6 Ιούνη 1944: Απόβαση στη Νορμανδία – Η αλληλογραφία της απόφασης

Είναι ενδιαφέρουσα και αποκαλυπτική η αλληλογραφία των τριών ηγετών Στάλιν – Τσώρτσιλ – Ρούσβελτ, σχετικά με το αν και πότε θα γινόταν η απόβαση στη Νορμανδία. Είχε δοθεί στη δημοσιότητα από το Υπουργείο Εξωτερικών της ΕΣΣΔ, αμέσως μετά τον πόλεμο. 

ΑΠΟ ΤΟ 1941

Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1941, ο Στάλιν έβαλε πρώτη φορά το θέμα του ανοίγματος του δεύτερου μετώπου, μέσα στο 1942, τηλεγραφώντας στον Τσώρτσιλ: «Οι Γερμανοί θεωρούν τον κίνδυνο στη Δύση ως μπλόφα και μεταφέρουν ανενόχλητα από την Δύση όλες τις δυνάμεις τους στην Ανατολή… Νομίζω ότι ένας δρόμος υπάρχει για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση: να δημιουργηθεί, αυτό το έτος, το δεύτερο μέτωπο στην Ευρώπη, που είναι δυνατόν να αποσπάσει από το ανατολικό μέτωπο 30 – 40 γερμανικές μεραρχίες». 

Ο Τσώρτσιλ (6/9/41) απαντά με «ίσως», «εάν» και υπεκφυγές. Μετά τη Διάσκεψη Μόσχας (ΕΣΣΔ, Αγγλία, ΗΠΑ), τέλη Σεπτέμβρη 1941, γράφει ο Άγγλος απεσταλμένος Λόρδος Μπίβερμπρουκ: «Μετά την επιστροφή μου από τη Ρωσία στα μέσα Οκτωβρίου 1941, έθεσα το ζήτημα του δεύτερου μετώπου με σκοπό να βοηθηθεί η Ρωσία. Οι στρατιωτικοί μας ηγέτες εκδηλώνουν μόνιμα απροθυμία ν’ αναλάβουν επιθετικές επιχειρήσεις … διαρκώς μιλάνε για δυσκολίες, χωρίς όμως και να κάνουν καμιά πρόταση για το πώς θα ξεπεραστούν αυτές».

Δεκέμβρης του 1941: Μάχη της Μόσχας. Οι σοβιετικοί σταματάνε την προέλαση της Βέρμαχτ. 

ΟΥΤΕ ΤΟ 1942

Στις 11 Απριλίου 1942 ο Μολότοφ πάει στην Ουάσιγκτον και στο Λονδίνο να συζητήσει για το δεύτερο μέτωπο στην Ευρώπη. Οι Αμερικάνοι είναι πιο θετικοί, για απόβαση το 1942. Ο στρατηγός Μάρσαλ διαβεβαιώνει ότι είναι ρεαλιστικό να γίνει μέσα στο 1942. Ο Τσώρτσιλ έχει αντιρρήσεις, αλλά παριστάνει ότι συμφωνεί.

Στα τέλη Ιούνη όμως, πάει στις ΗΠΑ ο Τσώρτσιλ, όπου αντιδρά, γιατί «η επιχείρηση θα κατέληγε σε καταστροφή».  

Ιούλιο του 1942 ξεκινά η επίθεση των Γερμανών στο Στάλιγκραντ. 

Στις 23 Ιουλίου του 1942, ο Στάλιν γράφει πάλι στους άλλους ηγέτες: «Φοβάμαι ότι το ζήτημα του ανοίγματος του δευτέρου μετώπου στην Ευρώπη, αρχίζει να αποκτά μη σοβαρό χαρακτήρα… οφείλω να δηλώσω ότι η Σοβιετική κυβέρνηση δεν είναι δυνατόν να αποδεχτεί την αναβολή της οργάνωσης του δευτέρου μετώπου στην Ευρώπη για το 1943».

Στις 12 Αυγούστου 1942, συναντιέται στη Μόσχα ο Τσώρτσιλ με το Στάλιν, όπου του ανακοινώνει ότι «θεωρεί αδύνατο το άνοιγμα του δεύτερου μετώπου το 1942». Κι αυτό το λέει την ώρα που εξελίσσεται η μάχη του Στάλιγκραντ. 

Στο υπόμνημα που του δίνει ο Στάλιν την επόμενη μέρα, επιμένει να υπενθυμίζει ότι «Το άνοιγμα του δεύτερου μετώπου μέσα στο 1942 είχε προαποφασιστεί κατά την επίσκεψη του Μολότοφ στο Λονδίνο κι είχε συμπεριληφθεί στο κοινό ανακοινωθέν που δημοσιεύτηκε στις 12 Ιουνίου του 1942 (μόλις πριν δυο μήνες)»… ότι «Η Σοβιετική διοίκηση εκπόνησε σχέδια για το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του ίδιου έτους, υπολογίζοντας στη δημιουργία του δεύτερου μετώπου στην Ευρώπη»… ότι «η άρνηση αυτή της Βρετανικής κυβέρνησης επιφέρει ηθικό πλήγμα ενάντια σ’ ολόκληρο το λαό της ΕΣΣΔ»… ότι «Όλες οι δυνάμεις των Γερμανικών στρατευμάτων, και μάλιστα οι καλύτερες, είναι απασχολημένες στο ανατολικό μέτωπο, ενώ στην Ευρώπη έχουν απομείνει ασήμαντες δυνάμεις και μάλιστα οι χειρότερες». 

Οι Αγγλοαμερικάνοι όμως οργανώνουν την επιχείρηση «Πυρσός» στο Μαρόκο, στις αρχές Νοεμβρίου του 1942. Ο Στάλιν τηλεγραφεί στον Τσώρτσιλ στις 27 Νοέμβρη 1942, τον συγχαίρει για την επιτυχία της επιχείρησης και υπενθυμίζει: «Ελπίζω ότι τούτο δεν σημαίνει ότι παραιτείσθε, από την υπόσχεσή σας που δώσατε στη Μόσχα για άνοιγμα του δευτέρου μετώπου στην Ευρώπη μέσα στο 1943». 

ΑΛΛΑ ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΤΟ 1943 

Και στο επόμενο τηλεγράφημά του (ο Στάλιν) στις 6 Δεκεμβρίου 1942 «Περιμένω απάντησή σας στο προηγούμενο μήνυμά μου, στο σημείο που αφορά στο άνοιγμα δευτέρου μετώπου στη Δυτική Ευρώπη, την άνοιξη του 1943». Και στον Ρούσβελτ γράφει: «Επιτρέψτε μου να εκφράσω την βεβαιότητα ότι ο χρόνος δεν περνάει άσκοπα και ότι οι υποσχέσεις για το άνοιγμα του δεύτερου μετώπου στην Ευρώπη, που είχαν δοθεί από σας κ. Πρόεδρε και τον κ. Τσώρτσιλ, για το 1942, τουλάχιστον θα υλοποιηθούν την άνοιξη του 1943».  

Στις 13 Ιανουαρίου 1943 ο Στάλιν «απορεί» προς τον Ρούσβελτ «για την καθυστέρηση των επιχειρήσεων στη Βόρειο Αφρική που είναι μακροχρόνια κι όχι σύντομη» και ζητά σχετική ενημέρωση.  

Τον Ιανουάριο του 1943, στη διάσκεψη της Καζαμπλάνκα, συναντιέται ο Τσώρτσιλ με το Ρούσβελτ, ο οποίος έρχεται με τη σκέψη για άνοιγμα του δεύτερου μετώπου στην Ευρώπη μέσα στο 1943. Όμως ο Τσώρτσιλ επιμένει στην άρνηση της απόβασης στη Βόρεια Γαλλία και τελικά επιβάλλει την απόβαση στη Σικελία. Η Μεσόγειος και τα Βαλκάνια ήταν πάντα η πρώτη του προτεραιότητα. 

Ο Στάλιν δεν ενημερώνεται για τις αποφάσεις της διάσκεψής τους και ρωτάει στις 30 Ιανουαρίου του 1943: «Θα σας ήμουν ευγνώμων αν με πληροφορούσατε συγκεκριμένα περί των προβλεπόμενων επιχειρήσεων του δευτέρου μετώπου και τις των προθεσμιών για την πραγματοποίησή τους». Ήταν η μέρα που παραδόθηκαν οι Γερμανοί στο Στάλιγκραντ. 

Ο Τσώρτσιλ απαντά στις 12 Φεβρουαρίου 1943 «Προετοιμαζόμαστε κι εξαντλούμε τα όρια των δυνατοτήτων μας για τη διάβαση της Μάγχης τον Αύγουστο του 1943»… «Αν η επιχείρηση αναβληθεί λόγω καιρού ή άλλων ή για άλλους λόγους, τότε θα προετοιμαστεί, με τη συμμετοχή μεγαλύτερων δυνάμεων, για τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους»… Κι αυτό ενώ ξέρει ότι αυτό δε θα γίνει, αφού ήδη είχαν αποφασίσει διαφορετικά. 

Στο μεταξύ ο Στάλιν τηλεγραφεί στους δυο δυτικούς ηγέτες, ρωτώντας πάλι «γιατί οι επιχειρήσεις στην Αφρική πάνε από αναβολή σε αναβολή δίνοντας τη δυνατότητα στο Χίτλερ να μεταφέρει συνεχώς και νέες μεραρχίες από τη δύση και τη Β. Αφρική στο ανατολικό μέτωπο» και επισημαίνει (15 Μαρτίου 1943) ότι «η αοριστία των δηλώσεών σας για την Αγγλοαμερικανική επίθεση στην αντίπερα όχθη της Μάγχης, μου προκαλεί ανησυχίες που δε μπορώ να τις αποσιωπήσω», ενώ προειδοποιεί και «για τον σοβαρό κίνδυνο που εγκυμονεί η περαιτέρω αναβολή στο άνοιγμα ενός δευτέρου μετώπου στη Γαλλία». 

Και στις 29 Μαρτίου 1943, ρίχνει μια απίστευτη… μπηχτή στον Τσώρτσιλ για… κάποιους «παλιανθρώπους» που «ισχυρίζονται ότι τάχα η Αγγλία δεν πολεμά, αλλά μόνο παρακολουθεί τον πόλεμο από μακριά». 

Το δεύτερο μέτωπο δεν ανοίγει ούτε μέσα στο 1943 κι ο Στάλιν τηλεγραφεί (11 Ιουνίου 1943) για να τους υπενθυμίσει τις υποσχέσεις τους που δεν τηρήθηκαν. Λέει στο Ρούσβελτ: «Τον Μάιο του 1943, εσείς κι ο κ. Τσώρτσιλ πήρατε απόφαση που αναβάλει την αγγλοαμερικανική εισβολή στη δυτική Ευρώπη, για την άνοιξη του 1944. Δηλαδή μια αναβολή από το 1942 στο 1943 και τώρα δεύτερη αναβολή από το 1943 στο 1944»… «Η απόφασή σας αυτή δημιουργεί εξαιρετικές δυσχέρειες για τη Σοβιετική Ένωση, που για δυο έτη διεξάγει πόλεμο ενάντια στις κύριες δυνάμεις της Γερμανίας»… «Εγκαταλείπετε τον σοβιετικό στρατό που μάχεται όχι μόνο για τη χώρα του αλλά και για όλους τους συμμάχους του σε μια μονομαχία εναντίον ενός ισχυρού κι επικίνδυνου αντιπάλου». 

Η ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΗΣ ΤΕΧΕΡΑΝΗΣ ΚΙ Η ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

Στα τέλη Νοέμβρη του 1943, ήρθε η διάσκεψη της Τεχεράνης, όπου με την απευθείας συνεννόηση Στάλιν – Ρούσβελτ, επικυρώθηκε οριστικά η απόβαση στο Νορμανδία για τα τέλη της άνοιξης του 1944. Ο Ρούσβελτ επέβαλε την απόβαση στον Τσώρτσιλ, αφού πρώτα πήρε την δέσμευση του Στάλιν ότι ταυτόχρονα με την απόβαση θα εξαπολύσει ο κόκκινος στρατός επίθεση στην Ανατολική Ευρώπη για να μη μπορέσουν να μεταφέρουν οι Γερμανοί δυνάμεις στη Δύση. Αλλά και ότι τρεις μήνες αφού τελειώσει ο πόλεμος στην Ευρώπη, η ΕΣΣΔ θα επιτεθεί στην Ιαπωνία στην Άπω Ανατολή. 

Στάλιν, Ρούσβελτ, Τσώρτσιλ, στη διάσκεψη της Τεχεράνης

Στις 6 Ιούνη 1944, έγινε η επιχείρηση «Overlord» (απόβαση 156.000 ανδρών στη Νορμανδία) σε συνδυασμό με την επιχείρηση «Dragoon» (απόβαση στην Προβηγκία, στη Νότια Γαλλία) στις 15 Αυγούστου 1944.

ΟΙ ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ ΟΜΩΣ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤΙΚΩΝ… ΥΠΕΡ-ΥΛΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ

Στις 22 Ιουνίου 1944 οι Σοβιετικοί εξαπολύουν όπως υποσχέθηκαν την επιχείρηση «Μπαγκρατιόν», με 2.500.000 στρατιώτες που «καθάρισε» από τους Ναζί τη Λευκορωσία, την Ουκρανία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία, την Πολωνία, τις Βαλτικές  Χώρες και την Αυστρία.

Χρειάστηκε όμως κι άλλη μια επίθεση των σοβιετικών, στις 15 Γενάρη 1945, μετά από παρακλητικά τηλεγραφήματα των Αμερικάνων, για να τους βγάλει ο κόκκινος στρατός από τη δύσκολη θέση που είχαν περιέλθει μετά τη ξαφνική χριστουγεννιάτικη αντεπίθεση του Χίτλερ στις Αρδέννες. Την επιχείρηση «Βιστούλα – Όντερ», ο Κόκκινος Στρατός, αναγκάστηκε να την επισπεύσει κατά δυο τρεις μήνες, για να βοηθήσει τους συμμάχους του. Ήταν η επιχείρηση που έφερε τον κόκκινο στρατό έξω από το Βερολίνο κι απελευθέρωσε τα πιο σημαντικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. 

Στις 22 Ιουνίου 1944 οι Σοβιετικοί εξαπολύουν όπως υποσχέθηκαν την επιχείρηση «Μπαγκρατιόν», με 2.500.000 στρατιώτες που «καθάρισε» από τους Ναζί τη Λευκορωσία, την Ουκρανία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία, την Πολωνία, τις Βαλτικές  Χώρες και την Αυστρία.

Στις 9 Μαΐου 1945 τέλειωσε ο πόλεμος στην Ευρώπη με τη λήξη της μάχης του Βερολίνου και το κάρφωμα της κόκκινης σημαίας στην καρδιά του κτήνους. Ακριβώς τρεις μήνες μετά, στις 8 Αυγούστου 1945, η ΕΣΣΔ επιτέθηκε στην Ιαπωνία στην Άπω Ανατολή καθαρίζοντας τη Μαντζουρία και την Κορέα από αυτούς. Η ΕΣΣΔ, όποτε χρειάστηκε να βοηθήσει τους συμμάχους της, το έκανε χωρίς ολιγωρίες, δικαιολογίες και καθυστερήσεις, στην προσυμφωνημένη στιγμή. 

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1945 τέλειωσε ο πόλεμος και στην Άπω Ανατολή. 

Υ.Γ. Δείτε ακόμα:

6 Ιουνίου 1944: Η απόβαση στη Νορμανδία…