Εκεί που ο Ουίνστον Τσόρτσιλ έκαιγε πορτρέτα, ο λαός «βανδαλίζει» το άγαλμά του

Αύγουστος 1954. Το Βρετανικό Κοινοβούλιο αναθέτει  στον Γκράχαμ Σάδερλαντ* την δημιουργία του πορτρέτου- με αφορμή τα 80ά γενέθλια του Ουίνστον Τσόρτσιλ. Τον Τσόρτσιλ και τον Σάδερλαντ τους ένωνε μια στενή φιλία όπως και οικογενειακές συναναστροφές λόγω της συνεργασίας τους κατά τη διάρκεια του ΒΠΠ.

Ο Σάδερλαντ με τη βοήθεια μιας φωτογράφου για αρχή και αρκετών σκίτσων στη συνέχεια με «μοντέλο» τον ίδιο τον Τσόρτσιλ στην κατοικία του, αφοσιώθηκε στη δημιουργία του έργου. Έργο που ετοιμάστηκε μέσα σε τρεις μήνες.

Δέκα ημέρες πριν από την επίσημη παρουσίαση, ο Τσόρτσιλ με  επιστολή του στο Σάδερλαντ απορρίπτει το πορτρέτο και του αναφέρει  ότι δεν πρόκειται να συμπεριληφθεί στην τελετή χαρακτηρίζοντάς το κακόηθες και βρώμικο. Πείστηκε με μεγάλη δυσκολία να δεχτεί το πορτραίτο στην τελετή, προκειμένου να αποφευχθεί το σκάνδαλο (είχε γίνει ήδη γνωστό το έργο). Η παρουσίαση επρόκειτο να μεταδοθεί τηλεοπτικά, πράγμα που σήμαινε ότι ο Τσόρτσιλ ήταν υποχρεωμένος να δώσει τα συγχαρητήρια του στον Σάδερλαντ.

Τριάντα Νοέμβριου 1954. Τα 80^α γενέθλια του Τσόρτσιλ γιορτάζονται με όλη την επισημότητα και από τα δύο σώματα, την άνω βουλή (Βουλή των Λόρδων) και την κάτω βουλή (Βουλή των Κοινοτήτων) μαζί με  διακεκριμένους προσκεκλημένους.  Το πρωί των γενεθλίων του, πραγματοποιήθηκε το κρατικό άνοιγμα του Κοινοβουλίου, ακολουθούμενο από μια λαμπρή τελετή στο Westminster Hall. Όλα τα μέλη της Βουλής των Κοινοτήτων υπέγραψαν το βιβλίο γενεθλίων του Τσόρτσιλ και του το παρέδωσαν. Ο Τσόρτσιλ παρουσίασε απρόθυμα το πορτρέτο του μπροστά σε 2.500 άτομα στο Westminster Hall. Το μόνο που κατάφερε να ψελλίσει ήταν το ειρωνικό σχόλιο: «Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα της σύγχρονης τέχνης». Ένας από τους πολιτικούς του αντιπάλους το περιέγραψε ως «ένα όμορφο έργο», ενώ ένας σύμμαχος το απέρριψε ως «αηδιαστικό και ανήθικο».

Το έργο αυτό προοριζόταν για μόνιμη εγκατάσταση στο Βρετανικό Κοινοβούλιο μετά το θάνατο του Τσόρτσιλ.

Το πορτρέτο εξαφανίζεται και κανείς δεν ξέρει τη τύχη του. Μόλις το 1978 ανακαλύφθηκε ότι είχε καταστραφεί-καεί λίγο αργότερα (1955), με εντολή της γυναίκας του Τσόρτσιλ, Κλεμεντίνης. Η γραμματέας της Κλεμεντίνης και ο αδερφός της το έκαψαν στο σπίτι του τελευταίου κοντά στο Chartwell. Να σημειωθεί ότι δεν είναι το μόνο έργο ζωγραφικής που έχει καταστρέψει η οικογένεια Τσόρτσιλ.

Όταν ο Σάδερλαντ ανακάλυψε ότι ο πίνακας του είχε καεί, δήλωσε: «χωρίς αμφιβολία πράξη βανδαλισμού». Ο Σάδερλαντ δεν εξιδανίκευε ποτέ τα θέματα του. «Έπινε πολύ, έτρωγε πολύ και κάπνιζε πολύ. Υπήρχαν πολλοί Τσόρτσιλ και έπρεπε να βρω τον ιδανικό» λέει υπερασπιζόμενος το έργο του. Ο Τσόρτσιλ τον είχε ρωτήσει εξαρχής «Πώς θα με ζωγραφίσεις;  Ως Χερουβείμ ή ως Μπουλντόγκ;». Για να πάρει την απάντηση από τον Σάδερλαντ «εξαρτάται εξ ολοκλήρου από αυτό που μου δείχνετε, κύριε». Όπως εξομολογήθηκε αργότερα ο Σάδερλαντ «Σταθερά… μου έδειξε το Μπουλντόγκ».

*Ο Γκράχαμ Σάδερλαντ γνωστός για τις σουρεαλιστικές αφαιρέσεις τοπίων και μορφών. Από τους κορυφαίους σύγχρονους Άγγλους ζωγράφους, χαράκτες με δημιουργίες σε γυαλί και υφάσματα, εκτυπώσεις και πορτρέτα. Κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Πολέμου ανάλαβε ως επίσημος καλλιτέχνης, μαζί με άλλους ζωγράφους να εικονογραφήσει τη ζωή στο βομβαρδισμένο Λονδίνο. Ζωγράφισε τη φρίκη της ερήμωσης και τον εφιάλτη των βομβαρδισμών.