Σκηνικό πορτοκαλί επανάστασης στη Λευκορωσία – Mε συνθήματα υπέρ αμερικανικού ραδιοσταθμού οι αντικυβερνητικοί διαδηλωτές

Μια ακόμα απόπειρα “regime change” φαίνεται πως βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ανατολική Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Λευκορωσία, έξι χρόνια μετά το διαβόητο Ευρωμεϊντάν της Ουκρανίας, με τα γνωστά φαιά αποτελέσματα. Οι προεδρικές εκλογές της περασμένης Κυριακής, που έφεραν ξανά νικητή τον ενεργεία πρόεδρο Αλεξάντερ Λουκασένκο, ο οποίος βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας από το 1994, έχουν πυροδοτήσει ένα κύμα διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης. Η βασική αντίπαλος του Λουκασένκο, Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, σύζυγος φυλακισμένου φιλοδυτικού youtuber που ήταν αρχικά να διεκδικήσει ο ίδιος το προεδρικό αξίωμα, επισήμως έλαβε 9,9%, και, όπως και η υπόλοιπη αντιπολίτευση, δεν αναγνωρίζουν το αποτέλεσμα των εκλογών, κάνοντας λόγο για εκτεταμένη νοθεία. Η ίδια εδώ και μέρες έχει φύγει για τη Λιθουανία, υποστηρίζοντας πως το έκανε για τα παιδιά της, τα οποία είχε βγάλει νωρίτερα στο εξωτερικό. Συνεχίζει τις παρεμβάσεις της μέσω βίντεο, όπου δηλώνει “έτοιμη να δράσει ως εθνική ηγέτης αυτή την περίοδο”.

H Tiιχανόφσκαγια με άλλες υποψήφιες της αντιπολίτευσης σε προεκλογική συγκέντρωση στο Μινσκ, φωτό SERGEI GAPON/GETTY IMAGES

Την ίδια ώρα, η Λευκορωσία και ιδιαίτερα η πρωτεύουσα Μινσκ συγκλονίζονται από διαδηλώσεις, τις οποίες ξεκίνησε η αντιπολίτευση, αλλά από χθες στο χορό έχουν μπει από χθες και οι υποστηρικτές του προέδρου. Οι αριθμοί κάθε πλευράς είναι δύσκολο να υπολογιστούν με ακρίβεια, καθώς καθεμία, με τη βοήθεια των φιλικών μίντια, προσπαθεί να παρουσιάσει τη δική της συγκέντρωση ως πολυπληθέστερη. Γεγονός είναι πως ένας αριθμός αρκετών χιλιάδων ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του Λουκασένκο την Κυριακή, παρότι τα αντιπολιτευόμενα μέσα κατηγορούν την κυβέρνηση για αθρόες μεταφορές υποστηρικτών από άλλες περιοχές της χώρας, όπως η συνοριακή πόλη Μπρεστ, ή και για εξαναγκασμό συμμετοχής  στη συγκέντρωση, πληροφορία την οποία το – μη φιλικό προς το Λουκασένκο – Reuters δεν μπόρεσε να διασταυρώσει από ανεξάρτητη πηγή.

Σε έναν έντονο φορτισμένο συγκινησιακά λόγο, ο Λουκασένκο υποστήριξε πως το ΝΑΤΟ συγκεντρώνει στρατό στα δυτικά σύνορα της χώρας, ζητώντας από τους οπαδούς του “να υπερασπιστούν τη χώρα, την ανεξαρτησία και τις οικογένειές σας”. Πρόσθεσε πως «Η ηγεσία του ΝΑΤΟ μας ζητά να διεξάγουμε νέες εκλογές. Αν υποκύψουμε στις επιθυμίες τους, θα πεθάνουμε ως κράτος» κι ότι βρίσκεται σε εξέλιξη σχέδιο για επιβολή “κυβέρνησης από το εξωτερικό”, εμπλέκοντας γειτονικές χώρες όπως η Λιθουανία, η Πολωνία, η Λετονία και η Ουκρανία. Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο TASS, σχεδιάζεται από σήμερα ως τις 20 Αυγούστου άσκηση κοντά στο Γκρόντνο, στα σύνορα με την Πολωνία και τη Λιθουανία και κοντά στο πυρηνικό εργοστάσιο της χώρας. Στο Γκρόντνο σύμφωνα με πληροφορίες συμμετείχαν άτομα με στολή αλεξιπτωτιστή στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις των προηγούμενων ημερών, χωρίς να έχει γίνει σαφές αν πρόκειται για βετεράνους ή εν ενεργεία αξιωματικούς.

Υποστηρικτές του Λουκασένκο στη συγκέντρωση της Κυριακής (φωτό από prensalatina)

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, που θεωρείται στενός σύμμαχος του Λουκασένκο, είχε τηλεφωνική επικοινωνία μαζί του χθες, δηλώνοντας πως η Μόσχα “αν χρειαστεί”, μπορεί να παράσχει στρατιωτική βοήθεια στα πλαίσια της Οργάνωσης του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO). To Κρεμλίνο επίσης έκανε λόγο για “εξωτερικές πιέσεις” στη Λευκορωσία, αφήνοντας αδιευκρίνιστο από ποιους το εννοεί. Το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει ευθεία στήριξη Πούτιν στο πρόσωπο του Λουκασένκο, από κάποια δυτικά μέσα ενημέρωσης ερμηνεύεται ως στάση αναμονής της Μόσχας έναντι των εξελίξεων των επόμενων ημερών και εβδομάδων.

Λίγες ώρες μετά τη συγκέντρωση των φιλοπροεδρικών, πραγματοποιήθηκε νέα διαδήλωση των υποστηρικτών της αντιπολίτευσης, η οποία από τα φιλικά τους μέσα χαρακτηρίστηκε ως “η μεγαλύτερη στην ιστορία της Λευκορωσίας”. Τα συνθήματα κατά του Λουκασένκο κυριαρχούσαν, όπως “Δεν μπορείς να ξεπλύνεις το αίμα”, αναφερόμενοι στο θάνατο διαδηλωτή τις πρώτες μέρες των αντικυβερνητικών κινητοποιήσεων, από εκρηκτικό μηχανισμό που έσκασε στα χέρια του σύμφωνα με τις αρχές, από σφαίρα αστυνομικών κατά τη σύντροφο του θύματος. Διάφορες φήμες κάνουν επίσης λόγο για βασανισμούς συλληφθέντων που φέρονται να ανέρχονται σε αρκετές χιλιάδες ως σήμερα. Η αντιπολίτευση καλεί επίσης από σήμερα σε γενική απεργία για την πτώση του Λουκασένκο, μετά από κινητοποιήσεις σε κρατικά εργοστάσια την Παρασκευή. Οι βιομηχανικοί εργάτες θεωρούνται πάντως γενικά προσκείμενοι στο Λουκασένκο, φοβούμενοι, δικαίως πιθανότατα, σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις μετά την άνοδο της αντιπολίτευσης στην εξουσία.

Αν και επί του παρόντος η αντιπολίτευση παραμένει αρκετά γενικόλογη γύρω από τις ακριβείς στοχεύσεις και το πρόγραμμά της (ελεύθερες εκλογές, αποφυλάκιση πολιτικών κρατουμένων, επιστροφή στο προ του 1994 λευκορωσικό σύνταγμα, επανεξέταση της σχέσης με τη Ρωσία κ.ά), αρκεί να δει κανείς τη λατρεία με την οποία περιβάλλουν τα δυτικά ΜΜΕ την Τιχανόφσκαγια, “το παιδί του Τσέρνομπιλ”, όπως την αποκαλούν, καθώς πέρασε ως έφηβη πολλά χρόνια στην Ιρλανδία στα πλαίσια προγράμματος για πληττόμενα από τα δυστύχημα παιδιά, ώστε να καταλάβει το ποιόν των συγκεντρωμένων και βασικά όσων τους υποκινούν. Αλλά και πέραν αυτού, ακόμα και σε επίπεδο συμβολισμών και αισθητικής τα πράγματα είναι αρκετά φανερά για όποιον θέλει να τα διακρίνει. Δεν είναι μόνο οι ασπροκόκκινες σημαίες του πρώτου μετασοβιετικού λευκορωσικού κράτους, βασισμένες σε εκείνες της βραχύβιας “Εθνικής Λευκορωσικής Δημοκρατίας” του 1918, που πολέμησε τους μπολσεβίκους, που μας δίνουν το ιδεολογικό στίγμα των διαδηλωτών. Καθόλου τυχαίος, ούτε και πρωτότυπος είναι και ο συμβολισμός των “γυναικών με τα άσπρα”, νεαρών κυρίως λευκοντυμένων γυναικών με λουλούδια στα χέρια, βγαλμένα απευθείας από αντίστοιχες αμερικανόπνευστες δράσεις κατά του σοσιαλιστικού καθεστώτος της Κούβας παλιότερα.

The rally reminds me of the Ladies in White – the powerful solidarity movement in Cuba. I am wondering to see if Belarus Ladies in white actions will get something regular. pic.twitter.com/J8CcrUzirJ

— Franak Viačorka (@franakviacorka) August 12, 2020

Η πρακτική των “γυναικών με τα άσπρα” εφαρμόζεται και σε διαδηλώσεις στήριξης της αντιπολίτευσης στο εξωτερικό, όπως εδώ στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας (φωτό Anatoly Maltsev/EPA)

Ακόμα λιγότερες αμφιβολίες αφήνει το σύνθημα διαδηλωτών έξω από την κρατική τηλεόραση της Λευκορωσίας, “Ράδιο Ελευθερία”, εννοώντας το Radio Liberty, δηλαδή το βασικό ραδιοφωνικό όργανο αντισοβιετικής και αντικομμουνιστικής προπαγάνδας των ΗΠΑ από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, που στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του απασχόλησε ακόμα και πρώην πράκτορες των ναζί στην Ανατολική Ευρώπη.

Belarus protesters chanting the name of the CIA’s most successful propaganda network of the Cold War. This is just sad. https://t.co/yT9AFquzXd

— Mark Ames (@MarkAmesExiled) August 16, 2020

Σε κάθε περίπτωση, η ένταση στη Λευκορωσία τροφοδοτείται από τους ανταγωνισμούς για τους δρόμους της ενέργειας στην Αν. Ευρώπη, καθώς η χώρα αποτελεί βασικό κόμβο διέλευσης ρωσικού φυσικού αερίου προς τη Δύση. Παράλληλα, η ύπαρξη μεγάλων συγκριτικά θυλάκων κρατικής ιδιοκτησίας στην καπιταλιστική οικονομία της Λευκορωσίας, ανοίγει την όρεξη εγχώριων και ξένων “επενδυτών” σε βάρος ό,τι είχε απομείνει από την περιουσία που έχτισε με τον ιδρώτα του ο λαός της χώρας στα χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, ως μέλος της ΕΣΣΔ.

(κεντρική φωτό Reuters)