A long time ago, in our very own galaxy… – Το Star Wars έχει γενέθλια και η ποπ κουλτούρα γιορτάζει μαζί του

A long time ago, in our very own galaxy…

…ο Τζορτζ Λούκας είχε έναν τόνο ιδέες και πολύ λίγα λεφτά για μια καινούρια ταινία επιστημονικής φαντασίας. Είμαστε στα 1973 και το American Graffiti, η τελευταία του ταινία με πρωταγωνιστή τον Harrison Ford, τα πάει εξαιρετικά σε κοινό και κριτικούς. Ανεξάρτητη παραγωγή, από τις πολλές εκείνη την εποχή στον αμερικάνικο κινηματογράφο, έβαλε το όνομά του ψηλά στη λίστα με τους πιο ελπιδοφόρους νέους δημιουργούς. Αισιόδοξος και γεμάτος ελπίδα, ο Λούκας παρουσιάζει μέσα σε 13 λεπτομερείς σελίδες τις ιδέες του για το Star Wars στην Universal και την United Artists.

Και φεύγει όπως ήρθε. Το όραμα και οι ιδέες του δεν πείθουν, η ταινία του δεν χρηματοδοτείται. Ο Λούκας δεν το βάζει κάτω. Είχε αποφασίσει να κάνει αυτή την ταινία ήδη από την εποχή που κυκλοφόρησε η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, το THX 1138 στα 1971, επίσης επιστημονικής φαντασίας. Το Star Wars θα ήταν πιο ανάλαφρο, πιο ποπ και πιο αισιόδοξο. Ιδρύει τη δική του εταιρεία, τη Lucas Films και ξεκινάει το γράψιμο.

Ο Λούκας είχε επηρεαστεί πάρα πολύ από τις περιπέτειες του γνωστού ήρωα Flash Gordon (η επιρροή αυτή φαίνεται και στους πασίγνωστους τίτλους αρχής σε όλες τις Star Wars ταινίες, με τα γράμματα που «πετάνε») και ήθελε να γράψει κάτι σχετικό με αυτόν, στη συνέχεια ακόμα και να αγοράσει τα δικαιώματα του χαρακτήρα. Τεράστια επιρροή του επίσης υπήρξε και το έργο του Κουροσάβα “The hidden fortress”. Αν δείτε αυτή την ταινία, που την προτείνω, θα καταλάβετε αμέσως ομοιότητες ανάμεσα στους χαρακτήρες του Κουροσάβα και σε αυτούς της original τριλογίας του Star Wars. Tα σχέδια για την ιστορία και την πλοκή της ταινίας πέρασαν από χίλια κύματα, με τον Λούκας να τα αλλάζει συνέχεια, καθώς έψαχνε διαρκώς κάτι απλό, κατανοητό και με σαφές μήνυμα. Επηρεασμένος και από την εποχή του (προεδρία Νίξον, πόλεμος του Βιετνάμ), τον ενθουσίαζε η ιδέα να ασχοληθεί με το θέμα της δημοκρατίας και του πώς αυτή μπορεί να μετατραπεί σε δικτατορία χωρίς πολλές τυμπανοκρουσίες, θέμα το οποίο τελικά ανέπτυξε με αρκετά έξυπνο τρόπο στη δεύτερη, prequel Star Wars τριλογία. Αρκετοί χαρακτήρες τους οποίους δούλευε στη δεκαετία του 70 και δεν χρησιμοποιήθηκαν, «επιβίωσαν» τελικά για να πάρουν σάρκα και οστά αργότερα (όπως ο Mace Windu, αρχηγός των Jedi στη δεύτερη τριλογία). Εν τέλει το σενάριο της ταινίας ολοκληρώθηκε το 1976.

Για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους επιλέχθηκαν ο σχετικά άγνωστος Mark Hammil ως Luke Skywalker και η εικοσάχρονη Carrie Fisher στο ρόλο της πριγκίπισσας Leia Organa. O Harrison Ford, πρωταγωνιστής του Λούκας στο American Graffiti, είχε ρόλο βοηθού στις οντισιόν για τους διαλόγους, όμως άρεσε τόσο πολύ στον Lucas που τον προσέλαβε για το ρόλο του λαθρέμπορου Han Solo και κάπως έτσι δημιουργήθηκε η αγαπημένη τριάδα ηρώων της επιστημονικής φαντασίας. Το βαρύ όνομα της ταινίας ήταν ο βραβευμένος Alec Guiness στο ρόλο του Οbi-Wan Kenobi, ηλικιωμένου ιππότη Τζεντάι και μέντορα του πρωταγωνιστή. O Alec Guiness βρήκε την ιστορία βαρετή και το σενάριο παιδαριώδες, όμως προνόησε και έκανε το καλύτερο ντηλ απ’ όλους, κερδίζοντας ένα καλό ποσοστό από τα έσοδα της ταινίας.

Η ιστορία της ταινίας είναι γνωστή σε όλους τους πολυκύτταρους και μονοκύτταρους οργανισμούς ακόμα και σε γαλαξίες πολύ μακριά από δω, αλλά ας την πούμε μια ακόμη φορά: Πριν πολύ καιρό, σε έναν πολύ μακρινό γαλαξία, ένας νεαρός που κατοικεί σε έναν ξεχασμένο απ’ το θεό πλανήτη, παίρνει στην κατοχή του δύο μυστηριώδη ρομπότ, με το ένα να ισχυρίζεται ότι έχει ένα επείγον μήνυμα για κάποιον Obi-Wan Kenobi από κάποια πριγκίπισσα Leia, η οποία απ’ ό,τι φαίνεται είναι ηγετική φυσιογνωμία κάποιων επαναστατών ενάντια σε κάποια σατανική αυτοκρατορία και ετοιμάζεται να πέσει αιχμάλωτη στα χέρια του πανίσχυρου και πάνκακου και πανεπιβλητικού και πάνψυχρου Darth Vader, που μπορεί να σε σκοτώσει απλά κοιτώντας σε σχετικά επίμονα. «Πολύ όμορφη…» μονολογεί ο εγκληματικά αδαής Luke, όταν τελικά βρει τον Obi-Wan (τον οποίο ήξερε ως ερημίτη γερο-Μπεν) και, αφού δεν πολυθρηνήσει το φρικτό θάνατο των θείων του από τις αυτοκρατορικές δυνάμεις που πήραν χαμπάρι ότι τα ρομπότ ήταν σπίτι του, θα φύγει κακήν-κακώς από τον πλανήτη με τον καινούριο του μέντορα και τη βοήθεια ενός όχι και τόσο πρόθυμου λαθρέμπορου που χρωστάει σε όλο το γαλαξία, του Han Solo και του πιστού αρκουδόσκυλου-bigfoot συνεργάτη του, Chewbacca. Αποστολή τους; Να παραδώσουν το μήνυμα του ρομπότ στους επαναστάτες (που περιέχει σχέδια για έναν φονικό αυτοκρατορικό διαστημικό σταθμό) και να σώσουν την πριγκίπισσα.

Στις 25 Μάη του 1977, το Star Wars βγήκε στις αμερικανικές αίθουσες, με διανομή από την 20^th Century Fox. Στην αρχή, μόλις 32 αίθουσες δέχτηκαν να το παίξουν, έκανε όμως τόσο μεγάλη επιτυχία κατευθείαν, που η προβολή του επεκτάθηκε σε πάρα πολλές ακόμα, σπάζοντας ρεκόρ εισιτηρίων.

Μερίδιο στην επιτυχία της διάσημης space opera δεν είχε μόνο η ωραία ιστορία και οι χαρακτήρες της, αλλά και τα φοβερά, μπροστά από την εποχή τους οπτικά και ηχητικά εφέ, πολλά απ’ τα οποία ήταν πραγματικά έργα τέχνης και πολλοί νεωτερισμοί είχαν γίνει για την επίτευξή τους (θυμηθείτε ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή πριν την ψηφιακή τεχνολογία). Ειδικά τα ηχητικά εφέ του Star Wars (τα λέιζερ, τα φωτόσπαθα, η ανατριχιαστική ανάσα του Darth Vader, τα ρομπότ) είναι απ’ τα πιο αναγνωρίσιμα πράγματα στην ιστορία της βιομηχανίας του θεάματος. Η ταινία «ντύθηκε» μουσικά από τον Τζον Γουίλιαμς, που παρέδωσε κάποια από τα πιο διάσημα θέματα στην ιστορία του σινεμά, όπως το κεντρικό θέμα, το φινάλε, το αυτοκρατορικό march (το θέμα του Darth Vader) και άλλα. Η ταινία ήταν υποψήφια για 10 Όσκαρ και απέσπασε τελικά 7, πραγματοποιώντας θρίαμβο. Το 1980 και το 1983 ακολούθησαν οι δύο επόμενες ταινίες «the empire strikes back” και «return of the jedi”, που ολοκλήρωσαν την πρώτη τριλογία.

Η κληρονομιά και η επιρροή που έχει ασκήσει το Star Wars στην ποπ κουλτούρα είναι πραγματικά ανυπολόγιστης αξίας. Και μόνο οι αναφορές στο Star Wars από όλο σχεδόν το φάσμα της διασκέδασής μας, θα αρκούσαν για να γεμίσουμε τόμους. Η ταινία επηρέασε ένα σωρό δημιουργούς που ήθελαν να πρωτοπορήσουν στον τομέα των εφέ. Μας γνώρισε την Leia, έναν από τους πιο δυναμικούς και συμπαθητικούς γυναικείους χαρακτήρες της ποπ κουλτούρας, μας γνώρισε τα φωτόσπαθα και τους τζεντάι. Μας γνώρισε τα αυτοκρατορικά διαστημόπλοια. Μας γνώρισε την αγνή, ακατάβλητη αισιοδοξία του κεντρικού ήρωα, του Luke. Μας γνώρισε με τα σήκουελ που είναι ανώτερα της πρώτης ταινίας. Μας γνώρισε τον Han Solo και τα δυο πιο συμπαθητικά (ή εκνευριστικά) ρομπότ που έχετε δει ποτέ. Μας γνώρισε ίσως τον πιο αινιγματικό, επιβλητικό «κακό» στην ιστορία του κινηματογράφου, τον Darth Vader, με την χαρακτηριστική βαθιά φωνή του James Earl Jones και έκανε τον όρο «πλοτ τουιστ» κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Ακόμα και φράσεις που λέμε συχνά και ασυναίσθητα, έχουν την καταγωγή τους σε έναν πολύ μακρινό γαλαξία.

Η Lucas Films έφτιαξε παρακλάδια, όπως τη Lucas Arts και το σύμπαν του Star Wars εμπλουτίστηκε μέσα στις επόμενες δεκαετίες με κουκλάκια, video games, βιβλία, κόμικς, fan fiction, τηλεοπτικές σειρές και animation και, φυσικά, συνολικά 11 κινηματογραφικές ταινίες. Ίσως η μεγαλύτερη προσφορά του ήταν ο τεράστιος και γοητευτικός κόσμος του, αχανής στην εξερεύνησή του και με ατελείωτες πιθανότητες για ενδιαφέρουσες ιστορίες για τους Jedi, τους Sith, την προαιώνια διαμάχη τους, αλλά και όχι μόνο. Η έννοια του franchise, όπως την καταλαβαίνουμε σήμερα, οφείλεται σε τεράστιο βαθμό στον Λούκας και το όραμά του, που δεν το λες ούτε ακριβώς επιστημονική φαντασία (όπως το star trek), αλλά ούτε ακριβώς και παραμύθι ηρωικής φαντασίας, όπως το lord of the rings ή το a song of ice and fire.

Πριν αρκετά χρόνια, ο Λούκας πούλησε τελικά την εταιρεία του στη Disney και άρα, τα δικαιώματα του star wars, κάνοντας με αυτό  τον τρόπο τη Disney (η οποία στο μεταξύ αγόρασε και τη Marvel) τον μεγαλύτερο κολοσσό στον τομέα της διασκέδασης, απείρως μπροστά από τους ανταγωνιστές της. Η Disney προχώρησε σε αλλαγές που σηκώνουν πολύ μεγάλη κουβέντα και αποτέλεσε στόχο σφοδρής κριτικής στο πώς χειρίστηκε ιστορίες, ήρωες, αλλά και το λεγόμενο Expanded Universe του Star Wars, το οποίο είχε δώσει μερικές από τις πιο γοητευτικές ιστορίες αυτού το κόσμου. Όπως και να ‘χει, η βιομηχανία του θεάματος είναι βέβαιο ότι θα μας σερβίρει Star Wars για πολλές δεκαετίες ακόμα, ανάλογα με τα γούστα του εκάστοτε target group και ανάλογα με το κοινωνικό προφίλ που θέλει να χτίσει η Disney, όπως τουλάχιστον συνηθίζεται σήμερα. Εδώ θα είμαστε να μιλήσουμε για αυτά και τη σχέση τους με την εκάστοτε κοινωνική, οικονομική και πολιτική πραγματικότητα.

Χρόνια πολλά Star Wars, may the force be with you και μην ξεχνάτε ποτέ: Ο Χαν πυροβόλησε πρώτος.

Darth Sniper