20 Οκτώβρη 1944: Η απελευθέρωση του Βελιγραδίου – Η συμβολή της Σοβιετικής Ένωσης στην απελευθέρωση της ΝΑ Ευρώπης

Στις 20 Οκτώβρη του 1944 απελευθερώνεται το Βελιγράδι από τη ναζιστική κατοχή, χάρη στο ηρωικό αντάρτικο του Γιουγκοσλαβικού λαού και την αποφασιστική συμβολή του Κόκκινου Στρατού. Με αφορμή τη σημερινή επέτειο, αντιγράφουμε και δημοσιεύουμε από το βιβλίο “Ο μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος” (εκδ. Σύγχρονη Εποχή) το κεφάλαιο με τον τίτλο “ποια στρατιωτικοπολιτική και οικονομική βοήθεια πρόσφερε η Σοβιετική Ένωση στις χώρες της Κεντρής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που απελευθερώνονταν στα 1944;”.

Προς το τέλος του 1944 τα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν ολοκληρωτικά τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, καθώς επίσης και τις ανατολικές περιοχές της Πολωνίας, της Τσεχοσλοβακίας, της Ουγγαρίας και της Γιουγκοσλαβίας. Παντού όπου έμπαιναν τα στρατεύματα της ΕΣΣΔ, εξασφαλιζόταν η κανονική ζωή, λειτουργούσε τα όργανα κρατικής εξουσίας στο κέντρο και κατά τόπους, αποκατασταινόταν η τάξη στην οικονομία. Μεγάλη δραστηριότητα ανάπτυσσαν τα κομμουνιστικά και τα άλλα αντιφασιστικά κόμματα και οι κοινωνικές οργανώσεις. Οι εργαζόμενες μάζες, με επικεφαλής τους κομμουνιστές, έκαναν πάλη για το ξερίζωμα των υπολειμμάτων του φασισμού, ενάντια στην αστική τάξη και τους τσιφλικάδες, που συνεργάστηκαν με τους φασίστες επιδρομείς. Βαθμιαία εδραιωνόταν το λαϊκοδημοκρατικό καθεστώς, που ανταποκρινόταν στους πόθους των πλατιών λαϊκών μαζών. Οι πατριωτικές δυνάμεις πάλευαν για την κινητοποίηση όλων των πόρων των χωρώων τους στον πόλεμο ενάντια στη χιτλερική Γερμανία, σε μαχητική συνεργασία με την ΕΣΣΔ.

Για τη λύση των προβλημάτων που έμπαιναν μπροστά στις χώρες της Κεντρικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που ελευθερώνονταν, χρειαζόταν επείγουσα και αποτελεσματική βοήθεια από το εξωτερικό. Και αυτή τη βοήθεια μπορούσαν να την πάρουν μόνον από τον απελευθερωτή τους – τη Σοβιετική Ένωση. Χωρίς να απαιτεί τίποτα σε αντάλλαγμα, εντελώς αφιλοκερδώς, το σοβιετικό κράτος παρείχε σε αυτές τις χώρες πολύπλευρη στρατιωτικοπολιτική και οικονομική βοήθεια. Κατά πρώτο λόγο έκανε ό,τι ήταν δυνατόν ώστε όλοι οι λαοί που βρέθηκαν και βασανίστηκαν κάτω από το φασιστικό ζυγό να αποκτήσουν την ελευθερία και το δικαίωμα να διαχειρίζονται τις τύχες τους και να ολοκληρώσουν την απελευθέρωωση της χώρας τους. Η ΕΣΣΔ τις προφύλαξε από την επικίνδυνη αγγλοαμερικανική επέμβαση.

Η αναγνώριση αυτή καθαυτή από τη Σοβιετική Ένωση των δημοκρατικών καθεστώτων εδραίωνε τις διεθνείς τους θέσεις, τους έδινε περισσότερη σιγουριά στην εφαρμογή της νέας τους εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής.

Ισχυρότατο κίνητρο για τις επαναστατικές και όλες τις πατριωτικές δυνάμεις της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας στον αγώνα τους για την εδραίωση της λαϊκής εξουσίας ήταν το γεγονός ότι, χάρη στη Σοβιετική Ένωση, γι’ αυτούς τους πρώην συμμάχους της Γερμανίας, είχαν διατυπωθεί τέτοιες συμφωνίες για ανακωχή, που χωρίς να αφήνουν ατιμώρητη τη συμμετοχή τους στον άδικο πόλεμο, συγχρόνως τους έδιναν τη δυνατότητα να αποκτήσουν πραγματική ανεξαρτησία, να πάρουν δραστήρια μέρος στον αντιφασιστικό πόλεμο στο πλευρό της ΕΣΣΔ και των άλλων συμμαχικών δυνάμεων. Η ΕΣΣΔ δεν επέτρεψε στην Αγγλία και τις ΗΠΑ να μετατρέψουν τις συμφωνίες για ανακωχή σε μέσο επέμβασής τους στις εσωτερικές υποθέσεις της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας.

Από τη στιγμή της απελευθέρωσης και ως το τέλος του 1944, η Σοβιετική Ένωση έδωσε σημαντική βοήθεια στις χώρες που ελευθερώνονταν, στο δυνάμωμα των στρατών τους, που πολεμούσαν ή ετοιμάζονταν να πάρουν μέρος στις επιχειρήσεις ενάντια στους γερμανοφασίστες επιδρομείς. Τη μεγαλύτερη βοήθεια πήρε ο Πολωνικός Στρατός, ο Λαϊκός Απελευθερωτικός στρατός της Γιουγκοσλαβίας και το 1ο Σώμα Στρατού της Τσεχοσλοβακίας. Η Σοβιετική στρατιωτική διοίκηση, ύστερα από παράκληση των πολωνικών, γιουγκοσλαβικών και τσεχοσλοβάκικων αρχών, έστειλε στη διάθεσή τους ειδικευμένους συμβούλους, μεγάλες ποσότητες οπλισμού, πολεμικά τεχνικά μέσα και διάφορα πολεμικά είδη. Βοήθεια δόθηκε επίσης στους στρατούς της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Παίρνοντας υπόψη ότι ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός της Γιουγκοσλαβίας δεν είχε δική του αεροπορία, στην επιχειρησιακή δικαιοδοσία της Ανώτατης στρατιωτικής διοίκησής του, παραδόθηκε ειδική αεροπορική ομάδα από δύο μεραρχίες κάτω από τη διοίκηση του στρατηγού Α. Βιτρούκ. Στα σοβιετικά στρατιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα στα 1944 φοιτούσαν 5470 πολωνοί, 425 τσεχοσλοβάκοι και περίπου 600 γιουγκοσλάβοι στρατιωτικοί διαφόρων ειδικοτήτων. Όλα αυτά επέτρεψαν στις χώρες που απελευθερώθηκαν να αυξήσουν τη συμβολή τους στην επίτευξη της νίκης ενάντια στο φασισμό.

Στο τέλος του χρόνου κάτω από την επιχειρησιακή καθοδήγηση της σοβιετικής στρατιωτικής διοίκησης μαζί με τα σοβιετικά στρατεύματα μάχονταν, ενάντια στους γερμανούς φασίστες κατακτητές μία πολωνική, δύο ρουμανικές, και μία βουλγαρική στρατιά, καθώς και ένα τσεχοσλοβάκικο σώμα στρατού, με συνολική δύναμη 347,1 χιλ. άνδρες.

Μεγάλη σημασία είχε και η οικονομική βοήθεια της Σοβιετικής Ένωσης στις χώρες της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το 1944 η ΕΣΣΔ δε διέθετε πλεόνασμα τροφίμων, όμως, ξεκινώντας από τις αρχές της διεθνιστικής αλληλεγγύης προς τους λαούς που αγωνίζονταν για την απελευθέρωσή τους, βοήθησε όσους είχαν ανάγκη από τρόφιμα. Βοήθησε επίσης στην οργάνωση της ιατρικής περίθαλψης του πληθυσμού, των τραυματισμένων στρατιωτών και αξιωματικών, στην καλυτέρευση της δουλειάς των μεταφορικών μέσων, στην εκτέλεση των αγροτικών εργασιών.

Το Σοβιετικό κράτος υποστήριξε δραστήρια τις απελευθερωμένες χώρες της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης στα πρώτα τους βήματα προς την εδραίωση της ανεξαρτησίας τους και την πραγματοποίηση δημοκρατικών αλλαγών. Η ΕΣΣΔ διαδήλωνε με κάθε τρόπο την πίστη της στην απελευθερωτική αποστολή της στον πόλεμο ενάντια στη χιτλερική Γερμανία. Αυτή η πίστη ενίσχυε την εμπιστοσύνη των ξένων λαών στην ΕΣΣΔ, στερέωνε τις θέσεις της στον αντιχιτλερικό συνασπισμό των χωρών και των λαών.

Δείτε εδώ όλες τις αναρτήσεις του Αφιερώματος της Κατιούσα στην Οχτωβριανή Επανάσταση