Σπύρος Χαλβατζής: «Οι αγωνιστές και αγωνίστριες της αντιδικτατορικής πάλης συνεχίζουμε στον ίδιο δρόμο…»

Η ομιλία του Σπύρου Χαλβατζή, προέδρου του Δ.Σ. του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974 (ΣΦΕΑ), στην εκδήλωση για τα 46 χρόνια από την κατάρρευση της δικτατορίας, που πραγματοποιήθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο την Παρασκευή 24 του Ιούλη 2020.

Κύριε Πρόεδρε της Βουλής των Ελλήνων
Κύριε Προκόπη Παυλόπουλε, πρώην πρόεδρε της δημοκρατίας
Κύριοι Εκπρόσωποι της Επιτροπής Κατάρτισης και Τήρησης Μητρώου Μαχητών Αντίστασης Κύπρου
Συναγωνιστές και συναγωνίστριες, Σύντροφοι και συντρόφισσες
Αγαπητοί μας προσκαλεσμένοι

Είμαστε και σήμερα εδώ, για άλλη μια χρονιά, παρόντες και όρθιοι.

Είμαστε εδώ για να τιμήσουμε όλους και όλες που αντιστάθηκαν και πολέμησαν τη δικτατορία.

Όλες και όλους που βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν και πολλοί έδωσαν ότι πιο πολύτιμο είχαν, ακόμα και την ίδια τη ζωή τους, στον αγώνα, σε αυτή την περίοδο.

Στο χρόνο που πέρασε αρκετοί συναγωνιστές, σύντροφοί μας έφυγαν από τη ζωή. Κάποιοι πλήρεις ημερών και ορισμένοι που είχαν να δώσουν ακόμα πολλά. Μέσα στον Ιούλη χάσαμε δύο αγαπημένους συναγωνιστές, τον Νίκο Μπερτσιά, πρόεδρο της Εξελεγκτικής Επιτροπής του Συνδέσμου μας και το Γιώργο Φαρσακίδη, εικαστικό καλλιτέχνη, που μέσα από το έργο του φάνηκε ανάγλυφα η φρίκη της Μακρονήσου, αλλά και η αλύγιστη στάση των αγωνιστών, πολιτικών κρατουμένων. Αυτή τη στιγμή στη Θεσσαλονίκη, αποχαιρετούμε το Γιώργο όλοι οι αντιστασιακοί. Ας κρατήσουμε 1΄ σιγή στη μνήμη των αγωνιστών που χάθηκαν αυτό το χρόνο… Αιώνια η μνήμη τους.

Αγαπητοί φίλοι και φίλες

Πέρασαν 53 χρόνια από το πραξικόπημα της 21 Απρίλη του 1967, που επέβαλε τη δικτατορία και 46 χρόνια από την κατάρρευσή της. Αν και πέρασε πάνω από μισός αιώνας για τους αγωνιστές του αντιδικτατορικού αγώνα, είναι σαν χτες. 

Πολλά ειπώθηκαν για το τι ήταν η δικτατορία. Κάποιοι, συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι ήταν ενέργεια μερικών “άφρονων” στρατιωτικών και δεν είχαν σχέση με μηχανισμούς και υπηρεσίες. Αυτή η άποψη δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Η δικτατορία γεννήθηκε από την κρίση του πολιτικού συστήματος με στόχο να το βγάλει από αυτή. Ηταν η πιο ακραία έκφραση του. 

Τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια ήταν σκληρά. Υπήρχε το ανάλογο θεσμικό πλαίσιο. Το Σύνταγμα του ΄52 αντεργατικό, αντιδημοκρατικό, αντικομμουνιστικό. Υπήρχε ανάγκη εκσυγχρονισμού του αστικού πολιτικού συστήματος. ΄Αλλωστε, γίνονταν φανερές οι αντιθέσεις παλατιού και κυβερνήσεων. Τα έκτακτα μέτρα καταργήθηκαν το 1962. Οι τελευταίοι πολιτικοί κρατούμενοι απολύθηκαν την άνοιξη του 1966. Το ΚΚΕ ήταν εκτός νόμου.

Σ΄ αυτό το πλαίσιο, μετά τα Ιουλιανά του 1965 φτάσαμε στη δικτατορία, η οποία οργανώθηκε και πραγματοποιήθηκε με την καθοδήγηση μηχανισμών, εγχώριων και Αμερικανικών. Ήταν μια κίνηση που επεδίωκε να αναχαιτίσει την άνοδο του εργατικού και λαϊκού κινήματος. Του αγώνα που διεκδικούσε τη βελτίωση της ζωής των εργαζομένων, βήματα στον εκδημοκρατισμό, ειδικά στο συνδικαλιστικό κίνημα.

Όμως, η χούντα και οι προστάτες της δεν ήθελαν κανένα βήμα εκδημοκρατισμού στην Ελλάδα. Οι δικτάτορες ήθελαν να εξασφαλίσουν πλήρη ελευθερία κίνησης των αμερικάνικών στρατιωτικών δυνάμεων και των βάσεών τους στην Ελλάδα, για τη δράση τους στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής.

Ήθελαν να προωθήσουν απρόσκοπτα τον λεγόμενο “εκσυγχρονισμό” της Ελληνικής οικονομίας και την πιο βαθειά διείσδυση Αμερικάνικών και ΕΟΚικών μονοπωλίων στην ευρύτερη περιοχή.

Και κράτησε εφτά χρόνια. Πολλά γράφτηκαν για το πως έπεσε. Η αλήθεια είναι ότι η δικτατορία δεν κατέρρευσε από μόνη της έτσι, ξαφνικά στις 23 Ιούλη 1974. Η πτώση της ήταν αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, δράσεων και ενεργειών.

Ήταν η αντίσταση μικρών τμημάτων του λαού στην αρχή. Η ασίγαστη πάλη χιλιάδων εξόριστων, φυλακισμένων που αντιστέκονταν στη βία, στη Γυάρο, τη Λέρο, στις φυλακές σε άλλα νησιά εξορίας και άλλων αγωνιστών, που την αντιπάλευαν. Ήταν η ίδρυση μικρών και μεγαλύτερων αντιστασιακών οργανώσεων.

Ήταν οι οργανωμένοι αγώνες της νεολαίας, των φοιτητών στη Νομική, στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, τα Γιάννενα και στην κορύφωση αυτού του αγώνα το Νοέμβρη του 1973 στο Πολυτεχνείο.

Ήταν οι αδύναμες, αλλά συμβολικές μικρές στην αρχή, μαζικότερες αργότερα κινητοποιήσεις εργατών, οικοδόμων, τυπογράφων, αγροτών στα Μέγαρα και αλλού.

Ήταν τέλος, το πραξικόπημα και η εγκληματική προδοσία στην Κύπρο. 

Με την κατάρρευσή της δημιουργήθηκαν προσδοκίες σε τμήματα του λαού και στη νεολαία που είχε αγωνιστεί, είχε φυλακιστεί και ματώσει.

Ωστόσο, στο ενδεχόμενο της κατάρρευσής της υπήρχε προετοιμασία από αστικές δυνάμεις. Έτσι την πτώση της ακολούθησε ένας συμβιβασμός ανάμεσα στους εκπροσώπους της χούντας και σε αστούς πολιτικούς, υπό την επίβλεψη των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΟΚικών παραγόντων.

Φοβήθηκαν μήπως ξεφύγουν τα πράγματα. Μήπως λαός και νεολαία βγουν μαζικά και οργανωμένα στους δρόμους, διεκδικήσουν βαθύτερες αλλαγές, που ήταν και εξακολουθούν να είναι αναγκαίες. Γι΄ αυτό προχώρησαν στο συμβιβασμό.

Σήμερα, 46 χρόνια μετά, κοιτάζοντας πάντα μπροστά, βλέπουμε ότι παραμένουν και οξύνονται πάρα πολλά προβλήματα, παρά τα βήματα που έγιναν στα πρώτα χρόνια, τις αλλαγές και κατακτήσεις που επιτεύχθηκαν, κάτω από την πάλη του εργατικού, λαϊκού κινήματος και της νεολαίας.

Αλλά και τα γενικότερα προβλήματα στην ευρύτερη περιοχή έχουν επιδεινωθεί.

Το Κυπριακό βρίσκεται στις ράγες των επιδιώξεων των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ της ΕΕ. Γίνονται προσπάθειες για να οδηγηθεί σε λύση όχι προς το συμφέρον του Κυπριακού λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, αλλά στη λογική παλιότερων, ουσιαστικά, διχοτομικών σχεδίων.

Η επιθετικότητα της αστικής τάξης της Τουρκίας, απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο είναι καθημερινά παρούσα. Νέοι κρίκοι στην αλυσίδα των προκλήσεων μπαίνουν με την μετατροπή της Αγιά Σοφιάς, αυτού του μνημείου του παγκόσμιου πολιτισμού σε τέμενος. Αυτές τις ώρες υπάρχουν νέα βήματα επιθετικότητας εναντίον της χώρας μας και το ΝΑΤΟ, ΗΠΑ, ΕΕ, μιλούν για αμφισβητούμενα θέματα, όπως τώρα με τα θαλάσσια ύδατα, ανοίγοντας  δρόμο για συνδιαχείριση.  Οι κίνδυνοι για την Ελλάδα μεγαλώνουν.

Όλα κινούνται στο πλαίσιο των οξύτατων ανταγωνισμών ισχυρών καπιταλιστικών δυνάμεων, για το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και την γεωστρατηγική σημασία της περιοχής στη Μέση Ανατολής, στη Λιβύης,τη Μεσόγειο, στο Αιγαίο.

Όλα αυτά γεννούν ανησυχίες στο λαό, στη νεολαία και ειδικά στους αντιστασιακούς αγωνιστές που έχουν, ιδιαίτερες ευαισθησίες. Απαιτούν επαγρύπνηση  εγρήγορση

Γι΄ αυτό, τα αιτήματα για κλείσιμο των ξένων στρατιωτικών βάσεων, για την απεμπλοκή της χώρας από τους ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις παραμένουν. Για να γυρίσουν πίσω οι ΄Ελληνες στρατιωτικοί που βρίσκονται εκτός συνόρων. Γίνονται πιο επιτακτικά, αυτά τα αιτήματα, λόγω και των κινδύνων που είναι πραγματικοί για την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή.

Σήμερα, ανεξάρτητα από εκτιμήσεις που ο καθένας μας έχει, η ανάγκη για συνέχιση της πάλης του εργατικού και λαϊκού κινήματος, της νεολαίας παραμένει. Γιατί όλοι αναγνωρίζουν ότι, τα προβλήματα των εργαζομένων, συνταξιούχων, της νεολαίας οξύνονται και απαιτούν φιλολαϊκές λύσεις.  

Εμείς ως ΣΦΕΑ ενδιαφερόμαστε, όχι μόνον για την ιστορική μνήμη, αλλά για τα εργασιακά και άλλα δικαιώματα. Μήνες τώρα με αφορμή τον Κορονοϊό και ύστερα από δέκα χρόνια οικονομικής κρίσης, με τα αντιλαϊκά μνημόνια που ψηφίστηκαν, από όλες οι κυβερνήσεις, πάρθηκαν πίσω πολλές από τις κατακτήσεις του λαού και της νεολαίας. Επίσης, έχουμε νέο νόμο για τον περιορισμό εργατικών και λαϊκών κινητοποιήσεων. Θωρακίζεται το κράτος γιατί, η όξυνση των οικονομικών προβλημάτων θα βγάλει εργαζόμενους και νεολαία πιο μαζικά τους δρόμους. Θυμόμαστε όμως, ότι κι΄ άλλοι νόμοι ψηφίστηκαν στο παρελθόν, όπως ο 330/76, ο 815 που έμειναν στα χαρτιά. Κανένας δεν πρέπει να αυταπατάται ότι η συρρίκνωση δημοκρατικών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων θα γίνει πράξη.

Ο ΣΦΕΑ, οι αντιστασιακοί αγωνιστές και αγωνίστριες, συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε ότι το αντιδικτατορικό κίνημα διαπαιδαγωγεί και σήμερα στη λογική της στήριξης του συλλογικού, μαζικού αγώνα. 

Συντασσόμαστε με λαϊκές διεκδικήσεις για την κάλυψη όλων των απωλειών για τις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων

Τονίζουμε ξανά ότι η δίκης της εγκληματικής Χρυσής Αυγής έχει καθυστερήσει πάρα πολύ. Ο ΣΦΕΑ συνεχίζει να προβάλλει την ανάγκη για τη σύντομη ολοκλήρωσή της. Το κύριο είναι η εξάλειψή της σε κάθε πόλη, παντού, να έρθει μέσα από τη δράση του εργατικού και λαϊκού κινήματος.

Σταθερά δίνουμε τον αγώνα μας ενάντια στο ρατσισμό, την ξενοφοβία, το φασισμό. Για την προστασία προσφύγων και μεταναστών, που είναι τα θύματα των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων στη Μέση Ανατολή και σε άλλες περιοχές.

Το ξαναλέμε. Η ιστορική πείρα έχει αποδείξει ότι, το θεωρούμενο απραγματοποίητο, μπορεί να γίνεται κατορθωτό όταν υπάρχει η αγωνιστική διάθεση, η οργάνωση και πάλη λαού και νεολαίας. Όταν, μέσα στη δράση σπάζουμε την ηττοπάθεια, τη λογική της υποταγής. Αυτό έγινε σε κείνη την περίοδο, στα σκληρά χρόνια του αγώνα ενάντια στη δικτατορία.

Σήμερα, 46 χρόνια από την κατάρρευση της δικτατορίας, οι αγωνιστές και αγωνίστριες της αντιδικτατορικής πάλης συνεχίζουμε στον ίδιο δρόμο. Στο δρόμο του αγώνα. Στο δρόμο του χρέους. Αυτός είναι ο δικός μας μονόδρομος.

*Φωτογραφία του Σπύρου Χαλβατζή από την εκδήλωση: ΕUROKINISSI/ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ (πηγή φωτογραφίας: iefimerida.gr)