Ο Κάουτσκι που ήταν κάποτε μαρξιστής…

Ποιος έχει διαβάσει μπροσούρες του Λένιν και δεν έχει πέσει πάνω σε μια παρόμοια φράση-εκτίμησή του για τον Κάουτσκι που κατέληξε να γίνει λακές της αστικής τάξης; Του είχε “αφιερώσει” μάλιστα μεταξύ άλλων και μια ειδική μπροσούρα, που ήταν από τα καλύτερα δείγματα της πολεμικής του: η χρεοκοπιά της Β’ Διεθνούς και ο αποστάτης Κάουτσκι. Ενώ στις δικές του απόψεις -κατά κύριο λόγο- απαντάει και στο εμβληματικό του έργο “Κράτος κι Επανάσταση”, όπου εκθέτει συνοπτικά και τεκμηριωμένα την οπτική του επαναστατικού μαρξισμού για το ζήτημα του κράτους και της εξουσίας.

Ο Καρλ Κάουτσκι ήταν ένας από τους πιο επιφανείς μαρξιστές του 19ου αιώνα, πιθανότατα ο καλύτερος μαθητής του Μαρξ και του Ένγκελς, που είχε αφομοιώσει -ή μάλλον αποστηθίσει- το θεωρητικό τους έργο και μία από τις πλέον εμβληματικές μορφές της Β’ Σοσιαλιστικής Διεθνούς, της δεύτερης ιστορικά καταγραμμένης προσπάθειας να δημιοργηθεί ένα παγκόσμιο επαναστατικό κέντρο.

Μια προσπάθεια όμως που θάφτηκε στα συντρίμμια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, μαζί με τις προγραμματικές της διακηρύξεις για την επαναστατική πάλη κατά τη διάρκειά του, που έμειναν στα χαρτιά. Εκεί που ευδοκιμούσε δηλ κι ο μαρξισμός του Κάουτσκι.

Ο Κάουτσκι δεν τάχθηκε ανοιχτά με το πλευρό της γερμανικής αστικής τάξης, όπως το μεγάλο κομμάτι της ηγεσίας του SPD, αλλά κράτησε κεντριστική τάση, και ηγήθηκε ενός αντίστοιχου (κεντριστικού φορέα) που στεκόταν μεταξύ της χρεοκοπημένης σοσιαλδημοκρατίας και του κομμουνιστικού πόλου που προσπαθούσε να συγκροτηθεί μέσα στο καμίνι της πάλης, για να καταλήξει τελικά εκ νέου, σε σύντομο χρονικό διάστημα, στην αγκαλιά της πρώτης.

Κράτησε ανοιχτά εχθρική στάση στους Μπολσεβίκους του Λένιν και την Οχτωβριανή Επανάσταση, που την αντιμετώπιζε ως ένα είδος πραξικοπήματος. Έτσι τελικά, στο κρίσιμο δίλημμα “Μεταρρύθμιση ή Επανάσταση” πήρε το μέρος της πρώτης, μολονότι αρχικά είχε αντιταχθεί πολιτικά στις απόψεις και το ρεφορμισμό του Μπερνστάιν.

Ο Κάουτσκι, που πέθανε σαν σήμερα στο Άμστερνταμ, το 1938, μία μέρα μετά τα 84α γενέθλιά του, είχε την “τύχη” να δει τους πολιτικούς καρούς της εχθρότητάς του απέναντι στους κομμουνιστές και της ειλικρινούς πίστης του στη δυνατότητα της αστικής δημοκρατίας να μεταρρυθμιστεί προς το σοσιαλισμό. Αντ’ αυτού φυσικά, η Δημοκρατία της Βαϊμάρης οδήγησε στην επικράτηση του Ναζισμού και τη χιτλερική κτηνωδία. Οι Σοσιαλδημοκράτες τέθηκαν εκτός νόμου κι ο Κάουτσκι έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του εξόριστος στο Άμστερνταμ, μόλις λίγες μέρες μετά την υπογραφή της κατάπτυστης Συμφωνίας του Μονάχου.

Η ζωή επιβεβαίωσε τις εκτιμήσεις του Λένιν που σε ένα άλλο έργο του -μαζί με το Ζηνόβιεφ- προειδοποιούσε:

«Ο Κάουτσκι, η υπέρτατη αυθεντία της Δεύτερης Διεθνούς, δείχνει με τον πιο τυπικό και τον πιο έντονο τρόπο πως ο μαρξισμός, που αναγνωρίζεται από μερικούς στα λόγια, μετατρέπεται στην πραγματικότητα σε “στρουβισμό”ή σε “μπρεντανισμό” δηλαδή στη φιλελεύθερη εκείνη αστική διδασκαλία που δέχεται την “ταξική”πάλη του προλεταριάτου, φτάνει, να μην τραβάει ως την επανάσταση.

Χάρη σε μια ολόκληρη σειρά από φανερά σοφίσματα, ξεριζώνουν από το μαρξισμό τη ζωντανή επαναστατική του ψυχή, δέχονται το παν στο μαρξισμό έξω απ’ τις μέθοδες της επαναστατικής πάλης, την προπαγάνδα, την προετοιμασία αυτής της πάλης και τη διαπαιδαγώγηση των μαζών προς αυτή την κατεύθυνση.

Η εργατική τάξη δε μπορεί να φτάσει στον αντικειμενικό της σκοπό που είναι η παγκόσμια επανάσταση, αν δεν κηρύξει έναν αμείλιχτο πόλεμο σ’ αυτούς τους χωρίς χαρακτήρα αποστάτες, στους υποταχτικούς αυτούς υπηρέτες του οπορτουνισμού, που, εξευτελίζουνε σ’ ανήκουστο βαθμό τη μαρξική θεωρία. Ο καουτσκισμός δεν είναι παιδί της τύχης είναι το κοινωνικό προϊόν των αντιφάσεων της Δεύτερης Διεθνούς που συνδυάζει την τυπική πίστη στο μαρξισμό με μια πραγματική υποταγή στον οπορτουνισμό»