Ιδιωτικοποίηση της Εγνατίας οδού – Ένα προαναγγελθέν έγκλημα κατά του δημοσίου συμφέροντος

Ανακοίνωση του Συλλόγου Εργαζομένων της “Εγνατία Οδός Α.Ε.”

Την ώρα που όλη η χώρα πλήττεται βαρύτατα από την επιδημία του Covid-19, η κυβέρνηση, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, επιλέγει να προχωρήσει άμεσα τον διαγωνισμό για την παραχώρηση του αυτοκινητοδρόμου της Εγνατίας Οδού, με την κατάθεση την Παρασκευή 11/12/2020 δεσμευτικών προσφορών.

Η επιλογή της παρούσας χρονικής περιόδου για την υποβολή των προσφορών εγείρει ερωτηματικά για τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος, καθώς θα διαμορφωθούν οικονομικές προσφορές που βασίζονται σε μελλοντικά έσοδα διοδίων (τα οποία θα λάβουν ως βάση υπολογισμού τα σημερινά έσοδα), τη στιγμή που λόγω της πανδημίας η κυκλοφορία στην Εγνατία Οδό έχει πέσει κάτω από το 50% και οι προοπτικές επανόδου στα προηγούμενα δεδομένα είναι ακόμα αβέβαιες. Θεωρείται έτσι εξαιρετικά πιθανόν οι προσφορές να διαμορφωθούν με βάση το δυσμενέστερο σενάριο εσόδων και να είναι εξαιρετικά χαμηλές.

Ο Σύλλογος Εργαζομένων της «ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε», από το 2011 που είναι στο προσκήνιο η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, αντιτάχθηκε σε αυτό το ενδεχόμενο, όχι για λόγους ιδεοληψίας η ιδιοτέλειας, αλλά γιατί ήταν ξεκάθαρο ότι μία τέτοια παραχώρηση, ενός ολοκληρωμένου κατασκευαστικά οδικού άξονα τεράστιας γεωπολιτικής σημασίας (που μαζί με τους κάθετους άξονες ουσιαστικά αποτελούν το σύνολο των αυτοκινητοδρόμων που διασχίζουν τη Βόρεια Ελλάδα και μας ενώνουν με τους βόρειους γείτονές μας), είναι ενάντια στο δημόσιο συμφέρον από κάθε άποψη (οικονομική, κοινωνική, πολιτική).

Σε αυτό το πλαίσιο ζήτησε από καταξιωμένους επιστήμονες την εκπόνηση τεχνικοοικονομικής μελέτης, προκειμένου να αποτυπωθούν, τεκμηριωμένα και αναλυτικά, οι πολυσύνθετες παράμετροι της υπόθεσης της παραχώρησης. Αυτή τη μελέτη καταθέτουμε σήμερα δημόσια, σε όλους τους αρμόδιους φορείς της ελληνικής πολιτείας (γραφείο Πρωθυπουργού, Κοινοβούλιο, Υπουργεία Υποδομών και Μεταφορών, Οικονομίας, Ανάπτυξης κτλ.), τα κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου, τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τους τοπικούς φορείς Αυτοδιοίκησης και τα ΜΜΕ.

Τα βασικά πορίσματα αυτής της μελέτης, τα οποία επιβεβαιώνουν τις διαχρονικές εκτιμήσεις του Συλλόγου, είναι συνοπτικά τα ακόλουθα.

1. 1. Η δημόσια διαχείριση του παγίου της Εγνατίας οδού με καθαρά οικονομικούς όρους, σε ότι αφορά τα μελλοντικά έσοδα του δημοσίου, είναι μακράν η πιο συμφέρουσα έναντι οποιουδήποτε σεναρίου ιδιωτικοποίησης.
2. 2. Μόνο με δημόσια διαχείριση το αντίτιμο των διοδίων μπορεί να κρατηθεί χαμηλά, σε ένα ανεκτό κοινωνικά επίπεδο, και να μην υπερδιπλασιαστεί, όπως προβλέπεται στην περίπτωση παραχώρησης.
3. 3. Η σχεδιαζόμενη παραχώρηση της Εγνατίας Οδού και των Κάθετων Αξόνων δεν περιλαμβάνει σημαντικό κατασκευαστικό αντικείμενο, όπως οι συμβατικές παραχωρήσεις και ουσιαστικά αποτελεί παραχώρηση μελλοντικών εσόδων με αντάλλαγμα την άμεση μεν αλλά χαμηλή είσπραξη (δηλ. αντί το δημόσιο να εισπράξει κέρδη 6 δισ.€ στα 35 έτη, θα εισπράξει άγνωστο ποσό, εφόσον δεν τίθεται κατώτατο όριο στον διαγωνισμό).
4. 4. Η παραχώρηση της πλήρως κατασκευασμένης Εγνατίας Οδού και των Κάθετων Αξόνων (με κόστος κατασκευής περί τα 7 δισ.€) δεν αποτελεί κάποια παραγωγική επένδυση, ούτε θα επιφέρει πρόσθετα οφέλη. Επιπλέον η παραχώρηση δεν αποτελεί κάποια μορφή ιδιωτικοποίησης, αφού οι εργασίες ήδη ανατίθενται με διαγωνιστικές διαδικασίες και εκτελούνται από ιδιωτικές τεχνικές εταιρείες, οι οποίες μάλιστα –μέσω σχημάτων- είναι αυτές που ενδιαφέρονται για τη σύμβαση παραχώρησης. Η μοναδική ιδιωτικοποίηση που θα επέλθει θα είναι αυτή των διοδίων που, αντί να εισπράττονται από το δημόσιο, θα εισρέουν στον παραχωρησιούχο με χρέωση υπερδιπλάσια της σημερινής .
5. 5. Το βέλτιστο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με τη διατήρηση του παρόντος μικτού μοντέλου διαχείρισης της Εγνατίας Οδού, με το οποίο οι εργασίες εκτελούνται ως δημόσια έργα από ιδιωτικές τεχνικές εταιρίες και τα διόδια -με χρέωση χαμηλότερη των άλλων αυτοκινητόδρομων- εισπράττονται από το Δημόσιο και έτσι παρέχεται η δυνατότητα να αξιοποιηθούν τα σημαντικότατα μελλοντικά κέρδη ως εξής:
   • -Εκτέλεση άλλων δημόσιων έργων στις περιοχές διέλευσης της Εγνατίας Οδού
   • -Χρηματοδότηση ευρύτερων έργων, σύμφωνα με τον προγραμματισμό και τις ανάγκες του Υπουργείου Υποδομών, συμπληρώνοντας τις χρηματοδοτήσεις του ΠΔΕ.
   • -Μείωση του Εθνικού Χρέους, με κατάθεση ποσοστού των κερδών στον λογαριασμό εξυπηρέτησης Δημόσιου Χρέους.
   • -Αποπληρωμή των δανείων για την κατασκευή της Εγνατίας Οδού (του Υπουργείου Οικονομικών) προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ).

Την σχετική τεχνικοοικονομική μελέτη μπορείτε να βρείτε αναρτημένη στο site του συλλόγου:

 https://syllogosseteo.wordpress.com/

Περισσότερες λεπτομέρειες και ανάλυση όλων των τεχνικών παραμέτρων παρουσιάστηκαν στη διαδικτυακή συνέντευξη που έγινε σήμερα το μεσημέρι και μπορείτε να παρακολουθήσετε στο παρακάτω βίντεο.

Η ανακοίνωση του Συλλόγου κλείνει με το κάλεσμα στην αυριανή 24ωρη απεργία, την ημέρα υποβολής των δεσμευτικών προσφορών, με βασικό στόχο να βάλει φρένο στην ιδιωτικοποίηση του μεγαλύτερου δικτύου αυτοκινητόδρομων της Ελλάδας.

Ερώτηση του ΚΚΕ στη Βουλή

Ερώτηση προς τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών για την Εγνατία Οδό κατέθεσαν οι βουλευτές του ΚΚΕ Γιάννης Δελής και Λεωνίδας Στολτίδης.

Στην Ερώτηση αναφέρεται:

«Εν μέσω πανδημίας, με τον ελληνικό λαό να βρίσκεται αντιμέτωπος με μια τραγική κατάσταση στο δημόσιο σύστημα Υγείας και μια νέα επίθεση στα δικαιώματα και εισοδήματά του, κυβέρνηση, υπουργείο, ΤΑΙΠΕΔ προχωρούν στο διαγωνισμό παραχώρησης της Εγνατίας Οδού και των Καθέτων Αξόνων ενός παγίου αξίας 7 δισ. ευρώ, με καταληκτική ημερομηνία οικονομικών προσφορών στις 11 Δεκεμβρίου 2020.

Κατά τη γνώμη μας, η τελευταία αυτή “πράξη του δράματος” (μετά την παράδοση του αυτοκινητόδρομου στο ΤΑΙΠΕΔ, τον πολλαπλασιασμό των σταθμών διοδίων, τη σταδιακή αύξηση του αντιτίμου ανά χλμ. και την αξιοποίηση μέρους των εσόδων για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους) προς την πλήρη ιδιωτικοποίηση και λειτουργία της Εγνατίας Οδού με τα ίδια ακριβώς κριτήρια με τους υπόλοιπους οδικούς άξονες που λειτουργούν από τους λεγόμενους παραχωρησιούχους (βλ. κόστος διοδίων), συνιστά τη συνέχεια και κλιμάκωση μιας εγκληματικής πολιτικής στον τομέα των οδικών υποδομών – συγκοινωνιών, απέναντι στα συμφέροντα του ελληνικού λαού. Ιδιαίτερα αν συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι για τη σύνδεση περιοχών της Ηπείρου και της Δυτ. Μακεδονίας με την Κεντρική Μακεδονία και άλλες περιοχές, δεν υπάρχει εναλλακτική διαδρομή εκτός Εγνατίας που να διασφαλίζει γρήγορη και ασφαλή πρόσβαση.

Την ίδια στιγμή το Υπουργείο Υποδομών, όπως αναφέρεται σε δημοσιεύματα, έχει δεχτεί αιτήματα από τις ιδιωτικές εταιρείες εκμετάλλευσης των αυτοκινητοδρόμων (αρκετές εκ των οποίων ενδιαφέρονται και για την Εγνατία Οδό), για διαφυγόντα κέρδη λόγω της πανδημίας, τα οποία αγγίζουν το ποσό των 83,4 εκατ.  ευρώ https://www.kathimerini.gr/economy/561084850/zitoyn-apozimioseis-83-41-ekat-logo-meiomenonesodon-apo-diodia/.

Να σημειωθεί πως με βάση την υφιστάμενη χρέωση διοδίων (0,03 ευρώ/χλμ.) τα ετήσια έσοδα για το 2020 εκτιμώνται σε 81.000.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Ενώ σύμφωνα με τους δημοσιευμένους ισολογισμούς:

Τα έσοδα το 2018 ήταν 79 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ)

Τα έσοδα το 2019 ήταν 81 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ)

Επίσης οι δαπάνες στοιχειώδους συντήρησης, λειτουργίας οδού και λειτουργίας σταθμών διοδίων έχουν μικρή ετήσια διακύμανση και κυμαίνονται στο διάστημα της 35ετίας από 36 εκατ. ευρώ έως 43 εκατ. ευρώ, ενώ η μέση ετήσια δαπάνη λειτουργίας, συντήρησης και αναβάθμισης ανέρχεται σε 74 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ).

Διαχρονικά, από την κατασκευή και λειτουργία της Εγνατίας Οδού, βγήκαν πολλαπλά κερδισμένοι επιχειρηματικοί όμιλοι (από την κατασκευή, αλλά και την ανάληψη της ετήσιας συντήρησης), αλλά και τράπεζες μέσω της ουσιαστικής παρακράτησης των διοδίων και τα αυξημένα επιτόκια, για την αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων της Εγνατίας Οδού ΑΕ.

Αποδεικνύεται και στη συγκεκριμένη περίπτωση ότι τα λεγόμενα εμβληματικά έργα φορτώνονται δύο και τρεις φορές στις πλάτες του ελληνικού λαού. Αποκαλύπτεται ο ρόλος του κράτους-συλλογικού καπιταλιστή το οποίο, αφού ανέλαβε την κατασκευή ενός σύνθετου και δύσκολου έργου, τώρα το παραδίδει προς εκμετάλλευση στους επιχειρηματικούς ομίλους για να βρουν κερδοφόρα διέξοδο τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαιά τους. Φτάνει μάλιστα να κατασκευάζει ακόμα και τους σταθμούς διοδίων οι οποίοι θα παραχωρηθούν μαζί με τα έσοδά τους στον μελλοντικό παραχωρησιούχο!

Σε κάθε περίπτωση αναδεικνύεται,όχι μόνο η ανάγκη να μην πραγματοποιηθεί η παραχώρηση και να καταργηθούν τα διόδια, αλλά και η μοναδική εναλλακτική για την πραγματική διασφάλιση των συμφερόντων του ελληνικού λαού. Αυτή δεν είναι άλλη από την πρόταση του ΚΚΕ για κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής και των μεταφορικών υποδομών, για ένταξη του σχεδιασμού – κατασκευής – συντήρησης – λειτουργίας – αναβάθμισης υποδομών όπως η Εγνατία Οδός στον επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας. Έτσι θα διασφαλιστεί και η αξιοποίηση και ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού της “Εγνατίας Οδού ΑΕ”, το οποίο ενταγμένο σε έναν Ενιαίο Φορέα Κατασκευών θα μπορέσει ανεμπόδιστα να χρησιμοποιήσει και την ιδιαίτερη τεχνογνωσία που έχει αποκτηθεί, για την κάλυψη των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών.

Με βάση τα παραπάνω Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1. Γιατί δεν έχει γίνει μια ολοκληρωμένη συζήτηση στη Βουλή για το παρόν και το μέλλον αυτής της πολύ σημαντικής υποδομής του αυτοκινητόδρομου αλλά και της “Εγνατίας Οδού ΑΕ”;

2. Είναι αληθές αυτό που αναφέρεται στα δημοσιεύματα, ότι οι ιδιώτες παραχωρησιούχοι έχουν υποβάλει στο Υπουργείο αιτήματα αποζημίωσης λόγω διαφυγόντων εσόδων, της τάξης των 83,4 εκατ. ευρώ, που αν ικανοποιηθούν θα βαρύνουν όλους τους φορολογούμενους και τι σκοπεύει να πράξει η Κυβέρνηση σε σχέση με τα ανωτέρω αιτήματα των ιδιωτών παραχωρησιούχων;

3. Ποιο είναι το ακριβές περιεχόμενο του σχεδίου της σύμβασης παραχώρησης σε σχέση με το χρονικό ορίζοντα και το αντίτιμο της παραχώρησης (π.χ. υπάρχει κατώτερο όριο;), τα ποσά που θα δοθούν ως επιδότηση από το Δημόσιο για ανάταξη παλαιών τεχνικών έργων, το τεχνικό αντικείμενο των κατασκευών που υποχρεούται να ολοκληρώσει ο παραχωρησιούχος, τη λεγόμενη βαριά συντήρηση; Ποιο είναι ακριβώς το “επιχειρηματικό ρίσκο” το οποίο δήθεν αναλαμβάνουν οι ενδιαφερόμενοι επιχειρηματικοί όμιλοι;

4. Γιατί επιμένετε στην υλοποίηση του σχεδιασμού για διεξαγωγή του διαγωνισμού εν μέσω πανδημίας, με στοιχεία που στην παρούσα χρονική περίοδο αποτυπώνουν εξαιρετικά μειωμένο κυκλοφοριακό φόρτο, εξέλιξη που οδηγεί σε ένα ακόμα μικρότερο αντίτιμο, σε ένα ακόμα “δώρο” προς τους ενδιαφερόμενους ομίλους;

5. Προτίθεται η Κυβέρνηση να αναθεωρήσει τις αποφάσεις της για αύξηση των διοδίων (από 0,03 ευρώ/χλμ. σε 0,05 ευρώ/χλμ. πριν την παραχώρηση και 0,07ευρώ/χλμ. μετά την παραχώρηση) που επιβαρύνουν περαιτέρω τον ελληνικό λαό, με βάση και το γεγονός ότι ακόμα και με τη μισή χρέωση (από 0,03 ευρώ/χλμ. σε 0,0155 ευρώ/χλμ.) καλύπτονται τα ετήσια έξοδα συντήρησης και λειτουργίας της Οδού;

6. Πόσοι είναι τώρα ακριβώς οι εργαζόμενοι της “Εγνατίας Οδού ΑΕ”; Πόσοι ήταν ανά έτος την τελευταία πενταετία; Ποιο ακριβώς θα είναι το αντικείμενό τους στην περίπτωση παραχώρησης του αυτοκινητόδρομου και πώς σχεδιάζετε να αξιοποιήσετε τη μοναδική τους τεχνογνωσία;».

Δείτε επίσης

Το ντοκιμαντέρ του Συλλόγου Εργαζομένων που  (παραγωγής InfoWAR).

O Σύλλογος Εργαζομένων ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε απαντά στα επιχειρήματα όσων ζητούν να ιδιωτικοποιήσουν ένα από τα σημαντικότερα έργα και μια από τις μεγαλύτερες πηγές εσόδων του ελληνικού δημοσίου.