Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα: «Ωδή στον Λένιν» του Πάμπλο Νερούδα

Ο Πάμπλο Νερούδα γεννήθηκε στις 12 του Ιούλη 1904. Το πραγματικό του όνομα ήταν Νεφτάλι Ρικάρντο Ρέγιες.

Μαθητής Γυμνασίου δημοσιεύει ποιήματά του σε εφημερίδες και περιοδικά. Σπουδάζει στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο γαλλική φιλολογία και μετέχει στους φοιτητικούς αγώνες. Αφήνει το Πανεπιστήμιο για να αφοσιωθεί στην ποίηση. Το 1923 δημοσιεύει το πρώτο του ποιητικό βιβλίο «Ηλιοβασιλέματα».

Το 1927 μπαίνει στο διπλωματικό Σώμα. Από το 1934 έως το 1937 είναι διπλωμάτης στην Ισπανία. Παίρνει μέρος στη μάχη του ισπανικού λαού.

Το 1942 και το 1943 γράφει τα δυο «Τραγούδια αγάπης για το Στάλινγκραντ».

Στις 15 του Ιούλη 1945 οργανώνεται στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Χιλής, του οποίου εκλέγεται και γερουσιαστής. Συνδέει τη ζωή του και το έργο του με τις αγωνίες και τους αγώνες των εργατών όλου του κόσμου. Διώκεται για τη δράση του, περνάει στην παρανομία και καταφεύγει περιπετειωδώς στην Αργεντινή κι από εκεί στο Παρίσι, όπου Πικάσο, Ελυάρ και Αραγκόν φροντίζουν να του δοθεί πολιτικό άσυλο και γαλλικό διαβατήριο.

Το 1950 γίνεται μέλος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης. Επισκέπτεται την ΕΣΣΔ, όπου  γνωρίζει σπουδαίους Σοβιετικούς δημιουργούς και τον Τούρκο ποιητή Ναζίμ Χικμέτ. Το 1951 τού απονέμεται το βραβείο «Στάλιν».

Από το 1952 έως το 1957 ζει στη Χιλή. Μετά τη νίκη της Λαϊκής Ενότητας (Ulidad Popular) στέλνεται ως πρέσβης στο Παρίσι. Άρρωστος, ήδη, τον Γενάρη του 1973 επιστρέφει στη Χιλή για να βοηθήσει στις εκλογές της 4ης Μάρτη.

Πάμπλο Νερούδα (1904-1973)

Στις 6 του Σεπτέμβρη 1973, ο χιλιάνικος λαός τιμά τον ποιητή του, στο Στάδιο του Σαντιάγο. Παρών και ο ίδιος, παρά την άσχημη κατάσταση της υγείας του. Στις 11 του Σεπτέμβρη, με τις πλάτες των ΗΠΑ, εκδηλώνεται και επικρατεί στρατιωτικό πραξικόπημα με επικεφαλής τον στρατηγό Πινοσέτ, που ανατρέπει την κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας. Ο Πρόεδρος Σαλβαδόρ Αλιέντε πεθαίνει ηρωικά, υπερασπιζόμενος το προεδρικό μέγαρο. Τα γεγονότα επιδεινώνουν την υγεία του Νερούδα, που βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό και στερούμενος και την ιατρική περίθαλψη. Φεύγει από τη ζωή στις 23 του Σεπτέμβρη 1973.

Με αφορμή την επέτειο γέννησης του ποιητή και τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Λένιν, τρία αποσπάσματα από την «Ωδή στον Λένιν» (σε απόδοση Δανάης Στρατηγοπούλουπου) γράφτηκε «όταν ο Νερούδα γύριζε τον κόσμο εξόριστος του φοβερού διχτάτορα Γαβριέλ Γονσάλες Βιδέλα. Τυπώθηκε στο “Αρμενίσματα και γυρισμοί” το 1960 στη Χιλή».

Από την έκδοση Πάβλο Νερούδα “Ωδή στον Λένιν”, απόδοση: Δανάης Στρατηγοπούλου, (εκδ. Gutenberg, 1977).

Το χαρακτικό είναι από το βιβλίο και ανήκει στον Ωρίωνα Αρκομάνη.

Ωδή στον Λένιν

Ι

ΛΕΝΙΝ, για να σε τραγουδήσω
πρέπει να πω αντίο στις λέξεις:
πρέπει να γράψω
με δέντρα και με ρόδες,
μ’ αλέτρια και με δημητριακά.
Είσαι συγκεκριμένος
όπως τα γεγονότα
κι όπως η γη.
Δεν εγεννήθηκε ποτέ πιο γήινος άνθρωπος
απ’ το Βλαδίμηρο Ουλιάνωφ.

Είναι άλλοι άνθρωποι μεγάλοι
που, σαν τις εκκλησιές, το συνηθίζουνε
να κουβεντιάζουν με τα νέφη.
Είναι μεγάλοι άνθρωποι μοναχικοί.

Ο Λενιν κράτησ’ επαφή
με τη γη.
Οι ανθρώποι, τα ποτάμια, τα βουνά,
οι στέππες,
ήταν βιβλίο ανοιχτό
κι εκείνος διάβαζε,
διάβαζε απ’ όλους πιο μακριά
και τόσο καθαρά όσο κανένας.
Εκείνος έβλεπε βαθειά
μες στο λαό, μέσα στον άνθρωπο,
έβλεπε μες στον άνθρωπο σα σε πηγάδι,
λες τον εξέταζε
σα νάταν άγνωστο ορυκτό
που έπρεπε να το ανακαλύψει.
Είχε να βγάλει το νερό απ’ το πηγάδι,
είχε να υψώσει το δυναμικό το φως,
το θησαυρό το μυστικό
των λαών,
κι έτσι όλα να φυτρώσουν , όλα να γεννηθούν,
για να’ ναι άξια της γης και του καιρού

 

IV

Κάποιοι μεγάλοι υπήρξανε μόνο μελέτη και σπουδή,
βιβλίο βαθύ, και παθιασμένη επιστήμη.
Ήτανε κι άντρες που είχανε
για ψυχική τους αρετή την κίνηση, τη δράση.
Ο Λένιν είχε δυό φτερά:
την κίνηση και τη σοφία.
Μέσα απ’ τη σκέψη δημιούργησε.
Διάβασε κι έλυσε τα αινίγματα.
Κομμάτιασε τα προσωπεία
και της αλήθειας και του ανθρώπου.
Κι ήτανε πανταχού παρών,
ήταν την ίδια ώρα, πανταχού παρών.

 

V

Έτσι, Λένιν, τα χέρια σου δουλέψανε
κι ο νους σου την ξεκούραση δεν γνώρισε
ως τη στιγμή που απ’ όλο τον ορίζοντα
μία μορφή καινούργια εξεχώρισε
ήταν ένας ανδριάντας ματωμένος,
ήτανε μια νικήτρια με κουρέλια,
ήταν μια κόρη ωραία σαν το φως,
μες στις λαβωματιές και μες στην κάπνα.
Από τα πέρατα της γης την είδαν οι λαοί:
Ήταν αυτή – δεν είχαν γελαστεί –
ήταν η Επανάσταση.
Κι εχτύπησε αλλοιώτικα του κόσμου η καρδιά.

Πάμπλο Νερούδα
(Απόδοση: Δανάη Στρατηγοπούλου)

“Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα”: Δείτε όλα τα ποιήματα εδώ.