Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα: «Δούλος τρίδουλος» του Κώστα Βάρναλη

Ο μεγάλος μας ποιητής Κώστας Βάρναλης γεννήθηκε στις 14 του Φλεβάρη 1884, στον Πύργο (Μπουργκάς) της Βουλγαρίας, και έφυγε από τη ζωή στις 16 του Δεκέμβρη 1974. Στρατεύτηκε στο πλευρό των καταπιεσμένων στο δρόμο του αγώνα για την ανατροπή του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος και το χτίσιμο της νέας, σοσιαλιστικής κοινωνίας.

Τελείωσε το σχολείο στη Φιλιππούπολη και στη συνέχεια σπούδασε Φιλολογία στην Αθήνα. Το 1908 πήρε το πτυχίο του και άρχισε να εργάζεται στην εκπαίδευση.

Το 1919 πήγε στο Παρίσι με υποτροφία και παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας, φιλολογίας και κοινωνιολογίας. Τότε προσχώρησε στον μαρξισμό και τον διαλεκτικό υλισμό και αναθεώρησε τις προηγούμενες απόψεις του για την ποίηση, τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο.

Ο Κώστας Βάρναλης διετέλεσε για πολλά χρόνια καθηγητής μέσης εκπαίδευσης, ενώ εργάστηκε για βιοποριστικούς λόγους και ως δημοσιογράφος. Υπήρξε κομμουνιστής με διαρκή προσφορά και συμμετοχή στους αγώνες της εργατικής τάξης. Τιμήθηκε με το Βραβείο «Λένιν» για την Ειρήνη το 1959 στη Μόσχα.

Το ποίημα «Δούλος τρίδουλος» εμπεριέχεται στη συλλογή του «Ελεύθερος Κόσμος». Οι στίχοι τραγικά επίκαιροι και στις μέρες μας, «εικονογραφούν» το πισωγύρισμα των συνθηκών δουλειάς και ζωής των εργαζομένων στο εκμεταλλευτικό σύστημα, στη χώρα μας και αλλού, σε περασμένους αιώνες, την ίδια ώρα που υπάρχουν όλες εκείνες οι προϋποθέσεις, επιστημονικές και τεχνολογικές, για το ακριβώς αντίθετο. Βέβαια, η ποίηση του Βάρναλη δεν μένει στην περιγραφή. Ο οδηγητής ποιητής με το έργο του δείχνει παράλληλα το δρόμο στους καταπιεσμένους για να απαλλαγούν από τις αλυσίδες της εκμετάλλευσης: «Όχι με λόγια μ’ έργα τ’ άδικο πολέμα! Κι όχι μονάχος! Μα τα πλήθη συνταιριάσου!».

Το ποίημα μελοποιημένο από τον Χρήστο Λεοντή κυκλοφόρησε πρόσφατα στο νέο του δίσκο με τίτλο «Με άλλη ματιά» που μπορείτε να δείτε και να ακούσετε πατώντας εδώ.

ΔΟΥΛΟΣ ΤΡΙΔΟΥΛΟΣ

Λαφρί στομάχι, ξάπλα στο σανό
(δυο φαγιά την ημέρα είναι πολύ!)
Ξυπνούσε τα χαράματα πουλί
με τα φτερά των είκοσι χρονώ.

Η πλάση θάμ’, ανθρώποι και στοιχεία
τα πάντ’ αγάπη, λεφτεριά, ησυχία.
Κελαηδάνε πουλιά, νερά κι αγέρας
και στα ψηλά Πανάγαθος Πατέρας.

Δούλεβε δωδεκάωρο με χαρά του
για να γίνει κι αυτός με τη σειρά του
συνάρχοντας, μεγάλη κεφαλή
και γι’ αφτόν να δουλέβουνε πολλοί.

Μα γέρασε και σώμα και ψυχή
κ’ έμεινε δούλος, όπως στην αρχή.
Δεν κελαηδάει πουλί, νερό κι αγέρας
κι απάνου σ’ όλα Θάνατος Πατέρας.

Πώς γίνεται ο ραγιάς αφεντικό,
δεν το μαθε. Κι αν του το λέγαν άλλοι
θα μπορούσε να κάνει φονικό
για μιαν Ελλάδα θρήσκα και Μεγάλη!

Χαροπαλεύει τώρα στο σανό του
κ’ ένα μονάχα το παράπονό του:
Δεν πρόλαβε να δει την οικουμένη
μια κι όξω Χιροσίμα κανωμένη.

“Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα”: Δείτε όλα τα ποιήματα εδώ.