Πολυτεχνείο: Όποιος ενοχλείται από τον συμβολισμό, ας το πει έτσι

• Τα δεδομένα:

1) Η απαγόρευση συναθροίσεων δεν ήταν εισήγηση της επιτροπής των λοιμωξιολόγων.

2) Η απαγόρευση των συναθροίσεων εγείρει σοβαρότατα ζητήματα συνταγματικότητας, όπως ανέδειξε μεταξύ άλλων η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων. Το ΣτΕ δεν έκρινε συνταγματική την απαγόρευση, αλλά αρνήθηκε να διατάξει το «πάγωμα» της απόφασης της μέχρι την εξέταση της υπόθεσης.

3) Ο προσφάτως ψηφισθείς νόμος (4703/2020) που θέτει δρακόντειους περιορισμούς στις διαδηλώσεις εξαιρεί ρητά την πορεία του Πολυτεχνείου και της Πρωτομαγιάς.

4) Στην ΚΥΑ 71342/6-11-2020 (δεύτερο lockdown) σημειώνεται ότι αναστέλλονται «συναθροίσεις/Δημόσιες ή κοινωνικές εκδηλώσεις, ανεξαρτήτως χώρου ιδιωτικού ή δημόσιου, εσωτερικού ή εξωτερικού, με την επιφύλαξη των δημόσιων υπαίθριων συναθροίσεων του άρθρου 11 του Συντάγματος και του ν. 4703/2020 (η υπογράμμιση δική μας).

• Το ρεπορτάζ:

1) Ήδη από την 16η Νοεμβρίου το Πολυτεχνείο ήταν περικυκλωμένο από αστυνομικές δυνάμεις. Οι δυνάμεις της αστυνομίας είτε επιτηρούσαν ασφυκτικά πολίτες που μεμονωμένα έφταναν στον χώρο για να αφήσουν ένα γαρύφαλλο ή ένα κλαδί ελιάς, δημιουργώντας την αίσθηση ότι πρόκειται για μια κίνηση η οποία αποδοκιμάζεται από τις αρχές ακόμα και αν χαίρει οριακής ανοχής, είτε και παρεμπόδισαν πολίτες – μέλη πολιτικών οργανώσεων ή σωματείων, που τηρούσαν τα υγειονομικά μέτρα, να αναρτήσουν πανό στα κάγκελα του ιδρύματος. Η τακτική αυτή της αποθάρρυνσης απότισης φόρου τιμής στους νεκρούς του Πολυτεχνείου κορυφώθηκε το πρωί της 17ης Νοεμβρίου, με την επιβολή προστίμου 300 ευρώ σε πολίτη επειδή κατέθεσε λουλούδι ενώ είχε κωδικό σωματικής άσκησης «6».

2) Ανήμερα 17 Νοέμβρη ήταν αδύνατο να προσεγγίσει κανείς το Πολυτεχνείο, παρά μόνο σε ομάδες έως τριών ατόμων και κατόπιν έγκρισης της αστυνομίας. Η παρουσία αστυνομικών δυνάμεων ήταν ασφυκτική, ενώ γύρω από τον ιστορικό χώρο περιπολούσαν διαρκώς μηχανές της ομάδας ΔΡΑΣΗ.

3) Οι διαδηλωτές του ΚΚΕ που συγκεντρώθηκαν αιφνιδιαστικά το μεσημέρι της Τρίτης στην Πανεπιστημίου τηρούσαν με ακρίβεια εκατοστού τις αποστάσεις και φορούσαν μάσκες προστασίας. Συνωστισμός προκλήθηκε μόνο στα σημείο που υπήρξε επέμβαση της αστυνομίας, πριν τη διάλυση της διαδήλωσης. Μετά την αστυνομική επέμβαση τα μέτρα υγειονομικής προστασίας ήταν αδύνατο να τηρηθούν, ενώ πολλοί διαδηλωτές υπέφεραν από αναπνευστικά προβλήματα λόγω της εκτεταμένης χρήσης χημικών.

4) Η διαδήλωση του ΚΚΕ, και αργότερα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ σε πλατεία Κλαυθμώνος και σταθμός Λαρίσης, διαλύθηκαν χωρίς την παρουσία Εισαγγελέα, χωρίς σαφή προειδοποίηση (οι διαπραγματεύσεις αξιωματικού της ΕΛΑΣ με τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, βρίσκονταν ακόμα σε εξέλιξη), με άσκηση υπέρμετρης βίας από την πλευρά των αστυνομικών δυνάμεων, χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε πρόκληση ή ανταπάντηση από την πλευρά των διαδηλωτών. Η ρίψη χειροβομβίδων κρότου-λάμψης και δακρυγόνων μέσα στα υποχωρούντα μπλοκ των διαδηλωτών, οι επιθέσεις ανά κύματα μέχρι την πλατεία Καραϊσκάκη στο Μεταξουργείο και το κυνηγητό στα στενά από την ομάδα ΔΡΑΣΗ με κανέναν τρόπο δεν μπορούν να θεωρηθούν «αναγκαία βία» ούτε «μέτρα και μέθοδοι διάλυσης με κλιμάκωση», όπως ισχυρίζεται το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.

• Οι δηλώσεις:

1) Το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοϊδης, δήλωσε μεταξύ άλλων στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ: «Αποφασίσαμε σήμερα να μη σταματήσουμε τη ζωή στην πόλη, η πόλη πρέπει να λειτουργεί σαν να είναι καθημερινή ημέρα, και θα το συνεχίσουμε αυτό για να τελειώνει η υπόθεση με διαδηλώσεις που καταλύουν την κοινωνική ζωή» (η υπογράμμιση δική μας).

2) Το πρωί της 18ης Νοεμβρίου, μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό Open, ο εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομίας Θεόδωρος Χρονόπουλος υποστήριξε μεταξύ άλλων ότι «περίπου 2.000 άτομα προσπάθησαν να επιβάλουν τα δικά τους ‘’πιστεύω’’ παρά τις απαγορεύσεις για τον κορωνοϊό» (η υπογράμμιση δική μας).

3) Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας η Νέα Δημοκρατία εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «η Δημοκρατία και η κοινή λογική έδωσαν την απάντησή τους σε όσους επένδυαν στο μπάχαλο» καθώς και ότι «για πρώτη φορά δεν σημειώθηκαν έκτροπα, φθορές περιουσίας και επεισόδια από αυτά που προκαλούσαν όλα τα προηγούμενα χρόνια οι μπαχαλάκηδες» (η υπογράμμιση δική μας).

• Περί Δημοκρατίας:

Στην ίδια ανακοίνωση το κυβερνών κόμμα ανέφερε ότι «οι δυτικές δημοκρατίες δείχνουν ανοχή αλλά δεν είναι ανοχύρωτες. Δεν υπάρχουν περισσότερο και λιγότερο ίσοι έναντι του νόμου.»

Όμως για τις κλασσικές φιλελεύθερες προσεγγίσεις, αυτό που χαρακτηρίζει τη Δημοκρατία δεν είναι η «ανοχή», καθώς για τους δικούς του λόγους ανοχή μπορεί να επιδεικνύει και ένα ανελεύθερο αυταρχικό καθεστώς. Αντιθέτως, ίδιον της Δημοκρατίας είναι ακριβώς η μη αντιμετώπιση του λαϊκού παράγοντα και των εξωθεσμικών δρώντων ως οιονεί απειλής, έναντι της οποίας το πολίτευμα πρέπει «να μην είναι ανοχύρωτο».

Για τις φιλελεύθερες προσεγγίσεις, πέραν της διάκρισης των εξουσιών στη Δημοκρατία υπάρχει και διάκριση μεταξύ νομιμότητας και νομιμοποίησης, με την πρώτη να ελέγχεται και να επικυρώνεται μέσω θεσμικών διαδικασιών, τη δε δεύτερη να αποτελεί το στοίχημα μιας διαρκούς διαπραγμάτευσης, μιας δυναμικής διαδικασίας μεταξύ αντικρουόμενων πολιτικών και ιδεολογικών (μιας και οι φιλελεύθερες θεωρήσεις τείνουν να παραβλέπουν το στοιχείο της ταξικής αντίθεσης) τοποθετήσεων, μέσω της οποίας προκύπτει η συναίνεση. Η έλλειψη νομιμοποίησης για μια απόφαση ή μια πολιτική και η προτροπή σε δράση για την θεραπεία της αντίθεσης νομιμότητας – νομιμοποίησης προφανώς μπορεί να εκφράζεται με δημόσιες συναθροίσεις, όπως προβλέπουν τα φιλελεύθερα Συντάγματα, εν προκειμένω με την αυτονόητη παράμετρο της τήρησης των μέτρων προστασίας από τον κορωνοϊό. Διαφορετικά, οι πολίτες μετατρέπονται σε υπηκόους που «νομίζουν ότι είναι ελεύθεροι, επειδή εκλέγουν τους αντιπρόσωπους τους κάθε πέντε χρονιά, πλην όμως είναι ελεύθεροι μόνον μια ημέρα κάθε πέντε χρόνια· την ημέρα των εκλογών» (αποδίδεται στον Ζαν Ζακ Ρουσσώ).

• Το συμπέρασμα:

Η απόφαση απαγόρευσης του εορτασμού του Πολυτεχνείου και διάλυσης της διαδήλωσης ήταν αμιγώς πολιτική. Ενδεχομένως το ζήτημα του κορωνοϊού να ήταν μια παράμετρος της απόφασης, σίγουρα όμως όχι η βασική.

• Η άποψη:

Όποιος ενοχλείται από τον συμβολισμό του Πολυτεχνείου, είναι καλύτερο να το πει έτσι. Είναι προτιμότερος ο κυνισμός από την ψευδεπίγραφη επίκληση του κορωνοϊού ή, πολύ περισσότερο, της Δημοκρατίας.

Γιώργος Μουρμούρης

Πηγή: topontiki.gr