Ο ιός του φασισμού υπό το μικροσκόπιο της Ιατρικής (Δεν είναι αθώοι)

“The world is changed. I feel it in the water. I feel it in the earth. I smell it in the air. Much that once was is lost, for none now live who remember it. And some things that should not have been forgotten were lost. History became legend. Legend became myth.” Lord of the rings The fellowship of the ring

Οι ιστορίες είναι κάτι που όσο και αν δε γίνεται άμεσα αντιληπτό, διαμορφώνει από την πολύ μικρή ηλικία ενός ατόμου τη ζωή του, διαπλάθουν τις αξίες και τα ιδανικά του, χτίζουν την καθημερινότητά του. Οι ιστορίες αποτελούν ένα είδος πνευματικού νομίσματος. η αξία τους. Για αυτό και η αφήγησή τους έχει νόημα στη δημιουργία της συλλογικής μνήμης, της επιβίωσης των εμπειριών και των αναμνήσεων, καθώς πολλές φορές ένα γεγονός όταν φεύγει από το προσκήνιο ξεχνιέται, πολλές φορές φαντάζει πλέον ως όνειρο. Ή εφιάλτης.

Πολλοί πιστεύουν πως η ιατρική είναι μια επιστήμη η οποία αφορά κυρίως την παρατήρηση συμπτωμάτων ή τη διενέργεια πειραμάτων. Κάτι το οποίο όμως αφορά μια αποστειρωμένη έννοια της ιατρικής επιστήμης. Το κάθε άτομο δεν κινείται μόνο του αλλά σε ένα κοινωνικό σύνολο. Γι’ αυτό, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Μπρεχτ, το πρώτο πράγμα που οφείλει να πράττει ένας γιατρός είναι να ρωτά για τις κοινωνικές συνθήκες. Υπό αυτή την έννοια οι ιστορίες και οι αφηγήσεις έχουν αξία και στη διαμόρφωση της ιατρικής αντίληψης και κυρίως του συστήματος υγείας.

Έχει αξία το να παρατηρείς πώς σε ανθρωπιστική δομή κάθε Τρίτη έρχονταν δεκάδες Αφγανοί, θύματα ξυλοδαρμού, καθώς το προηγούμενο βράδυ η ναζιστική συμμορία της Χρυσής Αυγής άνοιγε τα γραφεία της και κυνηγούσε όποιον περνούσε απέξω και είχε διαφορετικό χρώμα από αυτό της άριας φυλής.

Έχει αξία να παρατηρείς πως οι ασθενείς πρόσφυγες σε μια δομή αλληλεγγύης αφού έπαιρναν τα φάρμακά τους αναγκάζονταν να τρέχουν στα δικαστήρια για να βρουν το δίκιο τους, απέναντι σε ένα κύκλωμα φραουλοπαραγωγών και μπράβων που τους πυροβόλησε στο ψαχνό γιατί τόλμησαν να ζητήσουν τα μεροκάματά τους.

Έχει αξία να παρατηρείς πως στους χώρους αναμονής των δομών αλληλεγγύης περίμεναν μαζί πρόσφυγες, μετανάστες και Έλληνες, όλοι αποκλεισμένοι από το σύστημα υγείας. Και πώς, μετά την αρχική απορία του γιατί να έρχονται και «ξένοι» στη δομή, οι Έλληνες αντιλαμβάνονταν τελικά πως το σύστημα τους επεφύλασσε κοινή μοίρα.

Έχει αξία να παρατηρείς πως ακόμα και σε περίοδο πανδημίας οι πρόσφυγες και οι μετανάστες παραμένουν στοιβαγμένοι σε σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης, καθώς το κράτος αρνείται πεισματικά να τους εντάξει στην κοινωνία και στο εθνικό σύστημα υγείας και βρίσκει μόνο αντιεπιστημονικές και ευκαιριακές λύσεις.

Έχει αξία να παρατηρείς πως η πλειοψηφία των ΜΑΤ ψήφισε Χρυσή Αυγή και κάλυπτε τις επιθέσεις τους ή, ακόμα χειρότερα, άνοιγε η ίδια κεφάλια σε πορείες, ακόμα και συνταξιούχων, ακόμα και μαθητών, ενώ ομάδες ιατρικής περιφρούρησης των δομών αλληλεγγύης αναγκάζονταν να στήνουν σταθμούς πρώτων βοηθειών μέσα στα δακρυγόνα.

Έχει αξία να παρατηρείς ένα πανό σε αντιρατσιστικό φεστιβάλ δίπλα σε ένα τραπεζάκι κοινωνικού ιατρείου αλληλεγγύης.

Έχει αξία να παρατηρείς πως το δίκτυο καταγραφής ρατσιστικής βίας (αποτελούμενο από ανθρωπιστικές οργανώσεις, δομές αλληλεγγύης, κινήσεις αλληλεγγύης) κατέγραψε επίσημα 75 περιστατικά ρατσιστικής βίας το 2013 και 104 το 2019. Όπως και έχει αξία να παρατηρείς πως το 2013 όλα τα περιστατικά αφορούσαν πρόσφυγες και μετανάστες, ενώ το 2019 τα μισά πλέον θύματα αφορούσαν άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, και πάντα οι θύτες ήταν άτομα με ξυρισμένο κεφάλι, μαύρη μπλούζα και ναζιστικά σύμβολα.

Και όλα αυτά έχουν αξία γιατί τα θύματα των ρατσιστικών επιθέσεων δε μπορούν να τα θεραπεύσουν μόνο τα ράμματα, οι γάζες και τα φάρμακα. Γιατί το αίτιο για την κατάσταση αυτή δεν είναι τα τροχαία ατυχήματα, οι πτώσεις ή ο καιρός. Η αιτία είναι και εδώ ένας ιός. Που όπως αναφέρθηκε και για τον sars cov 2 είναι και αυτός αόρατος. Είναι ο ιός του φασισμού ο οποίος δεν είναι ορατός αν δεν είσαι μαύρος, gay, κομμουνιστής. Προς το παρόν, γιατί και αυτός ο ιός έχει την ανάγκη να επεκταθεί και να επιτεθεί σε νέες ομάδες.

Γιατί ο φασισμός δεν προσβάλλει άτομα με κάποιο υποκείμενο ιατρικό (οργανικό ή ψυχολογικό) νόσημα. Το υπόστρωμά του είναι η πεποίθηση πως μια ομάδα είναι de facto ανώτερη από τις υπόλοιπες που για αυτό το λόγο την απειλούν. Και αυτό σε περιόδους κρίσης μπορεί να γίνει ακόμα πιο επικίνδυνο καθώς καλύπτει τις ευθύνες και τις ανασφάλειες που καλλιεργεί το καπιταλιστικό σύστημα.

Για αυτό το λόγο στις 7 Οκτωβρίου είναι κρίσιμο αυτός ο ιός να μην επεκταθεί στην κοινωνία και να μπει σε καραντίνα στις φυλακές, ώστε να μην υπάρχουν και άλλα ανοιγμένα κεφάλια, και άλλα μαχαιρώματα και άλλοι ξυλοδαρμοί. Γιατί το βασικό στην κοινωνική ιατρική είναι το προλαμβάνειν και όχι το θεραπεύειν. Και υπό αυτό το πρίσμα οι ναζί δεν είναι αθώοι, όχι για τις ιδέες τους αλλά για τις εγκληματικές πράξεις τους, στις οποίες πρέπει να μπει ένα οριστικό τέλος.

Πάνος Χριστοδούλου, Ειδικευόμενος Ιατρικής Βιοπαθολογίας/Εργαστηριακής Ιατρικής, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, Υποψήφιος Διδάκτορας Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών, PGCert Διαχείρισης κρίσεων στη δημόσια υγεία και ανθρωπιστικής απάντησης