Ήταν κάποτε κάτι παραπάνω από ένας σύλλογος

Ο Μονταλμπάν έγραφε συχνά πως η Μπαρτσελόνα είναι ο άοπλος συμβολικός στρατός της Καταλονίας. Ακόμα κι οι άοπλοι στρατοί όμως μπορούν να πολεμήσουν ή να παραδοθούν αμαχητί. Στην προκειμένη περίπτωση, η μπλαουγκράνα στρατιά είχε μόνο ένα όπλο στην κατοχή της: την αποχή. Κατεβαίνοντας τελικά να παίξει, για να μη μηδενιστεί και της επιβληθούν ποινές, έριξε ταφόπλακα στις αυταπάτες όσων βαυκαλίζονταν πως ήταν κάτι διαφορετικό. Κάτι παραπάνω από ένας σύλλογος, όπως λέει το σύνθημά της.

Τα γεγονότα έχουν ως εξής. Χτες ήταν προγραμματισμένη η ποδοσφαιρική αναμέτρηση της Μπαρτσελόνα με τη Λας Πάλμας. Συνέπεσε με το δημοψήφισμα της Καταλονίας, την άγρια καταστολή και την… επίδειξη αστυνομικής δύναμης από το ισπανικό κράτος, που θύμισε τα χρόνια του Φράνκο κι ακόμα πιο πίσω το καστιγιάνικο βασιλείο του Μεσαίωνα. Μόνο που δεν έχουμε να κάνουμε με φεουδαρχία. Είναι ο ισπανικός καπιταλισμός, tonto…

Τα μέλη της Μπάρτσα κι οι σύνδεσμοι των οργανωμένων οπαδών ζήτησαν από τη διοίκηση να μην κατέβει η ομάδα στον αγώνα. Δε γίνεται να καίγεται το σπίτι σου, αλλά εσύ -που καμαρώνεις ότι είσαι κάτι διαφορετικό- να λες πέρα βρέχει. Η διοίκηση ζήτησε την αναβολή του, που προς στιγμήν έμοιαζε ειλημμένη, επίσημη απόφαση. Αλλά στην πορεία η Ομοσπονδία είπε πως δε συνέτρεχαν λόγοι αναβολής, και αν δεν κατέβαινε η Μπάρτσα, θα ήταν δική της μονομερής απόφαση -σαν τη μονομερή ακύρωση των μνημονίων- και θα υφίστατο τις συνέπειες. Κάτι που έγινε, όσο και το σκίσιμο των μνημονίων από το ΣΥΡΙΖΑ…

Αλλά αν ο Μπερτομέου εγκατέλειψε νωρίς τους ηρωισμούς, οι cules στην κερκίδα δε θα τα γύριζαν το ίδιο εύκολα κι απειλούσαν να μπουν στο χορτάρι για να διακόψουν τον αγώνα (όπως κάποτε, ένα clasico, στα χρόνια του Φράνκο, γιατί δεν άντεχαν την αδικία και την εύνοια του αντιπάλου). Εκεί ήρθε το κερασάκι στην τούρτα και η “γενναία” απόφαση της διοίκησης να γίνει ο αγώνας κεκλεισμένων των θυρών. Θεωρητικά επειδή αυτό θα γινόταν για πρώτη φορά στην ιστορία της ομάδας και της Λίγκας και θα ήταν ένα τεράστιο επικοινωνιακό χαστούκι, που θα έδειχνε πως κάτι τρομερό συμβαίνει στην Καταλονία. Πρακτικά για να διασφαλίσει πως δε θα υπάρξει καμία ανεξέλεγκτη αντίδραση εντός κι εκτός γηπέδου και η ομάδα θα τη βγάλει καθαρή. Το μόνο που έμεινε ως συμβολική κίνηση ήταν η Senyera, η φανέλα με τη σημαία της Καταλονίας, που φόρεσαν οι παίκτες στο ζέσταμα μέχρι την έναρξη του αγώνα. Κι ο πίνακας του γηπέδου που δεν έγραφε το σκορ αλλά τη διεθνή λέξη democracia. Είναι αυτό που λένε “τα μούτρα κρέας…” (el rostro carne…)

Η Μπαρτσελόνα παρατάχθηκε κανονικά, ήταν μουδιασμένη στο πρώτο μέρος, από τα γεγονότα και τις μουντές, άδειες κερκίδες, αλλά βρήκε ρυθμό στο δεύτερο, νίκησε με 3-0 τη Λας Πάλμας -που έβαλε εκτάκτως μια ισπανική σημαία στις εμφανίσεις της, για να δείξει την αντίθεσή της στο δημοψήφισμα (!)- και κρατήθηκε στην κορυφή επτά βαθμούς μακριά από τη βασική της ανταγωνίστρια, Ρεάλ Μαδρίτης.

Η ομάδα νίκησε και είναι πιθανό να μείνει ως το τέλος στην κορυφή και να πάρει το φετινό τίτλο. Έχασε όμως το σεβασμό όσων περίμεναν να αντιδράσει και την άχλη του μύθου της. Ή μάλλον, έχασε την ευκαιρία να μεγαλώσει το μύθο της και να κερδίσει τον καθολικό σεβασμό φίλων κι αντιπάλων, που δεν κερδίζεται με κανένα τρόπαιο…

Οι μόνοι που διασώθηκαν από το ηθικό ναυάγιο (του συμβολικού στόλου της Καταλονίας) ήταν δύο διοικούντες που παραιτήθηκαν εξαιτίας της απόφασης να δοθεί ο αγώνας με κλειστές κερκίδες. Και ο Ζεράρ Πικέ, που ακούει κάθε φορά να τον αποδοκιμάζουν στα γήπεδα της Ισπανίας ή όταν φοράει τη φανέλα της εθνικής για τις τοποθετήσεις του. Που ήταν ο μόνος  -ή μάλλον από τους λίγους-  μπλαουγκράνα που γνώριζε τι σημαίνει η ταυτότητα της ομάδας και έλεγε ότι δεν πρέπει να κατέβει να παίξει, αλλά υποτάχθηκε στο… δημοκρατικό συγκεντρωτισμό. Και στη συνέντευξη τύπου μετά τον αγώνα, ξέσπασε σε κλάματα μπρος στους δημοσιογράφους από την πίεση και τη συγκίνηση, λέγοντας πως είναι πιο περήφανος από ποτέ που είναι Καταλανός… Καταλανός και όχι παίκτης της Μπάρτσα. Με αυτήν θα έχει ζήσει σίγουρα και καλύτερες, πιο περήφανες στιγμές για να θυμάται…

Κι όμως, η Μπαρτσελόνα είναι κάτι παραπάνω από ένας σύλλογος. Είναι μια εταιρία, ένα ποδοσφαιρικό μονοπώλιο, και το επιχειρηματικό της συμφέρον είναι στην ισπανική Λίγκα και όχι σε ένα ταπεινό πρωτάθλημα Καταλονίας, με αντιπάλους τη Τζιρόνα, την Εσπανιόλ και την Μπανταλόνα.

Γι’ αυτό έψαχνε να βρει συνεχώς μια σολομώντεια λύση, που να τους κρατά όλους ευχαριστημένους, πίτα και σκύλο, βαθμούς κι εθνικό συναίσθημα. Πχ πήρε θέση υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος αλλά απέφυγε συστηματικά να πάρει θέση για το ίδιο το δημοψήφισμα: ναι ή όχι (κάπως σαν το ΓΑΠ). Δε γίνεται όμως να τα έχεις όλα μαζί, και το μύθο σου και το χρήμα. Μπορείς να κόψεις το παιδί στη μέση, αλλά θα πεθάνει και θα σου μείνει στα χέρια. Στο σύγχρονο επαγγελματικό ποδόσφαιρο δεν υπάρχει χώρος ούτε καν για συμβολισμούς -πχ σαν τη φανέλα της Μπάρτσα που έμενε καθαρή από χορηγό ως τις αρχές της δεκαετίας…

Τι θα άλλαζε όμως αν η Μπάρτσα αποφάσιζε να μην κατέβει; Θα ήταν το “καμάρι της Καταλονίας” και θα γινόταν ξανά ο συμβολικός άοπλος στρατός της; Και γιατί μας ενδιαφέρει ένα σύμβολο του καταλανικού εθνικισμού; Πώς εξηγείται η λατρεία για την Μπαρτσελόνα και την Αθλέτικ Μπιλμπάο, το καμάρι του βάσκικου εθνικισμού, που είναι από τους χειρότερους του είδους -μαζί με τον καταλανικό; Γιατί κάποιοι προσπαθούν να δικαιολογήσουν την αγάπη τους για αυτές τις ομάδες, να βρουν πολιτικό άλλοθι και να την θεωρητικοποιήσουν;

Έλα ντε.

Σε αυτή την περίπτωση, θα υπήρχε μια θολή, γενική έννοια της αντίστασης και η (ψευδ)αίσθηση πως η ομάδα είναι διαφορετική. Αλλά δε θα υπήρχε κανείς επαναστατικός συμβολισμός, καμία επαναστατική ιδέα, ούτε ένας άοπλος συμβολικός στρατός της επανάστασης -που παρεμπιπτόντως, δε θα είναι ούτε άοπλη ούτε συμβολική…