Η ηρωική πορεία της φάλαγγας του Νίκου Τριανταφύλλου προς το Γράμμο – Σελίδες απ’ την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ

“Στις αρχές Νοέμβρη του 1947 ο Νίκος Τριανταφύλλου παίρνει εντολή από το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ να ηγηθεί με ένοπλα τμήματα μιας πορείας 400 αόπλων προς το Γράμμο, απ’ τους οποίους άλλοι ήταν εθελοντές, άλλοι είχαν πρόσφατα στρατολογηθεί κι άλλοι θα στρατολογούνταν στα χωριά της Ρούμελης μέσα σε μια – δυο βδομάδες. Αυτό το διάστημα είχε γίνει επιτακτική η ανάγκη των εφεδρειών στο ΔΣΕ.

Ο Νίκος έδωσε διαταγή στα τμήματα του Αρχηγείου μέχρι τις 15 Νοέμβρη να συγκεντρωθούν όσο περισσότεροι άοπλοι γίνεται καθώς και 400 μεταγωγικά ζώα, μουλάρια και άλογα, για τη μεγάλη πορεία.

Ξεκίνησε αμέσως η προσπάθεια για τη συγκέντρωση μεταγωγικών, τροφίμων και τη στρατολόγηση νέων μαχητών. Στο χωριό Δερελί (Περιβόλι) είχαν ήδη μαζευτεί κάπου 180 εθελοντές από διάφορα χωριά της Ξυνιάδας, τους οποίους προώθησαν στα ορεινά για να μην έχουν άοπλο κόσμο στα πεδινά. Στην Ομβριακή, χωριό του Νάκου Μπελλή, η οργάνωση του χωριού είχε συγκεντρώσει αρκετό σιτάρι και τρόφιμα. Τα φόρτωσαν σε μεταγωγικά ζώα και στρατολόγησαν 30 κοπέλες που τους ακολούθησαν. Στα χωριά του κάμπου του Σπερχειού αλλά και στα ορεινά έγιναν επίσης επιχειρήσεις για στρατολογία νέων μαχητών και μαχητριών και επίταξη ζώων.

Στις 19/11 ο Τριανταφύλλου είναι στην Πιτσιωτά και ενημερώνεται για την πορεία των προετοιμασιών. Έχουν ήδη συγκεντρωθεί 300 μεταγωγικά και αρκετά τρόφιμα.

Στις 20/11 αναχωρεί με ορισμένους συνδέσμους για τη Ρεντίνα και την άλλη μέρα για Φουρνά, όπου ήταν συγκεντρωμένοι όλοι οι άοπλοι (γύρω στα 400 άτομα, γυναίκες και άντρες). Έκαναν υπολογισμό της δύναμης που είχαν και ήταν: τέσσερα τάγματα, δύο οπλισμένα και δύο άοπλα (συνολικά, γύρω στα 1.200 άτομα), 400 μεταγωγικά, πρόβατα και βόδια για κρέας στο δρόμο, σιτάρι, καλαμπόκι και τρόφιμα. Φρόντισαν να εξοικονομήσουν απ’ το χωριό μερικά φτυάρια, τσεκούρια, κασμάδες, λοστούς και τριχιές, για να οργανώσουν ένα συνεργείο μηχανικού. Προμηθεύτηκαν ακόμη πολλά πέταλα και συγκρότησαν συνεργείο πεταλωτών, όπως και σαμαράδων, για τις ανάγκες των μεταγωγικών.

Εκεί είχαν φτάσει ήδη από Αθήνα και αρκετοί αξιωματικοί διαφόρων όπλων, που είχαν προορισμό το Γράμμο και θα κινούνταν μαζί τους, με εντολή να αξιοποιηθούν στην πορεία, όπως θα έκρινε καλύτερα η διοίκηση. Μεταξύ αυτών ήταν, της αεροπορίας: Ο Γιάννης Μανιάς, ο Λεωνίδας Ντρενάς, ο Γιώργος Γεωργακόπουλος, ο Παναγιώτης Παπαλέξης, ο Νίκος Καραθάνος κ.ά. Του πεζικού, ιππικού και διαβιβάσεων: Ο Γιώργης Ασούρας, ο Σπύρος Νικολακόπουλος, ο Βασίλης Στυλιανόπουλος, ο Ηρακλής Σκανδάλης, ο Βαγγέλης Παπαβασιλείου (Τσαπουρνιάς), ο Σίμος Χατζηγεωργίου, ο Θανάσης Καρδάσης κ.ά. Στην πορεία θα συμμετείχαν ακόμη γνωστά στελέχη του ΔΣ της Ρούμελης, όπως ο Παναγιώτης Ζάρας, ο Κώστας Παλαιολόγου, ο Κώστας Ξηροτύρης, ο Γρεβενιώτης κ.ά.

Ο Τριανταφύλλου, αφού επεξεργάστηκε και καθόρισε με τους συνεργάτες του το δρομολόγιο που θα ακολουθούσαν, στις 24/11, στις 8 το πρωί, έδωσε εντολή να ξεκινήσει η εμπροσθοφυλακή και στις 13.00 το μεσημέρι μπήκε σε πορεία η οπισθοφυλακή, που το βράδυ έφτασε στη Βράχα. Η κίνησή τους ήταν αργή. Την άλλη μέρα κινήθηκαν από Βράχα για Μαυρομάτα, όπου στρατολόγησαν 7 νέους μαχητές, και την επόμενη συνέχισαν για Κουφάλα-Βίνιανη.

Στις 26/11 έφτασαν όλα τα τμήματα στο Κεράσοβο. Εκεί παρέλαβαν έναν ακόμη λόχο άοπλων από τη Δ. Στερεά και ορισμένα ζώα απ’ την περιοχή. Το βράδυ γιόρτασαν τα 29 χρόνια του ΚΚΕ. Παρά την κούραση των τμημάτων, τα τραγούδια και οι χοροί κράτησαν ως το πρωί. Αυτά που γίνονταν στα βουνά της Ρούμελης και της Θεσσαλίας, μέσα στο χειμώνα, ήταν πρωτόγνωρα. Μόνο ο ΔΣΕ μπορούσε να τα κάνει. Ο Νίκος πέρασε από όλα τα τμήματα για να δει αν έχουν προμηθευτεί φαγητό. Ανατολικά από το Κεράσοβο έκαιγε μια μεγάλη φωτιά μέσα στα έλατα. Εκεί ήταν το τμήμα της επιμελητείας, που είχε ετοιμάσει το κρέας για τους λόχους και άναψε φωτιά για τη διανομή, γιατί δε διέθετε άλλο φως.

Το χάραμα είχε πολλή ομίχλη και δεν έβλεπε ο ένας τον άλλο. Στις 8.00 η εμπροσθοφυλακή ξεκίνησε από το συνοικισμό του Κεράσοβου, Πλιου. Όλα τα τμήματα κινήθηκαν στο δρομολόγιο: Κεράσοβο-Πλιου-γέφυρα Μανώλη-Βούλπη, όπου έμειναν τη νύχτα 27/11. Στη γέφυρα είχε πάει δυο μέρες πριν ο Περικλής με το τάγμα του, για να τους εξασφαλίσει το πέρασμα. Την επόμενη ακολουθούν το δρομολόγιο: Βούλπη-Κερασοβάκι-Κόνιαβη-Γρανίτσα-Λεπιανά. Το βράδυ, επειδή ήταν δύσκολο να συγκεντρωθούν όλοι σ’ ένα μέρος, αποφάσισαν να μείνει το κάθε τμήμα στο χωριό που βρισκόταν. Είχαν πληροφορίες πως δεν υπήρχε εχθρική δύναμη κοντά τους. Τα ζώα τα έβαλαν στα κατώγεια των σπιτιών και παρακάλεσαν τους κατοίκους να τους δώσουν ό,τι χορτάρι είχαν να φάνε. Οι αντάρτισσες ζύμωναν στα γρήγορα ψωμί από το αλεύρι που είχαν φορτωμένο στα ζώα. Ο καιρός συνέχιζε να είναι βροχερός και, ανεβαίνοντας στα βουνά του Ασπροπόταμου, σίγουρα θα έβρισκαν και χιόνια. Στις 28/11 συγκεντρώθηκε όλη η δύναμη στο Κερασοβάκι. Εκεί, τη διάρκεια της νύχτας επισκεύασαν τα άρβυλα πολλών μαχητών, που είχαν διαλυθεί απ’ το νερό της βροχής.

Στις 29/11 το πρωί ξεκίνησε μια διλοχία με δρομολόγιο Νέο Αργύρι-γέφυρα Νέου Αργυρίου-Μεσόπυργο. Ακολούθησε ακόμη ένας λόχος. Με όλη την υπόλοιπη δύναμη βάδισαν για τη γέφυρα του Κοράκου. Όποιος έχει ξαναπεράσει τη γέφυρα ξέρει ότι, αν υπάρχει εχθρός σ’ αυτή, είναι δύσκολο να την περάσεις με μια τέτοια φάλαγγα. Στη δεξιά όχθη του Αχελώου, κοντά στη γέφυρα, διατηρούνταν ακόμη το Καρακόλι (πέτρινο φυλάκιο), που κάτω απ’ αυτό περνάει ο δρόμος, όπου οι Τούρκοι έκαναν έλεγχο στους περαστικούς την ημέρα και το βράδυ τον έκλειναν με πόρτα. Στη διλοχία που έφυγε το πρωί για Μηλιανά είχαν δώσει εντολή αν ακούσει πυροβολισμούς προς τη μεριά της γέφυρας, να τρέξει αμέσως προς Πηγές για να χτυπήσει τον εχθρό από τα νώτα. Τελικά πέρασαν χωρίς πρόβλημα τη γέφυρα, με τα αυτόματα βέβαια στα χέρια. Στα χωριά που έμειναν τη νύχτα, Πηγές, Μηλιανά, Σεκλίστα, τους βοήθησαν οι λίγοι κάτοικοι που υπήρχαν με τρόφιμα και για τους ίδιους και για τα ζώα.

Μακρυκάμπι, Νοέμβρης 1947. Ν. Τριανταφύλλου – Γ. Κιλισμανής

Στις 30/11/47, μέρα Κυριακή, άρχισε να κινείται η φάλαγγα για Τετράκωμο με δρομολόγιο Σεκλίστα-Καστανιά-Τετράκωμο. Στη διαδρομή πήραν την πληροφορία ότι στην Καστανιά υπήρχαν λίγοι χωροφύλακες και ΜΑΫδες που, μόλις άκουσαν τον ερχομό τους, το βάλαν στα πόδια. Νωρίς το απόγευμα έφτασαν στο Τετράκωμο. Τακτοποίησαν τα ζώα στα υπόγεια των σπιτιών κι άρχισαν να ψάχνουν να βρουν κάτι να τα ταΐσουν. Στο χωριό δε φαινόταν ψυχή. Τα σπίτια αμπαρωμένα κι ο κόσμος φευγάτος. Στο πέρασμά τους από τη γέφυρα του Μανώλη και πάνω οι κάτοικοι, όταν πληροφορούνταν την παρουσία τους, εγκατέλειπαν τα σπίτια τους και πήγαιναν στα δάση. Κάπου-κάπου έβλεπαν κανέναν άνθρωπο. Καθώς έψαχναν τροφή για τα ζώα, κοντά σ’ ένα μύλο, βρήκαν κρυμμένα δυο αδέρφια, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι. Τα δυο αδέρφια τους πληροφόρησαν ότι κάπου εκεί κοντά είναι κρυμμένοι ακόμη δυο απ’ τη Μεσούντα, που πρόσφατα γύρισαν από την εξορία.

Τα χαράματα πήγαν και τους έφεραν. Ήταν δυο Τσουμαναίοι, ο Αποστολής και ο Ηλίας. Το όνομά τους ήταν συνδεδεμένο με την ιστορία των τελευταίων ημερών του Άρη Βελουχιώτη, που, όταν γύριζε από τη Μακεδονία για τη Ρούμελη, σχεδίαζε να περάσει απ’ τους Τσουμαναίους, που τους ήξερε καλά και τους είχε μεγάλη εμπιστοσύνη, αλλά δεν πρόλαβε, γιατί έπεσε σε ενέδρα ανατολικά απ’ τη γέφυρα του Μυρόφυλου. Μαζί τους κουβέντιασαν για τις τελευταίες στιγμές του Άρη στην περιοχή τους.

Στο Τετράκωμο έμειναν 1 και 2 Δεκέμβρη, λόγω της κακοκαιρίας που δεν τους επέτρεπε να κινηθούν. Τα ποτάμια, ακόμη και τα χαντάκια, ήταν αδιάβατα κι ήταν δύσκολο να τα περάσουν. Τη νύχτα 2/12 ετοιμάστηκαν να συνεχίσουν την πορεία για Θεοδώριανα αλλά τελικά το ανέβαλαν, γιατί η βροχή ήταν καταρρακτώδης.

Το πρωί 3/12 έγινε η εκκίνηση. Έστειλαν ένα λόχο εμπροσθοφυλακή, που κατέλαβε το Σταυρό των Θεοδωριάνων για να εξασφαλίσει τη διέλευση των τμημάτων. Η υπόλοιπη δύναμη ακολούθησε. Η πορεία έγινε κάτω από ραγδαία βροχή και πέρασαν όλοι μέσα από το ποτάμι των Καψάλων, που ήταν πολύ ορμητικό, δένοντας τριχιές στις δυο όχθες. Διανυχτέρευσαν στα Θεοδώριανα, εκτός από ένα λόχο που διανυχτέρευσε στο Σταυρό κάτω από αντίξοες συνθήκες. Το βράδυ έβρασαν κουρκούτι από καλαμποκάλευρο για να φάνε και ύστερα έβαλαν στα καζάνια σιτάρι για να πάρουν μαζί τους το πρωί.

Στις 5/12 χτύπησαν εχθρικό λόχο που κινήθηκε για Σταυρό Θεοδωριάνων. Το απόγευμα έφτασαν στα Θεοδώριανα τμήματα του Αρχηγείου Δυτ. Στερεάς με επικεφαλής τον Νίκο Διένη (Παπούα) που κατέβαιναν από Μακεδονία. Ο Παπούας είχε εντολή να πιάσει το Σταυρό των Θεοδωριάνων, για να περάσει η κύρια φάλαγγα που κατέβαινε με οπλισμό προς τη Ρούμελη με τον Γούσια και τον Γιώτη.

Όταν έφτασε ο Παπούας στα Θεοδώριανα, ο Νίκος Τριανταφύλλου έφυγε για τη Νεράιδα, πριν φύγει η φάλαγγά του, για να συναντήσει το βράδυ τον Γούσια και τον Γιώτη. Έγινε σύσκεψη των τριών, Γούσια-Τριανταφύλλου-Γιώτη, όπου συζητήθηκε το δρομολόγιο που θα ακολουθήσει η ρουμελιώτικη φάλαγγα για να φτάσει στο Γράμμο. Ο Νίκος κατατόπισε τους άλλους δυο για την κατάσταση που επικρατεί στα αντάρτικα τμήματα της Ρούμελης, καθώς και για τις δυσκολίες που συνάντησε η δική του φάλαγγα μέχρι να φτάσει στη Νεράιδα.

Στις 17.00 όλα τα τμήματα που ανέβαιναν ήταν σε κίνηση με κατεύθυνση τη Νεράιδα. Η βροχή στο μεταξύ είχε σταματήσει κι έπεφτε πυκνό χιόνι. Μπροστά πήγαινε ο Ηλίας Τσουμάνης, που ήξερε καλά τα κατατόπια. Στις 4.00 το πρωί 6/12 έφτασαν όλοι στη Νεράιδα. Σ’ αυτά τα χωριά το χειμώνα ένας-δυο άνθρωποι μένουν. Οι άλλοι φεύγουν για τα πεδινά σε Θεσσαλία και Άρτα. Στη Νεράιδα συναντήθηκαν οι δυο φάλαγγες. Πλημμύρισε το χωριό από αντάρτες κι αντάρτισσες της Ρούμελης, που έτρεχαν να συναντήσουν συγγενείς και χωριανούς τους, να δουν τι κάνουν και να μιλήσουν για λίγο μαζί τους. Εκεί έγινε κι ένα αχτίφ όλων των στελεχών των τμημάτων του Τριανταφύλλου, στο οποίο μίλησε ο Γούσιας, για να τους κατατοπίσει για την αποστολή τους στη Μακεδονία. Το μεσημέρι, αφού ευχήθηκαν στον Νίκο για τη γιορτή του -ήταν του Αγίου Νικολάου- χώρισαν οι δυο φάλαγγες και συνέχισε η κάθε μια το δρόμο της. Η Νεράιδα ερήμωσε και πάλι.

Βάδιζαν με δυσκολία, λόγω της κακοκαιρίας. Πέρασαν τον αυχένα, βόρεια από τη Νεράιδα, και προχώρησαν προς τα λιβάδια Μουτσάρας (Παπαδιά), όπου διανυκτέρευσαν μέσα στα έλατα, ανάβοντας φωτιές για να ζεσταθούν. Για ψωμί δε μίλησε κανένας. Όλοι πέρασαν τη νύχτα με λίγο βρασμένο στάρι που είχαν στις τσέπες τους. Στις 7/12 συνέχισαν την πορεία με κατεύθυνση την Τζούρτζια. Χρειάστηκαν 2-3 ώρες μέχρι να μπει όλη η δύναμη σε φάλαγγα. Τα μεταγωγικά με δυσκολία άρχισαν να κινούνται από τη βραδινή ακινησία και το κρύο. Στόχος τους ήταν να φτάσουν στο χωριό, να μπουν κάτω από στέγη, για να μπορέσουν -άνθρωποι και ζώα- να συνέλθουν από την ταλαιπωρία της προηγούμενης νύχτας.

Στην Τζούρτζια διανυκτέρευσαν και την επόμενη μέρα συνέχισαν την πορεία, πέρασαν το Μοναστήρι της Ανθούσας (Λεπενίτσα), όπου συνάντησαν το τμήμα του Νίκου Μπαντέκου και έφτασαν αργά τη νύχτα στην Ανθούσα, όπου διανυκτέρευσαν. Ευχάριστο ήταν ότι βρήκαν τροφή για τα ζώα που ήταν νηστικά.

Στις 10/12 φεύγουν από Ανθούσα με κατεύθυνση το χωριό Περιστέρι, στο ύψος του οποίου θα περνούσαν το δημόσιο δρόμο Ιωαννίνων-Μετσόβου και θα συνέχιζαν την πορεία προς Βορρά. Όσο πλησιάζουν προς την κορυφογραμμή του Περιστεριού, το χιόνι ξεπερνάει το μισό μέτρο και το κρύο γίνεται πιο τσουχτερό και τους θερίζει. Οι οδηγοί μέσα στο χιόνι και στην ομίχλη χάνουν το δρόμο και τα ζώα αδυνατούν να προχωρήσουν. Το μηχανικό δουλεύει φιλότιμα και καταβάλλει υπεράνθρωπη προσπάθεια να ξεχιονίζει και ν’ ανοίγει το δρόμο για να περάσουν τα μεταγωγικά, που προχωρούν πολύ σιγά. Τα στελέχη και οι αντάρτες, συναισθανόμενοι τη δύσκολη κατάσταση που βρίσκεται το τμήμα, καταβάλλουν όλες τις δυνάμεις τους για να ξεπεράσουν τις δύσκολες στιγμές. Όσο προχωρούν οι δυσκολίες μεγαλώνουν και τα εμπόδια γίνονται ανυπέρβλητα. Οι χιονοσωροί εμποδίζουν τελείως τη διάβαση των μεταγωγικών. Στο μεταξύ έχει νυχτώσει και οι σύνδεσμοι δε διακρίνουν τη διαδρομή και δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη να συνεχίσουν. Οι άντρες αρχίζουν να ξεπαγιάζουν και λίγο απέχουν απ’ την ολοκληρωτική καταστροφή. Τότε, ο Νίκος Τριανταφύλλου δίνει εντολή να γυρίσουν όλα τα τμήματα πίσω στο Χαλίκι. Το κατέβασμα ήταν εξίσου δραματικό με το ανέβασμα μέσα στη νύχτα. Όμως, χάρη στο ανώτερο ηθικό των στελεχών -με πρώτο και καλύτερο τον Νίκο Τριανταφύλλου- που εμψύχωναν με το παράδειγμά τους τούς αντάρτες και τις αντάρτισσες και χάρη στις υπεράνθρωπες προσπάθειες όλων, κατάφεραν να γυρίσουν στο Χαλίκι και μάλιστα χωρίς απώλειες σημαντικές. (Δυο άντρες είχαν κρυοπαγήματα αλλά σύντομα συνήλθαν και ένα μεταγωγικό εγκαταλείφτηκε στο χιόνι.)

Έμειναν στο Χαλίκι στις 11/12 και στις 12/12 συνέχισαν την πορεία τους ακολουθώντας το δρομολόγιο Χαλίκι – Μάντρα – Χότζα – Ανθοχώρι – Περιστέρι – γέφυρα Περιστεριού. Με αδιάκοπη πορεία έφτασαν Α. του Ανθοχωρίου αλλά για να πάνε στο χωριό έπρεπε να περάσουν το ποτάμι κι αυτό ήταν αδύνατο, γιατί είχε πολύ νερό κι ήταν πολύ ορμητικό. Στο μεταξύ είχε νυχτώσει. Αποφάσισαν να μείνουν στο Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής να διανυκτερεύσουν, κάτω από αντίξοες συνθήκες. Το εκκλησάκι ήταν πολύ μικρό και δε χωρούσε πολλά άτομα. Έβαλαν εκεί τις γυναίκες κι οι υπόλοιποι άναψαν φωτιές για να ξημερώσουν. Απ’ το κρύο τη βραδιά αυτή έχασαν 10 μεταγωγικά. Το πρωί έφτιαξαν γεφύρι με μεγάλους κορμούς δέντρων και πέρασαν το ποτάμι.

Στις 13/12/47 το απόγευμα συνέχισαν την πορεία στο δρομολόγιο: Ανθοχώρι – Μικρό, Μεγάλο Περιστέρι – Γέφυρα Ντιβελέγκα – πέρασμα του αμαξιτού δρόμου Ιωαννίνων-Καλαμπάκας και στη συνέχεια Πέτρα – Τσούκα – Ρόσα. Στο δημόσιο δρόμο Γιάννενα-Μέτσοβο, κοντά στο γεφύρι, ήταν εγκατεστημένος σε ενέδρα ένας λόχος του κυβερνητικού στρατού. Στο ίδιο γεφύρι, στη βόρεια πλευρά του, υπήρχε φυλάκιο. Ωστόσο, χάρη σ’ ένα παραπλανητικό στρατήγημα του Νίκου Τριανταφύλλου, πέρασαν χωρίς απώλειες. Συγκεκριμένα, αξιοποιώντας μια στροφή του ποταμού, τοποθέτησε 2-3 οπλοπολυβόλα στη νότια όχθη, έτσι ώστε, όταν αυτά ανοίξουν πυρ προς το γεφύρι να φαίνεται ότι χτυπούν από τη βόρεια όχθη. Και πραγματικά, όταν οι πρώτοι αντάρτες έφθασαν στο γεφύρι και δέχτηκαν πυρά από απέναντι, ταυτόχρονα τα οπλοπολυβόλα χτύπησαν το φυλάκιο που αιφνιδιάστηκε και αποχώρησε. Η διλοχία του Μπαντέκου προχώρησε γρήγορα και απώθησε το λόχο που βρισκόταν στη δημοσιά. Έτσι πέρασε όλη η φάλαγγα τη δημοσιά και τα ξημερώματα έφυγε προς την Πέτρα. Στα υψώματα Σκάρα-Κεράνα συνάντησαν και θεσσαλικά τμήματα του ΔΣΕ. Διανυκτέρευσαν στην Τσούκα-Ρόσα κάτω από φοβερό κρύο και χιόνι και το πρωί 15/12 συνέχισαν την πορεία προς Βοβούσα. Αντάρτες και αντάρτισσες υπέμειναν καρτερικά και ψύχραιμα τις κακουχίες της εξαντλητικής πορείας, αλλά και την πείνα. Τις τελευταίες μέρες η κύρια τροφή τους ήταν το βρασμένο στάρι ή καλαμπόκι.

Στη Βοβούσα το Αρχηγείο Θεσσαλίας τους εξασφάλισε ό,τι καλύτερο μπορούσε για διατροφή. Δεν έδωσε ψωμί στα δικά του τμήματα, για να φάνε τα ρουμελιώτικα που ήταν εξαντλημένα. Στη Βοβούσα έμειναν μια μέρα και στις 17/12 κινήθηκαν για Αβδέλλα. Το χιόνι έπεφτε αδιάκοπα. Έμειναν τη νύχτα εκεί αλλά δεν είχαν να δώσουν τίποτα για τροφή στα ζώα. Από το δικό τους ψωμί έδωσαν 400 δράμια στα μεγαλόσωμα και 200 στα μικρόσωμα για όλη τη νύχτα. Στην Αβδέλα έμειναν σε σπίτια του χωριού και ζεστάθηκε το κορμί τους στα τζάκια. Εκεί μαγείρεψαν και για συσσίτιο είχαν λίγο βραστό κρέας που τους είχε δώσει το Αρχηγείο Θεσσαλίας στη Βοβούσα.

Στις 18/12 όλη η δύναμη της φάλαγγας με τα μεταγωγικά κινήθηκε για Δοτσικό. Στο δρόμο μπόρεσαν να βρουν και κάποιες τροφές για τα μεταγωγικά. Στο Δοτσικό, όταν έφτασαν, πήραν εντολή από το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ να χωρίσουν τους άοπλους από τους ένοπλους και ο Τριανταφύλλου, με όλους τους άοπλους, τα μεταγωγικά που ήταν σε καλή κατάσταση και τους αξιωματικούς που έρχονταν από Αθήνα, να συνεχίσει την πορεία με δρομολόγιο: Δοτσικό – Επταχώρι – Χρυσή – Πευκόφυτο. Έτσι, στις 19/12 ο Νίκος με μία μόνο ένοπλη διμοιρία και όλη τη φάλαγγα των άοπλων ξεκίνησε. Έκαναν μια διανυκτέρευση στο Επταχώρι και στις 20/12/1947 έφτασαν στη Χρυσή και παρέδωσε τη φάλαγγα των άοπλων στο Γενικό Αρχηγείο. Όλη η περιοχή ήταν κάτω από τον έλεγχο του ΔΣΕ και ουσιαστικά η αποστολή του είχε τελειώσει εκεί. Συνέχισε όμως με τη φάλαγγα των άοπλων στις 29/12 την πορεία στο δρομολόγιο Χρυσή -Πευκόφυτο – Λειβαδοτόπι – Κομνηνάδες – Ιεροπηγή με τελικό προορισμό την Κρυσταλλοπηγή της Φλώρινας.

Για την ηρωική πορεία, η έκθεση δράσης του 4ου τάγματος του Αρχηγείου Φθιωτιδοφωκίδας του ΔΣΕ, που συντάχτηκε για το μήνα Δεκέμβρη, με ημερομηνία 31/12/47 και με υπογραφή του Αυγερινού, που ήταν επικεφαλής του, καταλήγει στα παρακάτω συμπεράσματα: «…Η εκστρατεία αυτή ήταν ένας άθλος για τα τμήματά μας. Χάρις στο ανώτερο ηθικό των ανδρών μας και στη δράση των στελεχών μας αντιμετωπίσαμε όλες τις δυσκολίες και ξεπεράσαμε όλα τα εμπόδια που συναντήσαμε στην πορεία μας -πείνα, γύμνια, ανυποδησιά, αντίξοες καιρικές συνθήκες, φυσικά εμπόδια, εχθρικά τμήματα- με λίγες σχετικά απώλειες σε άνδρες και σε ζώα… Τέλος, σημειώνουμε την αντοχή και τον ηρωισμό που επέδειξαν οι αντάρτισσες.»

Ο Κώστας Πεντεδέκας επίσης γράφει για την επιχείρηση και τον Νίκο Τριανταφύλλου: «…Τις δυνάμεις αυτές που συναντήσαμε κι εμείς στην πορεία μας στο χωριό Νεράιδα, τις οδήγησε ο Νίκος Τριανταφύλλου το Δεκέμβρη του 1947 ως την έδρα του Γενικού, χωρίς απώλειες, απ’ ό,τι θυμάμαι και με ακμαίο ηθικό, παρά τις πολύ άσχημες συνθήκες που επικρατούσαν σ’ όλη τη διάρκεια της πορείας από τη Φθιώτιδα προς το Γράμμο και τις μάχες που υποχρεώθηκαν να δώσουν στο δρόμο. Η αποστολή αυτή, με δύναμη ταξιαρχίας περίπου, με πολλούς άοπλους και με μεταγωγικά, μέσα στην καρδιά του χειμώνα και με πέρασμα μέσα απ’ τις θέσεις του αντιπάλου, ιδιαίτερα στην περιοχή Μετσόβου-Κατάρας, μόνο από ηγέτες με μεγάλες στρατιωτικές ικανότητες ήτανε δυνατό να πετύχει. Και ο Τριανταφύλλου τις είχε αυτές τις ικανότητες κι έβγαλε σε πέρας την όλη εκστρατεία.»”

(Απόσπασμα από την έκδοση «Νίκος Τριανταφύλλου – Συνταγματάρχης του ΔΣΕ – Ένας φλογερός επαναστάτης» της Κομματικής Οργάνωσης Φωκίδας του ΚΚΕ που κυκλοφορεί από το εκδοτικό «Σύγχρονη Εποχή»).

Η ιστορία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας δεν ανήκει στο μουσείο. Είναι πολύτιμη και γραμμένη με το αίμα του λαού μας, για να εμπνέει, να διδάσκει, να αναγνωρίζει και να τιμά τους πρωτοπόρους του λαού μας, επώνυμους και ανώνυμους, αυτούς που άνοιξαν νέους δρόμους προς το μέλλον.

Στην ιστορία αυτή ανήκει και η δράση του Νίκου Τριανταφύλλου. Πρόκειται για μια ηγετική φυσιογνωμία της Κομματικής Οργάνωσης Στερεάς του ΚΚΕ και του ΔΣΕ. Η στάση ζωής που επέλεξε, η αφοσίωσή του στα ιδανικά του σοσιαλισμού-κομμουνισμού, η ολόψυχη συμμετοχή του και η προσφορά του, μέσα από το ΚΚΕ και το επαναστατικό κίνημα, στο λαό τον κατέταξαν ανάμεσα στους ήρωες του Κόμματος και του λαού μας, που η ζωή τους παραδειγματίζει τη νέα γενιά, έτσι ώστε αυτή να γίνεται πιο αποφασιστική και πιο ικανή στη διεξαγωγή των σύγχρονων αγώνων. Βαδίζοντας πάντα στο μονοπάτι που χάραξαν οι μαχητές και οι μαχήτριες που θυσιάστηκαν και τιμώντας την κληρονομιά που μας άφησαν. (από το οπισθόφυλλο)

«Σελίδες απ’ την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ». Η στήλη παρουσιάζει πτυχές από γνωστά και λιγότερο γνωστά γεγονότα, φιλοξενεί αναμνήσεις αγωνιστών και καταγράφει μικρές και μεγάλες στιγμές, που χαράχτηκαν με αγώνες και αίμα στις χρυσές σελίδες της Εθνικής μας Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Σελίδες απ’ την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ: Δείτε τις όλες εδώ.