Ιστορική απόφαση του ανώτατου βρετανικού δικαστηρίου – Εργαζόμενοι κι όχι “συνεργάτες” οι οδηγοί της Uber

Η εταιρεία παροχής υπηρεσιών ταξί Uber αποτελεί το διασημότερο, αν και φυσικά όχι το μοναδικό παράδειγμα της λεγόμενης “gig economy”, όπου οι εργαζόμενοι νομικά εμφανίζονται ως “συνεργάτες”, με αποτέλεσμα να στερούνται κι αυτά ακόμα τα κουτσουρεμένα δικαιώματα των μισθωτών, όπως άδειες με αποδοχές και αναρρωτικές. Σύμφωνα με το δεδικασμένο που δημιουργεί η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου της Βρετανίας την Παρασκευή, το επιχειρησιακό μοντέλο της εταιρείας, τουλάχιστον στη Βρετανία, είναι πολύ πιθανό να αλλάξει, ανοίγοντας το δρόμο για παρόμοιες εξελίξεις και σε άλλες επιχειρήσεις του κλάδου.

Τα εφτά μέλη του ανώτατου δικαστηρίου ομόφωνα απέρριψαν την έφεση της Uber κατά προηγούμενης απόφασης εργατικού δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία δυο οδηγοί της Uber, o Γιασίν Ασλάμ και ο Τζέιμς Φάραρ, θεωρούνται εργαζόμενοι βάσει βρετανικού δικαίου.

Οι δυο άντρες είχαν ξεκινήσει το δικαστικό τους αγώνα το 2016, με την απόφαση να περνάει από δυο κύκλους εφέσεων πριν φτάσει στο Ανώτατο Δικαστήριο. Ο Φαράρ δήλωσε ικανοποιημένος από την απόφαση, λέγοντας πως “αυτή η η απόφαση θα ανακατατάξει εκ θεμελίων την gig economy και θα βάλει τέλος στην εκτεταμένη εκμετάλλευση των εργαζόμενων μέσω κόλπων στους αλγόριθμους και τις συμβάσεις”.

Η Uber, που έχει 65000 οδηγούς και 5 εκ. τακτικούς χρήστες της εφαρμογής στις ΗΠΑ, πρόβαλε δικαστικά τη θέση πως Ασλάμ και Φαράρ ήταν “ανεξάρτητοι συνεργάτες”, ενώ μετά την απόφαση δήλωσε πως θα σεβαστεί το δικαστήριο, προσπαθώντας ωστόσο να περιορίσει την εμβέλεια της απόφαση, υποστηρίζοντας πως αφορά ένα μικρό αριθμό οδηγών που χρησιμοποιούσαν την εφαρμογή της Uber το 2016.

Η εταιρεία ισχυρίζεται πως έκτοτε οι συνθήκες εργασίας έχουν βελτιωθεί και ότι παρέχεται δωρεάν ασφάλιση σε περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος.

Μετά την απόφαση, αναμένεται εργατικά δικαστήρια να βγάλουν αποφάσεις για αποζημίωση των σχεδόν 25 οδηγών που προχώρησαν στην αρχική προσφυγή κατά της εταιρείας, ενώ 2000 ακόμα υποθέσεις οδηγών εκκρεμούν στα δικαστήρια. Οι εκτιμήσεις για τις αποζημιώσεις που αντιστοιχούν σε κλεμμένο επί της ουσίας χρόνο εργασίας αντιστοιχούν σε 12.000 λίρες Αγγλίας κατά μέσο όρο.

Ένας από τους οδηγούς που περιμένουν την αποζημίωση είναι ο Κόνραντ Ντέλφαϊν, που όπως λέει, θα μπορεί επιτέλους να κάνει διακοπές χωρίς να ανησυχεί πώς θα τις πληρώσει, τονίζοντας πως “τα πράγματα χειροτέρεψαν λόγω κορονοϊού. Αν κολλήσουμε τον ιό θα έπρεπε να δικαιούμαστε αναρρωτική άδεια. Καιρός είναι να αποκτήσουμε αξιοπρεπή αμοιβή και συνθήκες εργασίας”.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην έδρα της επιχείρησης στην Καλιφόρνια, είχε απορριφθεί το Νοέμβριο μέσω τοπικού δημοψηφίσματος η πρόταση οι οδηγοί της Uber να αντιμετωπίζονται ως εργαζόμενοι.

Στο σκεπτικό της βρετανικής δικαστικής απόφασης αναφέρεται πως οι οδηγοί “είναι σε θέση υποταγής και εξάρτησης από την Uber”, χωρίς δυνατότητα βελτίωσης της οικονομικής τους θέσης και ο μόνος τρόπος αύξησης του εισοδήματός τους είναι “να δουλεύουν περισσότερες ώρες, ανταποκρινόμενοι διαρκώς στις μετρήσεις της Uber για την αποδοτικότητά τους”.

Το κόστος για την παροχή περισσότερων εργασιακών δικαιωμάτων στους οδηγούς είναι πιθανό να μετακυλιστεί στους καταναλωτές, ενώ ήδη τον περασμένο χρόνο η εταιρεία έδιωξε 6000 οδηγούς, μεταθέτοντας σε αυτούς τις συνέπειες της δραστικά μειωμένης ζήτησης λόγω πανδημίας. Την ίδια στιγμή βέβαια, η εταιρεία είδε να εκτοξεύονται τα κέρδη της για την υπηρεσία ντελίβερι Uber Eats, η οποία σημειωτέον δεν επηρεάζεται από την απόφαση για τους οδηγούς ταξί της εταιρείας.

Την ίδια στιγμή, η Uber επιδίδεται σε ισχυρό lobbying προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη CEO της πολυεθνικής Dara Khosrowshahi να καταθέτει στην Ένωση δέσμη προτάσεων για “ευέλικτες και αξιοπρεπείς ευκαιρίες εισοδήματος”, προτείνοντας νομοθεσία παρόμοια με αυτή στην Καλιφόρνια, όπου οι οδηγοί αντιμετωπίζονται ως “συνεργάτες”.

Με πληροφορίες από Associated Press