Αντρέας Μουράτης: «Πήγα στον ΕΛΑΣ για να ζουν όλοι οι άνθρωποι ίσα!»

Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους ποδοσφαιριστές που πέρασαν από το ελληνικό ποδόσφαιρο. Έγραψε ιστορία με τα ποδοσφαιρικά κατορθώματά του, ως παίκτης του Ολυμπιακού και της εθνικής ομάδας. Θαυμάστηκε για το περίτεχνο και γεμάτο παλικαριά, ψυχωμένο παιχνίδι του, για την αυταπάρνηση και την αγωνιστικότητά του που «έληγε» με το τελευταίο σφύριγμα του διαιτητή. Έμεινε ξακουστός για την αυτοθυσία που επέδειχνε στις πιο δύσκολες φάσεις του παιχνιδιού, μη λογαριάζοντας την υγεία του και τη σωματική του ακεραιότητα.

Το όνομα του  Αντρέα Μουράτη, του θρυλικού «Μιζούρι» (τον αποκαλούσαν έτσι λόγω του εκτοπίσματός του που παρέπεμπε στο ομώνυμο θωρηκτό του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ, που πήρε μέρος στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο) χαράχτηκε ανεξίτηλα στις καρδιές των Ελλήνων φιλάθλων, σαν το όνομα ενός σπουδαίου ποδοσφαιριστή και ανθρώπου με μεγάλη καρδιά και ψυχή. Ο Μουράτης ανήκει στην παλιά γενιά των ποδοσφαιριστών που αγωνίζονταν με ψυχή, ίδρωναν και μάτωναν τη φανέλα χωρίς υλική ανταμοιβή, με μοναδικό κίνητρο την αγάπη του κόσμου, το ζεστό χειροκρότημα της εξέδρας στο τέλος του αγώνα· κάποτε ίσως κι ένα πιάτο ζεστή φασολάδα. Αυτά ήταν η ανταμοιβή του.

Ο Αντρέας Μουράτης στυλοβάτης στην άμυνα του Ολυμπιακού (1954-55). Από αριστερά: Κουρουκλάτος, Σούλης, Μουράτης, Κοτρίδης, Ξανθόπουλος, Ιωάννου (πηγή φωτογραφίας: Τα Νέα)

Είναι όμορφο να σε θυμούνται για την ποδοσφαιρική σου αξία, τ’ όνομά σου να συμπεριλαμβάνεται στα μεγαλύτερα της ομάδας σου και του αθλήματος, μα είναι ακόμα πιο όμορφο, και ουσιαστικό, να σε θυμούνται και για την ποιότητά σου ως άνθρωπος, για τον χαρακτήρα σου και τη μεγάλη σου καρδιά. Αυτά τα «κατορθώματά» του Μουράτη, τα έζησαν οι συμπαίκτες του στον Ολυμπιακό και στην εθνική ομάδα, τα διηγούνταν με συγκίνηση και αγάπη κι έτσι πέρασαν και στις επόμενες γενιές. Δεν είναι τυχαίο που φίλαθλοι του Ολυμπιακού αλλά και άλλων ομάδων, που δεν είχαν ακόμα γεννηθεί χρόνια μετά που ο Μουράτης είχε αφήσει την ενεργό δράση, τον αγάπησαν και μιλούν γι’ αυτόν στα παιδιά τους.

Αντρέας Μουράτης, ο θρυλικός “Μιζούρι” του Ολυμπιακού

Ο Αντρέας Μουράτης γεννήθηκε στις 29 του Νοέμβρη 1926. Φτωχόπαιδο, γιος Μικρασιατών προσφύγων που αναζήτησαν ζωή κι ελπίδα στα παραπήγματα στα παλιά Λεμονάδικα του Νέου Φαλήρου, ξεκίνησε να παίζει μπάλα στους χωματόδρομους δίπλα στο Καραϊσκάκη. Εκεί λάτρεψε τη στρογγυλή θεά και σύνδεσε άρρηκτα τ’ όνομά του και τη ζωή του με το λαοφιλέστερο των αθλημάτων.

Στις ίδιες γειτονιές έπαιξε μπάλα στην ομάδα της ΕΠΟΝ και δίπλα στον σπουδαίο συμπαίκτη του στον Ολυμπιακό, τον κομμουνιστή λοχαγό του ΕΛΑΣ, Νίκο Γόδα. Εκεί πολέμησε τους  Γερμανούς ναζί καταχτητές από τις γραμμές του εφεδρικού ΕΛΑΣ. Ο Αντρέας Μουράτης δεν μιλούσε συχνά για την ενεργό συμμετοχή του στην Αντίσταση του λαού μας κατά της τριπλής φασιστικής κατοχής, αλλά όταν το αποφάσιζε το έκανε με περηφάνια. Σε συνέντευξη που έδωσε το 1987 στον αξέχαστο δημοσιογράφο Πάνο Γεραμάνη, για την εφημερίδα «Η Πρώτη», έλεγε περήφανα: «Πήγα στον ΕΛΑΣ για να ζουν όλοι οι άνθρωποι ίσα!». Ο Μουράτης πολέμησε «έξω από το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής Εταιρείας στο Νέο Φάληρο, ήταν ακροβολιστής. Έριξε βολές εναντίον γερμανικού τανκ κι ενώ οι Γερμανοί ετοιμάζονταν να ανταποδώσουν τα πυρά ο Μουράτης πήρε την ομάδα του και έφυγαν μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου, γιατί οι κατακτητές έριξαν οβίδες και διέλυσαν τμήμα της γέφυρας του Μοσχάτου».

Αλλά και μετά την άδοξη κατάληξη του έπους της Εθνικής μας Αντίστασης, που άρχισε να προδιαγράφεται με τα πιο μελανά χρώματα μετά την υπογραφή από τις δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ της συμφωνίας της Βάρκιζας και τον αφοπλισμό τους, ο Αντρέας Μουράτης δεν έμεινε αμέτοχος. Στην ίδια συνέντευξη διαβάζουμε ότι πολέμησε στις μάχες της Αθήνας, κατά των Άγγλων «συμμάχων», τον Δεκέμβρη του 1944, και στην οπισθοχώρηση του ΕΛΑΣ έφτασε μέχρι τη Λαμία με τα πόδια. «Κατά την επιστροφή του στην Αθήνα κυνηγήθηκε από το μετά τη Βάρκιζα καθεστώς αλλά τον γλίτωσε από τη φυλακή και τις εξορίες η αγάπη του για το ποδόσφαιρο. Με προτροπή του παλιού του φίλου Ξύδη [σ.σ. Νίκος Ξύδης, ποδοσφαιριστής της Προοδευτικής] αγωνίστηκε μετά την απελευθέρωση στην Προοδευτική ένα χρόνο. Όταν τον ζήτησε και τον πήρε ο Ολυμπιακός, ο Μουράτης ως αντάλλαγμα της μεταγραφής του ζήτησε να σταματήσουν οι διώξεις εναντίον του, για την πολιτική του δράση, πράγμα που πέτυχε».

Η φανέλα του Αντρέα Μουράτη, όπως παρουσιάστηκε σε εκδήλωση της Κομματικής Οργάνωσης Πειραιά του ΚΚΕ προς τιμήν του κομμουνιστή ΕΛΑΣίτη ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού, Νίκου Γόδα

Το σκληροτράχηλο παρουσιαστικό του Μουράτη, που του πρόσθετε αγριάδα και παραπανίσια χρόνια, παρέπεμπε σ’ έναν άνθρωπο αυστηρό και απόμακρο, ό,τι έπρεπε δηλαδή για να τον τρέμουν οι αντίπαλοί του στο γήπεδο. Ο ίδιος, εκτός γηπέδων, αναμετριόταν σκληρά με τη ζωή, δίνοντας καθημερινά τη μάχη στο μεροκάματο, δουλεύοντας σκληρά ως φορτοεκφορτωτής στον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς και  σηκώνοντας «στην πλάτη του εκατοντάδες κολόνες της ΔΕΗ». Ο Μουράτης με την παντοτινή παιδική καρδιά, στο γήπεδο μεταμορφωνόταν σε ασυγκράτητο λιοντάρι που κατάπινε τους αντιπάλους, υπερασπιζόμενος τους συμπαίκτες του και τιμώντας το ερυθρόλευκο λάβαρο της αγαπημένης του ομάδας, του Ολυμπιακού που λάτρευε όσο τίποτ’ άλλο στον κόσμο. Μα την ώρα που η ομάδα επέστρεφε στ’ αποδυτήρια, και μετά στις παρέες, γινόταν ξανά ο φίλος και ο αδελφός των συμπαικτών του· ένας άντρας με μετρημένη συμπεριφορά και περίσσεια  ταπεινότητα.

Ο Αντρέας Μουράτης, τροπαιούχος σε πρώτο πλάνο, πανηγυρίζει με την ομάδα του Ολυμπιακού κατάκτηση κάποιου τίτλου (πηγή φωτογραφίας: Ολυμπιακός, επίσημη ιστοσελίδα)

«Ενώ η λαοφιλία του γινόταν όλο και μεγαλύτερη με το πέρασμα του χρόνου, τον ακολουθούσε η μισαλλοδοξία για τις προχωρημένες ιδέες του, τα πολιτικά του φρονήματα» σημειώνει ο Πάνος Γεραμάνης, αναφερόμενος στην εκδικητική συμπεριφορά της επίσημης αθλητικής αρχής, δηλαδή της πολιτείας, στον ποδοσφαιριστή με την τεράστια προσφορά, που δεν περιορίζεται στο ποδόσφαιρο αλλά πρώτα και πάνω απ’ όλα στην πατρίδα του: «Το γεγονός ότι έπαιζε με σπασμένο κεφάλι δεν μέτρησε για τους μεγαλοπαράγοντες της τότε ΕΠΟ όσο μέτρησε μια διαμαρτυρία του μαζί με τους άλλους παίκτες της Εθνικής (πλην Ρωσσίδη, συμπαίκτη του στον Ολυμπιακό), που ζήτησαν να πάρουν κάποια οδοιπορικά πριν από τον αγώνα Ελλάδας – Ισραήλ την 1η Νοεμβρίου 1954. Η διαμαρτυρία θεωρήθηκε ανταρσία κατά του κράτους και οι ποδοσφαιριστές τιμωρήθηκαν με ισόβιο αποκλεισμό από την Εθνική. Η απόφαση για τον Μουράτη ήταν χειρότερη. Διεγράφη από τα μητρώα του ελληνικού ποδοσφαίρου. Μετά 10 μήνες η ποινή χαρίστηκε στους άλλους παίκτες αλλά όχι στον Μουράτη, ο οποίος έναν χρόνο αργότερα έφυγε από τον Ολυμπιακό, πικραμένος, και συνέχισε ως το 1961 ως παίκτης και προπονητής στον Αργοναύτη Πειραιώς»…

Ο Αντρέας Μουράτης με τον αγαπημένο του Ολυμπιακό κατέκτησε 6 πρωταθλήματα Ελλάδας και 5 Κύπελλα. Στην εθνική ομάδα αγωνίστηκε 16 φορές και πέτυχε ένα γκολ, ενώ υπήρξε και αρχηγός της. Υπήρξε το ίδιο σεμνός και αφού αποσύρθηκε από την ενεργό δράση. Έμεινε πάντα πιστός δίπλα στην ομάδα της καρδιάς του, τον Ολυμπιακό και στον θρυλικό αγώνα μεταξύ των παλαιμάχων ποδοσφαιριστών του Ολυμπιακού («Βραδυποριακός») και της Προοδευτικής («Ταλαιπωριακός»), κάθε Μεγάλη Παρασκευή, έβγαζε από το ντουλάπι της ψυχής του το αστείρευτο ποδοσφαιρικό του ταλέντο και την ανθρωπιά του και τα ξεδίπλωνε μπροστά στα μάτια συναθλητών και φιλάθλων, ανανεώνοντας τον θαυμασμό και την παντοτινή αγάπη τους.

Ο θρύλος των γηπέδων και του Ολυμπιακού Αντρέας Μουράτης (πηγή φωτογραφίας: Ολυμπιακός, επίσημη ιστοσελίδα)

Το 1987, στην ίδια συνέντευξη στον Πάνο Γεραμάνη, παρουσία του κοινού τους φίλου και δόξας του Ολυμπιακού Σάββα Παπάζογλου, ο Αντρέας Μουράτης δακρυσμένος, αποχαιρετούσε τον καλό δημοσιογράφο μ’ αυτά τα λόγια: «Εγώ γεννήθηκα και θα πεθάνω σ’ αυτή τη γειτονιά. Ζω για τον Ολυμπιακό. Σε μία ακτίνα 500 μέτρων είναι όλη μου η ζωή. Από του Κεράνη έως το Καραϊσκάκη. Ήμουν μία ζωή φτωχός, αλλά πάντα τίμιος, γεια σου φίλε…».

Έφυγε από τη ζωή στις 10 του Δεκέμβρη 2000, αθόρυβα όπως έζησε δίπλα στον Ολυμπιακό, για τον Ολυμπιακό, απασχολώντας σπάνια τη δημοσιότητα. Έπαιρνε μια σύνταξη από τη ΔΕΗ και είχε μία ενίσχυση από τον Ολυμπιακό. Το 1996 το όνομά του βρισκόταν ανάμεσα σε λιγοστά ονόματα  παλαιμάχων ποδοσφαιριστών, που θα παραλάμβαναν από την πολιτεία μια εφάπαξ «τιμητική» σύνταξη για να μπορέσουν να ζήσουν αξιοπρεπώς…