Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν

Η Αλλαγή του ΠΑΣΟΚ ήταν η πολιτική επιβεβαίωση του στίχου εκείνης της εποχής, ερχόμενη με βαρύγδουπες υποσχέσεις και συνθήματα, για να συγκαλύψει την ουσία. Όπως το είχε θέσει κι ο Φλωράκης σε σχετική δήλωση: αλλαγές βλέπω, Αλλαγή δε βλέπω…*

Αν και συχνά συγχέεται, το σύνθημα “στις 18 σοσιαλισμός” δεν αφορούσε τις εκλογές του 81′ αλλά τις εκλογές του 74′, που έγιναν στην πρώτη επέτειο του Πολυτεχνείου. Στις 17 Νοέμβρη γίνονται εκλογές, στις 18 εγκαθιδρύεται ο σοσιαλισμός. Όπως λέμε “στις 25 ψηφίζουμε, στις 26 φεύγουν”…

Η Αλλαγή ήρθε με αντι-ιμπεριαλιστικές κορόνες για έξοδο από ΕΟΚ και ΝΑΤΟ (το ίδιο συνδικάτο) και τις βάσεις που θα έφευγαν, συμμετέχοντας ακόμα και στο “Κίνημα των Αδεσμεύτων”. Μιλούσε για τον τρίτο δρόμο προς το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό -sic- είχε νεφελώδη συνθήματα για το νέφος που θα φύγει μαζί με τη Δεξιά -η οποία θα έμπαινε στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Θεωρήθηκε ως η ιστορική ρεβάνς των ανθρώπων του μόχθου και του ΕΑΜικού κόσμου της Αντίστασης, που στην πραγματικότητα υπέγραφαν τον πολιτικό τους αφοπλισμό και την ήττα τους, ψηφίζοντας το ΠΑΣΟΚ, έφταναν όμως μια κουτσουρεμένη αναγνώριση της Αντίστασης -που σταματούσε στα Δεκεμβριανά- και μερικές αντιστασιακές συντάξεις, να εκμαυλίσουν μαζικά συνειδήσεις.

Αυτό ήταν και το βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα των χρόνων της Αλλαγής. Άνοδος βιοτικού επιπέδο -έφαγε ο κόσμος ψωμί, ακούμε συχνά ακόμα και σήμερα- αλλά ταυτόχρονα βόλεμα, ρουσφέτια, ενσωμάτωση. Η μεγαλύτερη ζημιά στο εργατικό κίνημα, που το ΠΑΣΟΚ προσπάθησε να ποδηγετήσει με κάθε τροπο, ακόμα και με το διαβόητο πραξικόπημα στη ΓΣΕΕ, όταν δεν του έβγαιναν τα κουκιά.

Η φετινή επέτειος της Αλλαγής βρίσκει το πολιτικό της τέκνο, Αλέξη Τσίπρα -που αναρωτιέται μεγαλόφωνα αν ο Ανδρέας ήταν ψεύτης, για να απαντήσει μόνος του αρνητικά- στην Ουάσιγκτον, να πλέκει το εγκώμιο του πορτοκαλί πλανητάρχη. Κι ίσως να μην υπάρχει καλύτερη σημειολογία για την ουσία και το πραγματικό νόημα της Αλλαγής…

Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν.

*Παρεμπιπτόντως, η ΚΟ του ΚΚΕ κρατούσε μικρό καλάθι, ψηφίζοντας λευκό στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης της Αλλαγής. Κάτι που δεν αναιρεί, ωστόσο, την προβληματική στρατηγική του κόμματος εκείνη την εποχή, που μιλούσε για “πραγματική Αλλαγή” και άθροισμα “δημοκρατικών δυνάμεων” -όπως αποτυπώνεται και στο παρακάτω πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη.

Ο Ανδρέας βέβαια είχε αφήσει να εννοηθεί πως θα τηλεφωνούσε στο Χαρίλαο, για να συνεννοηθούν, αμέσως μετά τις εκλογές, για έναν κυβερνητικό συνασπισμό όπως αυτός του Μιτεράν στη Γαλλία (συνεργασία Σοσιαλιστών-Κομμουνιστών). Πρέπει να είχε βλάβη όμως ο ΟΤΕ και το τηλέφωνο δεν έγινε ποτέ…

Αν μη τι άλλο, τα παθήματα έγιναν μαθήματα. Κι αν άλλαξε κάτι, είναι η στάση των κομμουνιστών, που ήταν πολύ πιο υποψιασμένοι, όταν έσκασε στο προσκήνιο η επανάληψη της Πασοκικής ιστορίας -τότε σα φάρσα και τώρα σαν τραγωδία…