών του κατακτητή, ιδίως των διαβόητων κροατικών Ουστάσα, που εγκαθίδρυσαν και στο Σαράγεβο ένα καθεστώς τρόμου, κατά το οποίο έχασαν τη ζωή τους 10000 κάτοικοι της πόλης. Στους τελευταίους μήνες της κατοχής, οι Ουστάσα, νιώθοντας ότι θα χάσουν την εξουσία τους έγιναν ακόμα πιο βίαιοι, διατάσσοντας μεταξύ άλλων το δημόσιο απαγχονισμό 55 κατοίκων.
Όλα αυτά δεν τα ξεχνούν οι σημερινοί κάτοικοι, που μαζεύτηκαν κατά χιλιάδες στην κεντρική λεωφόρο της πόλης, αναρτώντας φωτογραφίες των απαγχονισμένων κατοίκων και το πανό “Είμαι κι εγώ αντιφασίστας”.
“Οι δυο παππούδες μου, τα αδέρφια τους και η γιαγιά μου όλοι σκοτώθηκαν από αυτούς τους φασίστες που σήμερα τιμήθηκαν”, λέει ο 63χρονος συνταξιούχος ηλεκτρολόγος Σεντομίρ Γιάκσιτς, προσθέτοντας πως “Δεν είναι φυσιολογικό πως μια πόλη σαν το Σαράγεβο επιτρέπει κάτι τέτοιο”.
Για το Ζβόνιμιρ Νίκολιτς, καθολικός ο ίδιος, η λειτουργία είναι “καταστροφή για το Σαράγεβο, ενώ ο Σέαντ Σάχοβιτς, που γεννήθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ουστάσα, έκανε λόγο για μια “φριχτή φάρσα”.
Στη λειτουργία παραβρέθηκε ο πρέσβης της Κροατίας, καθώς το κροατικό κοινοβούλιο χαιρέτισε το γεγονός, ενώ οι πρεσβείες Ισραήλ και ΗΠΑ καταδίκασαν το γεγονός, λόγω του έντονα αντισημιτικού χαρακτήρα των Ουστάσα.
Το ζήτημα των εκτελέσεων του Μπλάιμπουργκ ξανάλθε στην επιφάνεια μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, ως αιχμή του δόρατος στο ξαναγράψιμο της ιστορίας στην πολύπαθη περιοχή. Στο ίδιο το Μπλάιμπουργκ πραγματοποιείται ετήσια εκδήλωση τιμής των εκτελεσμένων, με την παρουσία επισκεπτών που φέρουν σύμβολα των ναζί και τον Ουστάσα. Μάλιστα πέρσι η τοπική αυστριακή επισκοπή δε χορήγησε άδεια για την τέλεση θείας λειτουργίας στο χώρο, προκαλώντας την αντίδραση της καθολικής εκκλησίας της Κροατίας, αλλά και της τότε προέδρου της χώρας Κολίντα Γκράμπαρ-Κιταρόβιτς. Η φετινή εκδήλωση στο Μπλάιμπουργκ ματαιώθηκε λόγω της πανδημίας.
Με πληροφορίες από Deutsche Welle
