Μπακογιαννιές

Κάποτε λέγαμε “Πασοκιά” και εννοούσαμε την λαμογιά, το ψέμα, ένα βρώμικο κόλπο ή μια “παπάντζα”, μια κούφια “αγωνιστική” κορόνα, χωρίς αντίκρισμα. Όπως το 2003, που η ΠΑΣΠ την είδε Manu Chao, βγάζοντας κάτι αφίσες με σύνθημα me gusta la paz -και δεν εννοούσαν την πόλη. Στήριζε όμως την κυβέρνηση, που στήριζε τις ΗΠΑ, που ματοκυλούσαν το Ιράκ -με ειρηνευτικούς σκοπούς πάντα. Αυτή ήταν μια Πασοκιά ολκής. Και σήμερα που το ΠΑΣΟΚ αποσυντίθεται και γονιμοποίησε άλλα μορφώματα σαν πολιτική κοπριά -που είναι βρωμερή αλλά πολύ χρήσιμη-, οι πασοκιές συνεχίζονται, με άλλους τρόπους και -όχι πάντα- διαφορετικά πρόσωπα ως πρωταγωνιστές.

Ήρθε όμως ο καιρός να προσθέσουμε άλλον έναν όρο στο πολιτικό μας λεξιλόγιο: την Μπακογιαννιά. Αν κάποιος χρειάζεται απόδειξη πως το «απολιτίκ» είναι εξόχως πολιτική θέση και μάλιστα από τις πιο αντιδραστικές, μπορεί να δει απλώς το στιλ διοίκησης του Μπακογιάννη, καθώς φτιάχνει “διακομματικό” προφίλ, εκκολάπτεται για επόμενος πρωθυπουργός, πλασάρεται ως νέος και άφθαρτος, χωρίς “ιδεολογικές αγκυλώσεις” και “στείρους διαχωρισμούς” από το παρελθόν. Όλοι το ίδιο είμαστε, λαός και Κολωνάκι, απλώς κάποιοι τυγχάνει να είναι πιο αστραφτεροί και πιο φραγκάτοι. Ας κοπιάσουμε να τους μοιάσουμε.

Το περιτύλιγμα είναι το Α και το Ω για ένα πολιτικό προϊόν, μέχρι να ανακαλύψει ο πελάτης πως η λαμπερή συσκευασία δεν περιέχει τίποτα -τουλάχιστον τίποτα διαφορετικό ή καλύτερο από όσα είχε ζήσει. Κάθε τηλεοπτική εμφάνιση του Μπακογιάννη θυμίζει διαφημιστικό σποτ. Ακόμα και η περιβόητη “συγγνώμη” του για τον συνωστισμό στα εγκαίνια της Ομόνοιας -που κάθε άλλο παρά απολογητικό ύφος είχε-, έγινε με υπαίθριο γύρισμα στον “τόπο του εγκλήματος” κι όχι με ένα “ξερό”, τυπικό διάγγελμα.

Ο Μπακογιάννης είναι η τελευταία λέξη των φιλελέ πολιτικών εργαστηρίων. Είναι φρέσκος και πουλάει. Ντύνεται απολιτίκ για να ξεγελάσει τους πολιτικούς καταναλωτές, που έχουν κουραστεί από τις πολιτικές αντιπαραθέσεις ή μάλλον τους έχουν μάθει πως είναι πολύ κουραστικό να σκέφτεσαι πολιτικά -και γενικώς να σκέφτεσαι. Οι πολιτικές έννοιες μοιάζουν πλέον κούφιες και ξύλινες -και κάποιοι έχουν φροντίσει γι’ αυτό, τι θα πει “αριστερά” πχ μετά τον ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ; Αλλά τα πολιτικά προϊόντα τύπου Μπακογιάννη είναι κουλ, είναι της μόδας, είναι “μεστά νοήματος”. Και αν έχουν ημερομηνία λήξης, μπορείς πάντα να αλλάξεις και να πας στο επόμενο.

Στη δημοκρατία υπάρχουν πάντα επιλογές και διαφορετικά προϊόντα για να διαλέξεις. Οι ανάγκες του πελάτη μπορεί να μην καλύπτονται ποτέ, αλλά ως καταναλωτής έχει την ψευδαίσθηση πως έκανε αυτό που του αρέσει και το επέλεξε ελεύθερα, σε μια ελεύθερη αγορά η οποία νοιάζεται για το καλό του.

Όλα αυτά κάθε άλλο παρά καινούρια είναι. Η “επικοινωνία” είναι το παν, ακόμα και για τους “αριστερούς” που λέγαμε παραπάνω. Δεν είναι εύκολο να έχεις ίδια πολιτική-στρατηγική με την επάρατο Δεξιά, να πρέπει να ανακαλύπτεις διαρκώς μικρές διαφορές και να τις βαφτίζεις μεγάλες, για να δείχνεις το “χάσμα” που σας χωρίζει. Πχ όπως με τον Μεγάλο Περίπατο, που τον είχε ψηφίσει και ο Ηλιόπουλος του ΣΥΡΙΖΑ αλλά εστιάζουν τώρα στις ζαρντινιέρες και πόσο στοίχισαν στους δημότες…

Το έργο το είχαμε δει πριν και με το ΠΟΤΑΜΙ, που είχε φρέσκες, πρωτοποριακές ιδέες, όπως το “Πανεπιστήμιο Λαδιού” και οι αερόμπαλες που αντικατέστησαν τις καρέκλες στα γραφεία του -για να μην μπορεί κανείς να τους πει “καρεκλοκένταυρους”. Δεν αρκεί να έχεις όμως την ιδέα. Πρέπει να σε ευνοούν οι συγκυρίες, όπως με τον Μπακογιάννη.

Το θέμα που προέκυψε με τον Μεγάλο Περίπατο και τον κυκλοφοριακό πανικό που δημιούργησε, είναι αυτό που συμβαίνει όταν το πολιτικό marketing συναντά την πραγματική ζωή. Τότε δεν αρκούν οι μακέτες, τα λαμπερά χαμόγελα, οι ατάκες και η θετική ενέργεια για να λύσουν προβλήματα -πόσο μάλλον όταν δημιουργούν καινούρια.

Προσοχή όμως. Το απολίτικο δεν είναι ποτέ απολιτίκ. Το πρόβλημα με τον Μεγάλο Περίπατο δεν είναι η προχειρότητα κι η βιασύνη, ούτε η έλλειψη προτάσεων ή κάποιας μελέτης. Είναι ποια συμφέροντα υπηρετεί το σχέδιο που εφαρμόζει ο Μπακογιάννης. Τίποτα δε γίνεται χωρίς σχέδιο. Αυτή είναι βασικά η κριτική της “αντιπολίτευσης” της Ανοιχτής Πόλης που ψήφισε στο Δημοτικό Συμβούλιο τη σχετική απόφαση…

Οι Αθηναίοι ψήφισαν έναν δήμαρχο που έφτιαξε ένα σχέδιο για τους τουρίστες. Αυτός είναι ο μοχλός ανάπτυξης, η “βαριά βιομηχανία” όπως λένε, μόνο που εμείς δεν ήμασταν ποτέ βιομήχανοι για να δούμε τους καρπούς της. Τα πάντα πρέπει να είναι σαν διαφημιστικό του ΕΟΤ, για τους πελάτες που θα έρθουν. Και είναι τελείως αδιάφορο αν και πώς θα ζήσουν οι κομπάρσοι πίσω από τις μακέτες και τα ωραία διαφημιστικά πλάνα. Όπως η Ελλάδα διαφημίζεται ως “state of mind”, κάπως έτσι θα είναι και το κέντρο και για την πλειοψηφία των κατοίκων του λεκανοπεδίου, μια εικόνα στο μυαλό, μια τουριστική ουτοπία σε ένα παράλληλο σύμπαν.

Οι Αθηναίοι ψήφισαν για “ξένες ανάγκες”. Και το πρόβλημα δεν είναι ασφαλώς η εθνικότητα. Είναι το ίδιο ακριβώς που γίνεται σε όλες τις εκλογές, όταν ο λαός κατεβαίνει με “ξένες σημαίες”, ξένες προς την τάξη του και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει στη ζωή του. Και η αστική κοινοβουλευτική ζωή συνεχίζεται. Ένας μεγάλος, ατελείωτος περίπατος, σαν εκκρεμές του Φουκώ.