Γιώργος Ηρακλέους: «Ρήματα, ο άρτος της ζωής»

Ποιητική συλλογή με ποιήματα του Γιώργου Ηρακλέους αναμένεται σύντομα να εκδοθεί και να κυκλοφορήσει. Ο Γ. Ηρακλέους είναι φιλόλογος, ποιητής και ερευνητής με πλήθος δημοσιευμένων άρθρων και μελετών (παιδαγωγικών, εκπαιδευτικών, κοινωνιολογικών, λογοτεχνικών). Υπηρέτησε δραστήρια και με συνέπεια το εκπαιδευτικό, ταξικό, συνδικαλιστικό κίνημα, όπου και διακρίθηκε, ενώ είναι και πρόεδρος του Συλλόγου Εργατικής και Λαϊκής Επιμόρφωσης – Λαϊκό Πανεπιστήμιο “Δημήτρης Γληνός” (Αγίου Δημητρίου).

Η “Κατιούσα” θα δημοσιεύσει κάποια από αυτά τα ανέκδοτα ποιήματα, μέχρι την έκδοση του ολοκληρωμένου έργου, που θα το παρουσιάσουμε εν καιρώ. Η συλλογή φέρει τον τίτλο “Ρήματα, ο άρτος της ζωής. Ποιήματα. Επιλογή 1969-2020”.

Σήμερα ξεκινάμε με δύο ποιήματα. Το πρώτο έχει τον εύγλωττο τίτλο: “1949, οι πέτρινες εικόνες”. Γράφτηκε το 1982, περιγράφονται σε αυτό εικόνες της μετεμφυλιακής Ελλάδας (τρομοκρατία, φτώχεια, αρρώστια) και η ελπίδα που βρίσκεται στους αλύγιστους αγωνιστές στα ξερονήσια. Στο δεύτερο ποίημα, με τίτλο “Το όνειρο της Ρόζας” (1990), περιγράφονται οι σκέψεις και οι φόβοι μιας αγωνίστριας από την Καισαριανή, η οποία αγωνιούσε για το μέλλον του εργατικού κινήματος και του οράματός της. Αφηγείται τα πάθη της στο Μακρονήσι και δίνεται μια επίκαιρη απάντηση στις ανησυχίες και τους φόβους της.

1949, οι πέτρινες εικόνες

Ντουμάνι ο καπνός και τα τσιγάρα, δανεικά,
άδειες, νεκρές ψυχές στα καφενεία,
σε ένα γραμμόφωνο αντιλαλούνε του Μάρκου οι φυλακές.
Στο δρόμο απ’ έξω πέρναγε η λιτανεία
και ακούγονται αυστηρά τροπάρια και ψαλμοί
κι ολοένα οι πιστοί να βήχουν.
Το γκρίζο η βροχή δεν το ξεπλένει
και σκοτεινιάζει η νύχτα ξαφνικά χωρίς φεγγάρι.

Ετούτη η άρρωστη Ελλάδα ζητιανεύει
και ψάχνει μες το κρύο με κουρέλια να ντυθεί,
φρονήματα εθνικά και βαρετά εμβατήρια.
Την πνίγουνε και την χτυπούν ο χωροφύλακας και ο στρατονόμος
και τη δικάζουνε δοσίλογοι και στρατηγοί.
Μα, αυτή ζητάει απελπισμένα να πιαστεί,
από προγόνους ένδοξους και περασμένα μεγαλεία.
τα χάλια, τις πληγές της για να κρύψει.

Δύο μήνες τώρα, ο εμφύλιος τελείωσε
και η Ελλάδα τρέχει με ολόγυμνα τα πόδια να σταθεί
στις θλιβερές ουρές με τα συσσίτια της ντροπής,
για λίγο κίτρινο τυρί αμερικάνικης βοήθειας
και μια κονσέρβα για κιμά στα λίγα χύμα μακαρόνια,
την πείνα της μήπως και ξεγελάσει.

Ετούτος ο χειμώνας ακόμα πιο βαρύς,
φεύγει σε λίγο ο χρόνος, το 1949, εικόνες πέτρινες.
Μόνο στην εξορία παληκάρια και γυναίκες,
κρατάνε το κεφάλι τους ψηλά,
στην απαλάμη τους το φως.
Σφίγγουν τα χέρια των συντρόφων, τραγουδάνε
πίσω απ’ το συρματόπλεγμα.
Λίγο πιο πέρα η θάλασσα γαλάζια, φωτεινή, όλες τις μέρες
και κόκκινα σαν το κρασί τα δειλινά.

Απρίλης 1982

*

Το όνειρο της Ρόζας

Στο άσπρο σου σεντόνι κεντάς σταυρούς από καπνό,
τις κρύες νύχτες σαν κοιμάσαι το φως του φεγγαριού φωτίζει την κάμαρα,
γλιστρώντας κίτρινο, χλωμό από τις ξεβαμμένες γρίλιες. 

Κοιμάσαι κι ονειρεύεσαι το Μακρονήσι,
όταν ο ήλιος κάθετος, καυτός χτύπαγε στα βράχια και σε στράβωνε. 

Ακούς τις νύχτες τα σκυλιά να γαυγίζουν, τους χωροφύλακες να βλαστημάνε
και νιώθεις το κορμί γυμνό, κλεισμένο σε τσουβάλι με δυο άγριες γάτες και τα γαμψά τους νύχια να σε σκίζουν.

Ξυπνάς με μια κραυγή από τον εφιάλτη
και τα σημάδια σου ξαναμετράς. 

Όχι, τίποτα δεν πήγε στα χαμένα,
όχι, τίποτα δε χάθηκε ακόμα. 

Πάλι παιδιά γράφουν συνθήματα στης γειτονιάς τους τοίχους,
τρέχουνε και σηκώνουν τα πανώ,
μοιράζουνε χαρτιά στις διαδηλώσεις. 

Τον κόσμο αυτόν που χάσαμε με λάθη και σωστά,
πάντα στην πρώτη τη γραμμή του αγώνα,
παλεύουν τα παιδιά να αναστήσουν. 

Τώρα κοιμάσαι ψηλά στο Σκοπευτήριο, στους ίσκιους με τα κυπαρίσσια. 

Ρόζα απ’ την Καισαριανή είσαι το δάκρυ του ουρανού
και το πουλί που τραγουδά στις φυλακές τις νύχτες. 

Ρόζα απ’ την Καισαριανή είσαι η αγία των φτωχών,
το κόκκινο γαρύφαλλο στης εργατιάς το χέρι. 

Να μας θυμίζεις ότι τίποτα δεν πάει στα χαμένα
και τίποτα δεν χάνεται… 

Φλεβάρης 1990