Πώς γίνεται να διδαχθείς “κατάβαση φαραγγιού” και “βασικές αρχές αναρρίχησης” από υπολογιστή;

Επιστολή διαμαρτυρίας των σπουδαστών της ειδικότητας “Συνοδών Βουνού” των ΔΙΕΚ & ΙΕΚ Κρήτης ,  προς την Υπ. Παιδείας και τον Πρωθυπουργό

ΠΡΟΣ:

1) Το Γραφείο του Πρωθυπουργού της Ελλάδος, κ. Κυριάκο Μητσοτάκη
2) Την Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, κ. Νίκη Κεραμέως
3) Τον Υπουργό Τουρισμού, κ. Χάρη Θεοχάρη
4) Τον Υφυπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Λευτέρη Αυγενάκη
5) Τον Πρόεδρο της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων, Βουλευτή κ. Διγαλάκη Βασίλειο
6) Τη Διευθύνουσα Σύμβουλο του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π., κ. Ιωάννα Λυτρίβη
7) Τους βουλευτές όλων των κομμάτων της Βουλής των Ελλήνων

Κοινοποίηση:

– Τον Γενικό Γραμματέα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης κ. Γεώργιο   Βούτσινο
– Μέσα Ενημέρωσης

ΘΕΜΑ: «Η ασφαλής συνοδεία στο βουνό δεν μαθαίνεται μέσω υπολογιστή – η αποφοίτηση των σπουδαστών ειδικότητας “Συνοδών Βουνού” επιβάλλεται να γίνει με πρακτική κατάρτιση και γνώσεις κατακτημένες στο πεδίο»

Μεταξύ σφύρας και άκμονος, τα Δημόσια ΙΕΚ κάπου ανάμεσα στη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση ψάχνουν να βγουν από την αφάνεια και να διεκδικήσουν τα αυτονόητα, πόσο μάλλον δε, εν μέσω μιας πανδημίας που έφερε την τεχνολογία στο κατώφλι τους. Η ανάλυση των προβλημάτων της τηλεκπαίδευσης δεν είναι της παρούσης επιστολής, είναι όμως ωστόσο η πραγματοποίηση των πρακτικών ωρών εκπαίδευσης των μαθημάτων Συνοδείας Βουνού μέσω ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή…

Ας κάνουμε όμως μια εισαγωγή στην ειδικότητα του “Συνοδού Βουνού”. Τί καλείται να κάνει ένας απόφοιτος μιας τέτοιας εξειδικευμένης ειδικότητας, ειδικότητας που πιστοποιείται μόνο μέσω φοίτησης σε κάποιο ΙΕΚ, μιας και δεν υφίσταται ως τμήμα σε κανένα Πανεπιστημιακό Ίδρυμα της χώρας.

Ο «Συνοδός Βουνού» είναι ο επαγγελματίας που σχεδιάζει και υλοποιεί δραστηριότητες στη φύση όπως πεζοπορία, αναρρίχηση, κατάβαση φαραγγιών, κατασκήνωση – υπαίθρια διανυκτέρευση και διοργάνωση υπαίθριων δραστηριοτήτων, χωρίς να απαιτείται χρήση τεχνικών μέσων ασφάλισης και σε πεδίο χωρίς χιόνι. Τέτοιες δραστηριότητες λαμβάνουν χώρα για παράδειγμα σε μια ορεινή ζώνη ή συγκεκριμένη ορεινή περιοχή, στο Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4, σε τοπικά σηματοδοτημένα μονοπάτια καθώς και σε περιοχές φυσικού ενδιαφέροντος στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι Εθνικοί Δρυμοί και τα Εθνικά Πάρκα, οι περιοχές Natura 2000 και άλλες μορφές προστατευόμενων περιοχών. Απώτερος στόχος είναι η συνοδεία, η οποία περιλαμβάνει επεξήγηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του διερχόμενου φυσικού περιβάλλοντος ώστε η επιδιωκόμενη αναψυχή των συμμετεχόντων, να γίνεται με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια και με υπαρκτό σχέδιο διαφυγής και διάσωσης σε περίπτωση κινδύνου. H λέξη-κλειδί παραμένει πάντα “η ασφάλεια”.

Η Ελλάδα, με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει, όπως τη μοναδική ομορφιά του φυσικού της τοπίου, τη μεγάλη γεωγραφική ποικιλομορφία, την πλούσια χλωρίδα και πανίδα και τη μοναδική πολιτισμική της κληρονομιά, κάλλιστα θα μπορούσε να αποτελέσει έναν από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς υπαίθριων μορφών τουρισμού παγκοσμίως, οδηγώντας και αναπόφευκτα στην πολυπόθητη επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.

Μετά από δεκαετίες αναμονής και νομοθετικής αδράνειας, το 2018 ψηφίστηκε ο νόμος 4582, Τεύχος Α’, ΦΕΚ 208/11.12.2018 “Θεματικός τουρισμός – Ειδικές μορφές τουρισμού – Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου στον τομέα του τουρισμού και της τουριστικής εκπαίδευσης – Στήριξη τουριστικής επιχειρηματικότητας και άλλες διατάξεις.”

Η παράγραφος 1, άρθρο 4 – Τουρισμός υπαίθρου (Κεφάλαιο Β’: Τουρισμός Υπαίθρου Αθλητικός Τουρισμός) αναφέρει: “Τουρισμός υπαίθρου είναι η κάθε ειδική μορφή τουρισμού που παρέχει διακοπές αυθεντικών εμπειριών στους επισκέπτες τουρίστες οι οποίοι έρχονται σε επαφή με τη φύση και τις δραστηριότητες στην ύπαιθρο, καθώς και με σύγχρονες επιχειρηματικές δραστηριότητες αναψυχής, οι οποίες αναπτύσσονται με σεβασμό στο περιβάλλον και στα ιδιαίτερα πολιτισμικά στοιχεία του κάθε τόπου και συμβάλλουν στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και στην οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών.”

Η παράγραφος 6 του ίδιου άρθρου προσδιορίζει: “Περιηγητικές διαδρομές πεζοπορία είναι η ειδικότερη μορφή τουρισμού υπαίθρου που αναπτύσσεται σε ορειβατικά πεζοπορικά μονοπάτια, όπως προδιαγράφονται στην 151344/165/2017 απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Β΄ 206) και περιλαμβάνουν το σύνολο δραστηριοτήτων προσέγγισης σημείων στην ύπαιθρο με στόχο τη γνωριμία με τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά του κάθε τόπου, την προβολή των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του και την ευαισθητοποίηση των πολιτών για την προστασία του.”

Στην παράγραφο θ. του άρθρου 24 – Παροχή υπηρεσιών τουριστικού χαρακτήρα τουριστικός συνοδός έκδοση εισιτηρίων αναφέρεται η δυνατότητα παροχής υπηρεσιών τουριστικού συνοδού, με την επιφύλαξη των διατάξεων του ν. 710/1977 (Α΄283). Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Τουρισμού, καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την άσκηση του επαγγέλματος τουριστικού συνοδού. Πουθενά όμως σε ολόκληρο το νομοθέτημα δεν γίνεται η παραμικρή αναφορά στον Συνοδό Βουνού και στις προϋποθέσεις άσκησης του συγκεκριμένου πολύ ελπιδοφόρου και με προοπτική, επαγγέλματος.

Την τελευταία δεκαετία η άνθηση του υπαίθριου τουρισμού και η αυξημένη ζήτηση δημιούργησε ξεκάθαρα την ανάγκη για παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου – εφάμιλλης άλλων ευρωπαϊκών χωρών με μακρόχρονη παράδοση και σαφώς προσδιορισμένο νομοθετικό πλαίσιο – από έμπειρους επαγγελματίες που διαθέτουν την απαιτούμενη εκπαιδευτική και τεχνική κατάρτιση και είναι αποδεδειγμένα ικανοί να τις παράσχουν.

Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν με εμφατικό τρόπο γιατί είναι τόσο σημαντική η άρτια και ουσιαστική τεχνική κατάρτιση και εκπαίδευση των μελλοντικών Συνοδών Βουνού. Με βάση όσα αναφέρθηκαν παραπάνω γίνεται φανερό ότι τα εργαστηριακά μαθήματα της συγκεκριμένης ειδικότητας όπως για παράδειγμα:

– “Προσανατολισμός-Στοιχεία Μετεωρολογίας-Τηλεπικοινωνίες ”,
– “Πρώτες Βοήθειες-Αντιμετώπιση Ατυχημάτων ”,
– “Βασικές Αρχές Αναρρίχησης”,
– “Στοιχεία Διάσωσης Ατόμων στο Βουνό – Διαχείριση Έκτακτων Καταστάσεων”,
– “Σύνθετες Τεχνικές Συνοδείας Βουνών και Εκπαίδευσης”,
– “Υπαίθριες Δραστηριότητες Ελεύθερου Χρόνου – Αναψυχή στο Βουνό”,
– “Κατασκήνωση και υπαίθρια διανυκτέρευση στο βουνό”, ή
– “Κατάβαση Φαραγγιών”

είναι αδύνατον να διδαχθούν μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και τηλεκπαίδευσης από το σπίτι. Πρόκειται για τεχνικά μαθήματα που απαιτούν εφαρμογή στο πεδίο προκειμένου να κατακτηθεί η προβλεπόμενη γνώση.  Επίσης, ας μη ξεχνάμε ότι η γνώση καλείται να εφαρμοστεί σε σε ανθρώπους και μάλιστα, κατά ένα μεγάλο ποσοστό, σε επισκέπτες από το εξωτερικό με όλους τους απρόβλεπτους παράγοντες, που μπορεί να προκύψουν από τη φύση. Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι εσφαλμένη κατανόηση που δύναται να προκύψει μέσω της εξ’αποστάσεως διδασκαλίας, οδηγεί σε λανθασμένες γνώσεις και τεχνικές δεξιότητες, γεγονός που στην εφαρμογή τους στο πεδίο αυξάνει τις πιθανότητες σοβαρού ατυχήματος.

Η ελληνική φύση, τα βουνά και τα φαράγγια της αποτελούν ιδανικό προορισμό για όσους επιθυμούν διακοπές μακριά από την έκθεση στον κορωνοϊό, μια έκθεση που υπήρξε αναπόφευκτα στις παραδοσιακές μορφές μαζικού τουρισμού. Ενδεικτικό ήταν ότι οι υπαίθριοι χώροι και η δυνατότητα που παρέχουν για τήρηση των αναγκαίων μέτρων κοινωνικής απόστασης αποτέλεσαν για πολλούς ταξιδιώτες φέτος ένα από τα σημαντικότερα κριτήρια με τα οποία επέλεξαν τον προορισμό και τη μορφή των διακοπών τους. Η πολύ ιδιαίτερη φετινή χρονιά παρείχε μοναδική ευκαιρία σε πολλούς ταξιδιώτες να επιλέξουν συνειδητά την ελληνική φύση και τον υπαίθριο τουρισμό ως τη βασική μορφή ξεκούρασης και αναψυχής.

Μάλιστα στις διευκρινιστικές οδηγίες που εξέδωσε ο υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λευτέρης Αυγενάκης την 7/11/20 για τα 14 αθλήματα που επιτρέπονται κατά την περίοδο του 2ου lockdown (7-30/11/20) συμπεριλήφθηκε η “ορειβασία/αναρρίχηση”.

Ο Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς, με βάση στοιχεία της Διεύθυνσης Δασών Χανίων, κατά την τελευταία πενταετία 2015-2019 είχε αθροιστικά 744.315 επισκέπτες, με τον ετήσιο αριθμό να κορυφώνεται το 2019 στις 159.000. Μάλιστα, παρά τα καταστροφικά φαινόμενα που έπληξαν την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων το πρώτο τρίμηνο του 2019 με κατάρρευση βασικών υποδομών, αυτό δεν στάθηκε εμπόδιο στην επισκεψιμότητα του Φαραγγιού της Σαμαριάς.

Οι Συνοδοί Βουνού όλων αυτών των επισκεπτών που μέχρι σήμερα δυστυχώς συνοδεύονται εντός του φαραγγιού κατά βάση από απλούς τουριστικούς συνοδούς, μιας και το επάγγελμα του Συνοδού Βουνού δεν είναι νομοθετικά προσδιορισμένο και κατοχυρωμένο, αλλά και όσων επισκέπτονται συνολικά τη χώρα με σκοπό την περιήγηση του φυσικού μας τοπίου, επιβάλλεται να έχουν αποκτήσει ολοκληρωμένη τεχνική κατάρτιση και εκπαίδευση στο πεδίο στο οποίο θα κληθούν να συνοδεύσουν προκειμένου να συνεχίσουν να παρέχουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες.

Θα πρέπει να σημειωθεί οτι τα εργαστηριακά μαθήματα της ειδικότητάς μας ευνοούν τη λήψη μέτρων που θα ελαχιστοποιήσουν τις πιθανότητες μετάδοσης της CoViD-19. Στο σύνολό τους διεξάγονται σε υπαίθριο περιβάλλον, η τήρηση των αποστάσεων είναι απολύτως εφικτή, και υπάρχει η δυνατότητα για χρήση ιδιωτικών μέσων μεταφοράς και ατομικού εξοπλισμού.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, ζητούμε την εξαίρεση των εργαστηριακών μαθημάτων των σπουδαστών ΔΙΕΚ και ΙΕΚ της ειδικότητας “Συνοδός Βουνού” από την υποχρεωτική διεξαγωγή τους μέσω τηλεκπαιδεύσης, την ολοκλήρωσή τους με δια ζώσης παρακολούθηση σε ανοικτό χώρο τηρουμένων των απαραίτητων μέτρων προστασίας αλλά και την ελεύθερη κυκλοφορία από Νομό σε Νομό για σπουδαστές που κατοικούν εκτός Νομού έδρας του ΙΕΚ, όπως προσδιορίζεται ρητά και στον Οδηγό Σπουδών της συγκεκριμένης ειδικότητας. Όσον αφορά στους σπουδαστές του πρώτου έτους, εφόσον το εαρινό εξάμηνο περιλαμβάνει θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα,  ζητάμε να προηγηθεί η διεξαγωγή των θεωρητικών μαθημάτων και τα εργαστηριακά μαθήματα να πραγματοποιηθούν στο τέλος του εξαμήνου, έτσι ώστε σε περίπτωση που έχουν αρθεί τα μέτρα να πραγματοποιηθούν δια ζώσης.

Με εκτίμηση
οι σπουδαστές της ειδικότητας “Συνοδός Βουνού” των ΔΙΕΚ & ΙΕΚ Κρήτης
(Χανίων-Ρεθύμνου-Ηρακλείου-Σητείας)

Ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας: [email protected]