Το διήγημα της Πέμπτης: «Η φιλανθρωπία των αγρίων» του Πρωτοπόρου

«Στις 26 Σεπτεμβρίου 1932 στη ΒΑ Χαλκιδική σημειώθηκε σεισμός μεγέθους 7,1 ρίχτερ. Η Ιερισσός καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς, καθώς γκρεμίστηκαν 650 σπίτια, 83 άτομα έχασαν τη ζωή τους και περισσότερα από 300 τραυματίστηκαν. Στα υπόλοιπα χωριά περισσότερα από 2000 σπίτια είτε κατέρρευσαν είτε κατέστησαν ακατοίκητα…» (ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ)

Στις 30 του Σεπτέμβρη 1932, τέσσερις μέρες μετά τον φονικό-καταστροφικό σεισμό, στη στήλη «Κόκκινες πινελιές» του Ριζοσπάστη δημοσιεύεται το παρακάτω κείμενο. Εννιά δεκαετίες μετά δεν χάνει την επικαιρότητά του, καθώς, ας αλλάζουν οι ονομασίες, οι τόποι και τα πρόσωπα της καταστροφής (φυσικά φαινόμενα, πανδημία κλπ) οι ρόλοι, οι πρωταγωνιστές και οι κομπάρσοι παραμένουν ίδιοι. Ίδιοι επίσης κι απαράλλαχτοι παραμένουν οι λόγοι ύπαρξης καταστάσεων όπως η φιλανθρωπία, που γεννιούνται και τρέφονται από το απάνθρωπο εκμεταλλευτικό σύστημα, τον καπιταλισμό.

Στο Ριζοσπάστη του Μεσοπολέμου η στήλη «Κόκκινες πινελιές», που υπογραφόταν πότε από τον «Πρωτοπόρο» και πότε από τον «Προλετάριο», ξεχώριζε για τον εύστοχο, καυστικό και κάποιες φορές σαρκαστικό σχολιασμό της καθημερινότητας, πάντα από ταξική σκοπιά.

–Εικόνα: Στην Ιερισσό, μετά το σεισμό (πηγή φωτογραφίας: ιστολόγιο Ιερισσιώτες)

Η φιλανθρωπία των αγρίων
του Πρωτοπόρου

Μερικές συμφορές, όπως οι σεισμοί της Χαλκιδικής, δίνουν την ευκαιρία στους κανίβαλους της αστικής τάξης να επιδεικνύουν ευγενή αισθήματα…

Τι φρίκη!

Κοντά στο τραγικό δυστύχημα των σεισμών έρχεται η βιομηχανία της αστικής φιλανθρωπίας. Κυρίες, που πλήττουν και δεν έχουν τι να κάμουν, βρίσκουν μια πρωτότυπη αφορμή ρεκλάμας στους κοσμικούς κύκλους.

– Καλέ, μάθατε τα νεότερα;

– Τι; Κανείς γάμος;

– Όχι, καλέ. Μα η κυρία Κανιβαλοπούλου πάει στη Χαλκιδική με βοηθήματα για τους σεισμοπαθείς.

– Τι λέτε, καλέ! Μα εγώ πάντα το ’λεγα πως η κυρία Κανιβαλοπούλου έχει ευγενή αισθήματα!

– Και τι θάρρος, τι θάρρος, καλέ! Να πηγαίνει μέσα στην Κόλαση αυτήν.

– Ναι, είδατε κει τι θάρρος;

Από το άλλο μέρος, μεγαλόπλουτα κτήνη, που καταδικάζουν στην πείνα χιλιάδες εργάτες και εισηγούνται τα σκληρότερα μέτρα για τους αγωνιστές μας, λαβαίνουν ευκαιρία να διαφημίσουν τον… ανθρωπισμό τους και τα προϊόντα τους στις εφημερίδες!

– Μπράβο του Παπαστράτου, έλεγε χθες κάποιος μικροαστός.

– Γιατί μπράβο του;

– Δεν το διαβάσατε; Έδωσε τόσα λεφτά για τους σεισμοπαθείς και τους έστειλε και δύο χιλιάδες πακέτα τσιγάρα…

Ο αγαθός μικροαστός δεν μπορούσε καθόλου να καταλάβει πως η «ευγενής» αυτή χειρονομία λογιστικώς θα καταχωρηθεί στα βιβλία της επιχείρησης ως «έξοδα διαφημίσεως». Κι είναι πραγματικά εντελώς δικαιολογημένο αυτό το έξοδο. Έτσι, ο πλούτος παίρνει μια δικαιολογία στα μάτια των απλοϊκών κι ένας άλλος μικροαστός μπορεί να φέρει το εξής ατράνταχτο επιχείρημα κατά του κομμουνισμού.

Και τι θα γινότανε, σε παρακαλώ, οι σεισμοπαθείς αν δεν υπήρχαν οι πλούσιοι να τους βοηθήσουν;

Κι ακόμη, ποιος μπορεί να ’χει αντίρρηση πως τα καλύτερα τσιγάρα είναι του Παπαστράτου, αφού κιόλας διατίθενται κάποτε με τόσο θόρυβο «υπέρ φιλανθρωπικών σκοπών».

Μα εκεί που η αστική υποκρισία φαίνεται σ’ όλη τη διεθνή της έκταση είναι η περίπτωση της βοήθειας των σεισμοπαθών από τον αγγλικό στόλο. Με πολύ θόρυβο οι αστικές εφημερίδες διαφημίζουν τα «ανθρωπιστικά αισθήματα» των κανιβάλων του Λονδίνου, που τουφεκίζουν κατά μάζες τους λαούς των αποικιών και τους καταδικάζουν στη μεγαλύτερη εξαθλίωση για να πλουτίζουν αυτοί…

Οι σεισμοί της Χαλκιδικής λες κι ήρθανε για να δείξουνε τη… χρησιμότητα του αγγλικού στόλου για τους φτωχούς σεισμοπαθείς! Ο στόλος αυτός, που δεν είναι παρά μια ληστρική οργάνωση σε διεθνή κλίμακα, κάνει τη γενναία χειρονομία να τρέχει σε «βοήθεια» των σεισμοπαθών, απαράλλαχτα όπως ένας ληστής ύστερα από μια καλή μπάζα μπορεί να δώσει ένα κατοστάρικο σ’ ένα ζητιάνο…

Για να κρίνει κανείς τη φιλανθρωπία των αγρίων της αστικής τάξης θα ’πρεπε να τους έβλεπε αν οι φτωχοί αγρότες της Χαλκιδικής εξεγείρονταν να λυτρωθούν από την πανούκλα του καθεστώτος!

Ε, τότε τα πράγματα θα ’τανε πολύ διαφορετικά.

Η κυρία Κανιβαλοπούλου θα ’τρεχε νοσοκόμος του Ερυθρού Σταυρού για «τα παιδιά της πατρίδος» που θα χτυπούσαν τους αντάρτες! Ο Παπαστράτος και οι όμοιοι του θα ’στελναν βόλια. Κι ο «ευγενής» στόλος της Αγγλίας θα τους σκόρπιζε τα φιλοδωρήματα των οβίδων του…

“Το διήγημα της Πέμπτης”: Δείτε όλα τα διηγήματα εδώ.