Ρόκε Δάλτον (14.5.1935 – 10.5.1975): Γυρεύοντας μπελάδες

Ρόκε  Δάλτον

(Ο Μπρεχτ της Λατινικής Αμερικής)

Γεννήθηκε στο Σαν Σαλβαδόρ στις 14 Μαΐου 1935
Δολοφονήθηκε στο Κεσαλτεπέκε στις 10 Μαΐου 1975

9 ποιήματα από 4 συλλογές

Μετάφραση

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

(Φωτό: Ο Ρόκε Δάλτον το 1967 στην Κούβα από Wikimedia)

Είπε ο  Ρόκε

Οι ιδέες θέλουν πόλεμο  Ο φόβος είναι άνθρωπος  Καλός είναι ο Θεός που δεν μας σκοτώνει Ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα και η πολιτική
είναι απλά η πεμπτουσία της οικονομίας (Υλικά για ένα ποίημα)

XVI Ποίημα

Οι νόμοι είναι για να συμμορφώνονται
οι φτωχοί.
Οι νόμοι είναι φτιαγμένοι από τους πλούσιους
ώστε να μπει σε μια σειρά η εκμετάλλευση.
Οι φτωχοί είναι οι μόνοι νομοταγείς της ιστορίας.
Όταν θα κάνουν τους νόμους οι φτωχοί
πλέον δεν θα υπάρχουν πλούσιοι.

Οι Απαγορευμένες Ιστορίες του Τοσοδούλη (1974)

Αρχαίος πόνος

[Ύμνος στον Αναστάσιο Ακίνο]

Μόνο τον πόνο έχεις νιώσει απ’ όταν ήρθες στη ζωή.

Πόνο μες στις φυτείες του αφέντη
για στον πόνο των αδερφών σου·
πόνο στα μυστικά τους λόγια
πόνο
στους νερόλακκους και στα πουλιά·
πόνο στην ακατανόητη βρισιά του αλλόκοτου, του ξένου επιστάτη,
πόνο στις κλωτσιές του, στις προσβολές του, στ’ αρπαχτικά του χέρια.

Πόνο στις γυναίκες και στις πέτρες,
πόνο στο σούρουπο, στον πυρωμένο ήλιο,
στις μαύρες χαραυγές της κάθε μέρας·
πόνο στον κάθε πόντο ναγουίγιας, στο κάθε φλασκί,
στο κάθε ζευγάρι διαλυμένα μοκασίνια·
πόνο στο κάθε πρόσωπο, στο κάθε νέο τραγούδι,
στης κάθε μέρας τα γενούμενα·
πόνο που είχε θρονιαστεί πάνω στο αλέτρι, στα ξένα αραποσίτια,
στα φλογισμένα στήθια του λαού σου
και μες στα βουρκωμένα μάτια που κοιτάζανε
τα έρημά τους χέρια.

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 12 Δεκ. 2019

Το Παράθυρο Στο Πρόσωπο (La ventana en el rostro. Μεξικό, 1961)

[ναγουίγια· nagüilla: παραδοσιακό χαρακτηριστικό ρούχο των αυτοχθόνων του Ελ Σαλβαδόρ, αλλά και άλλων χωρών της Λατινικής Αμερικής (Μεξικό, Περού)].

Οι άσκημες λέξεις

Στο λαρύγγι ενός πεθαμένου αλκοολικού
απομένουν οι λέξεις  που περιφρόνησε η ποίηση.

Εγώ τις ανασύρω με χέρια αόρατα
με χέρια πα’ να πει ευλαβικά
αφού ό,τι νεκρό είναι η ρευστή συμπόνια
του δικού του βιώματος.

Κρυφά σάς τις παραδίνω:
στην όψη άσκημες βρόμικες κάτω απ’ το φως των προβολέων
γεμάτες σάλια πάνω απ’ την παραμορφωμένη γύμνια τους
με σφαλιστά τα δόντια και τα βλέφαρα
προσμένοντας το χαστούκι.

Και αγαπήστε τες σας λέω. Κονταροχτυπηθείτε
με τη σιγουριά της καθαρής ποίησης.
Εφοδιάστε τες με μια λαμπρή βιογραφία.
Σκουπίστε τον πυρετό απ’ το μέτωπό τους
και αγκαλιάστε τες με ευεργετική δροσιά
για  να μπορέσουνε να πάρουν μέρος στη γιορτή μας.

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 10 Ιανουαρίου 2019

Η Σειρά του Ταπεινωμένου (EL turno del ofendido. Κούβα, Casa de las Américas, 1962)

Ρόκε Δάλτον. Ελ Σαλβαδόρ
Γεννήθηκε στο Σαν Σαλβαδόρ, 14 Μαΐου 1935 – Δολοφονήθηκε στο Κεσαλτεπέκε, 10 Μαΐου 1975
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 22.VI.2019 (Μολύβι σε χαρτί ακουαρέλας, 21χ29 εκ.)

Ταβέρνα και Άλλα Μέρη (1969)

(Πρώτο βραβείο Casa de las Américas)

27 χρονών

Είναι σοβαρό πράμα
να ’σαι είκοσι εφτά χρονών
βασικά είναι
απ’ τα πιο σοβαρά πράματα
τριγύρω πεθαίνουνε οι φίλοι
των στραγγαλισμένων παιδικών χρόνων
κι αρχίζεις να αμφιβάλλεις
για την αθανασία σου.

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 29 Maΐου 2019

Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)

*

Η ανάπαυση του πολεμιστή

Οι νεκροί γίνονται όλο και πιο απείθαρχοι.

Άλλοτε ήταν πιο εύκολο με δαύτους:
τους βάζαμε ένα σκληρό κολάρο ένα λουλούδι
εκθειάζαμε τα ονόματά τους σ’ έναν μακρύ κατάλογο:
για τα ιερά της πατρίδος
για τα εξέχοντα πνεύματα
για τον γρανιτένιο ογκόλιθο.

Ο μακαρίτης υπόγραφε στα μητρώα της μνήμης
έμπαινε ξανά στη γραμμή
και βημάτιζε στο ρυθμό των αρχαίων παιάνων μας.

Αλλά τι τα θες
οι νεκροί
έχουνε αλλάξει από τότε.

Σήμερα ειρωνεύονται
ρωτάνε.

Μου φαίνεται ότι το πήρανε είδηση
πως μέρα τη μέρα γίνονται πλειοψηφία!

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 30 Maΐου 2019

Taberna y otros lugares (Κούβα, 1969)

*

Ο μεγάλος θυμός

Πατρίδα μου δεν υπάρχεις
είσαι μονάχα ένα περίγραμμα κακό του εαυτού μου
μια λέξη που πίστευα πως είναι του εχθρού

Κάποτε νόμιζα μοναχά πως ήσουνα μικρή
και πως δεν μπορούσε να ’χεις
ούτε Βορρά ούτε Νότο
μα τώρα ξέρω πια πως δεν υπάρχεις
κι ούτε που φαίνεται κανείς να σ’ έχει ανάγκη
ούτε και καμιά μάνα ακούγεται που να μιλάει για σένα

Κι αυτό με κάνει ευτυχισμένο
αφού δείχνει πως μια πατρίδα έχω σκαρφιστεί
αν και γι’ αυτό ακριβώς μπορεί να καταλήξω στο τρελάδικο

Είμαι λοιπόν ένας μικρός θεός που βγήκε στην ακτή σου

(Θέλω να πω: για μένα τον εξόριστο
είσαι πατρίδα εξόριστη)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 30 Maΐου 2019

Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)

* 

Γυρεύοντας μπελάδες

Τη νύχτα της πρώτης μου συνεδρίασης στον επαναστατικό πυρήνα έβρεχε
ο τρόπος που τοποθετήθηκα χειροκροτήθηκε αρκούντως από τέσσερα
ή πέντε άτομα βγαλμένα λες από τη μαεστρία του Γκόγια
όλος ο κόσμος εκεί φαινότανε ελαφρώς ζαβλακωμένος
μπορεί απ’ το κυνηγητό κι από τα καθημερνά βασανιστήρια που σκεφτόταν.

Οι υπεύθυνοι των ομοσπονδιών και των απεργιών επέδειξαν
μια κάποια τραχύτητα και μου ’πανε πως όφειλα
να βρω ένα ψευδώνυμο
πως έπρεπε να ακουμπάω πέντε πέσος το μήνα
πως θα βρισκόμαστε κάθε Τετάρτη
και πώς τα πήγαινα με τις σπουδές μου
και πως για σήμερα θα διαβάζαμε μια μπροσούρα του Λένιν
και πως δεν ήτανε απαραίτητο να λέω κάθε τρεις και λίγο σύντροφε.

Όταν φύγαμε δεν έβρεχε άλλο
η μάνα μου μού τα ’ψαλε που πήγα αργά στο σπίτι.

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 8 Ιανουαρίου 2019

Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)

*

Περί πονοκεφάλων

Είναι υπέροχο να είσαι κομμουνιστής
μολονότι προκαλεί πολλούς πονοκεφάλους.

Καθότι ο πονοκέφαλος των κομμουνιστών
τεκμαίρεται ιστορικά, που πάει να πει
πως δεν υποχωρεί με αναλγητικές ταμπλέτες,
παρά με την πραγμάτωση του Παραδείσου επί γης.
Να πώς έχουν τα πράγματα.

Στα πλαίσια του καπιταλισμού πονάει κεφάλι
κόβουνε κεφάλι.
Στην Επαναστατική πάλη το κεφάλι είναι μια βόμβα βραδύκαυστη.

Στη σοσιαλιστική οικοδόμηση
κάνουμε πλάνα για τον πονοκέφαλο
που όμως δεν τον καθιστούν σπάνιο, τουναντίον μάλιστα.

Ο κομμουνισμός θα είναι, συν τοις άλλοις,
μια ασπιρίνη μεγάλη όσο κι ο ήλιος.

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 7 Ιανουαρίου 2019

Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)

*

Κουβέντα να γίνεται

«Ο μαρξισμός-λενινισμός είναι μια πέτρα
για να σπάσει το κεφάλι του ιμπεριαλισμού
και της μπουρζουαζίας».

«Όχι. Ο μαρξισμός-λενινισμός είν’ ένα λάστιχο
με το οποίο πετάς αυτή την πέτρα».

«Όχι, όχι. Ο μαρξισμός-λενινισμός είναι η σκέψη
που κινεί το μπράτσο
το οποίο εν συνεχεία ενεργοποιεί το λάστιχο
της σφεντόνας που πετάει αυτή την πέτρα».

«Ο μαρξισμός-λενινισμός είναι το σπαθί
που θα κόψει τα χέρια του ιμπεριαλισμού».

«Καθόλου! Ο μαρξισμός-λενινισμός είναι η θεωρία
που κάνει μανικιούρ στον ιμπεριαλισμό
όσο θα ψάχνει την ευκαιρία να του δέσει τα χέρια».

Και τι χαμπάρια αν έχω περάσει μια ζωή
διαβάζοντας το μαρξισμό-λενινισμό
κι έχω ξεχάσει μεγαλώνοντας
ότι οι τσέπες μου είναι γεμάτες πέτρες
κι έχω και μια σφεντόνα στην κωλότσεπη
ή στην καλύτερη μπορούσα να ’χα ένα σπαθί
και δεν ανέχομαι να μείνω ούτε στιγμή
σ’ ένα σαλόνι ομορφιάς;

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 16 Ιανουαρίου 2019

Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)
 

*

Ο Ρόκε Δάλτον στην Κατιούσα:

Ρόκε Δάλτον: 5 παράνομα ποιήματα και 1 ποίημα αγάπης – Η ζωή του, το έργο του, η δολοφονία του – 3 κείμενα του Εδουάρδο Γκαλεάνο (Αφιέρωμα Β΄)

Ρόκε Δάλτον: 25 Παράνομα Ποιήματα και Ιστορίες της Ταξικής πάλης (Αφιέρωμα Γ΄)

Για τον προ-μαρξιστή Ινδιάνο Αναστάσιο Ακίνο:

Ρόκε Δάλτον: Ρεβιζιονιστική Ηφαιστειολογία και Ακροαριστερά – Αφιέρωμα Α΄

Και:

Ρόκε Δάλτον: Καρλ Μαρξ (5 Μαΐου 1818, Τρίερ Ρηνανίας – 14 Μαρτίου 1883, Λονδίνο)

Ρόκε Δάλτον: Ένα Κόκκινο Βιβλίο για τον Λένιν

Ρόκε Δάλτον: 2+1 Ποιήματα Αγάπης

Πάμπλο Νερούδα – Ρόκε Δάλτον: ΟΑΚ