Ντιέγκο Ριβέρα: «Αν δεν είναι προπαγάνδα δεν είναι τέχνη»

Ο σπουδαίος Μεξικανός ζωγράφος Ντιέγκο Ριβέρα γεννήθηκε στις 8 του Δεκέμβρη  1886 και έφυγε από τη ζωή στις 24 του Νοέμβρη 1957.

Είναι ένας από τους τρεις μεγαλύτερους Μεξικανούς τοιχογράφους, μαζί με τον Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος και τον Χοσέ Κλεμέντε Ορόσκο.

Ντιέγκο Ριβέρα (1886-1957)

Ο κομμουνιστής Ριβέρα (μέλος του ΚΚ Μεξικού) έγινε πλατιά γνωστός για τις μεγάλες τοιχογραφίες του σε κτίρια στο Μεξικό και στις ΗΠΑ, στις οποίες απεικονίζονται θέματα από την επανάσταση του μεξικανικού λαού και τις καταπιεσμένες μάζες των εργατών και των αγροτών. Γνωστή είναι επίσης και η σχέση του με τη ζωγράφο Φρίντα Κάλο με την οποία παντρεύτηκαν.

Κάποτε στις ΗΠΑ, ο Ριβέρα κάλυψε με το χρωστήρα του τους τοίχους ενός κτιρίου ιδιοκτησίας του μεγιστάνα Ροκφέλερ, διάσημου εκτός του πλούτου και για τα φιλότεχνα αισθήματά του (…κάτι που συνηθίζεται στην τάξη του). Όμως τα φιλότεχνα αισθήματα του Ροκφέλερ φαίνεται πως ερεθίστηκαν  από την τοιχογραφία του  Ριβέρα, που οραματιζόταν την επανάσταση των καταπιεσμένων ενάντια στους μεγιστάνες του πλούτου και υμνούσε τους Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, και τότε ο μεγιστάνας έδωσε εντολή και την κατέστρεψαν.

Λέγεται ότι αυτό το γεγονός στάθηκε αφορμή για να  εγκαινιάσει ο Ριβέρα την φορητή τοιχογραφία. Μια από τις πιο γνωστές φορητές τοιχογραφίες του φέρει την ονομασία «Ένδοξη νίκη», έχει διαστάσεις 2×5 μέτρα και είναι εμπνευσμένη από το πραξικόπημα του 1954 στη Γουατεμάλα. Για την ακρίβεια, απεικονίζει σκηνές από την καθημερινότητα στη μικρή αυτή χώρα της αιμοσταγούς αμερικανοκίνητης δικτατορίας.

Ντιέγκο Ριβέρα «Ένδοξη νίκη» – Diego Rivera “Gloriosa victoria”

Στον πίνακα διακρίνεται ο αρχηγός των μισθοφόρων (που ανέτρεψαν την κυβέρνηση του Γιάκομπο Αρμπένς Γκουσμάν) και στη συνέχεια «πρόεδρος» Καστίλο Άρμας (αυτός με το πιστόλι χωμένο στο παντελόνι), να σφίγγει δουλικά το χέρι του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Τζων Φόστερ Ντάλες, που με το άλλο του χέρι κρατάει μια -μάλλον-  ατομική βόμβα, που φέρει τη μορφή του Αμερικανού προέδρου Αϊζενχάουερ. Πίσω από τον ΥΠΕΞ στέκεται (σκύβει προς το αυτί του) ο αδελφός του, διευθυντής της CIA, Άλεν Ντάλες, ενώ στο άλλο του πλευρό ο Αμερικανός πρεσβευτής Τζον Πιουριφόι, «αρχιτέκτονας» του πραξικοπήματος, μοιράζει στους ένστολους μισθοφόρους την αμοιβή τους, κάτω από τις ευλογίες του Παπικού Νούντσιου (διπλωματικός αντιπρόσωπος) Αρχιεπισκόπου Βερόλιγο. Από την τσέπη του μισθοφόρου Άρμας ξεχειλίζουν -τι άλλο;- δολάρια. Τα διασκορπισμένα καταματωμένα πτώματα μικρών παιδιών γύρω από όλο αυτό το άνομο αλισβερίσι, όπως και οι εργάτες, που κάτω από την απειλή τον όπλων μεταφέρουν φορτία μπανάνας στο καράβι που διακρίνεται πίσω αριστερά και φέρει τη σημαία των ΗΠΑ, συνθέτουν την εικόνα της αμερικανοκίνητης χούντας στη Γουατεμάλα. Ένα «μοντέλο» που εφαρμόστηκε και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής…

Το συγκεκριμένο έργο τέχνης  είναι ενδεικτικό της δημιουργίας του κομμουνιστή μεγάλου ζωγράφου Ντιέγκο Ριβέρα. Ο ίδιος άλλωστε συνήθιζε να λέει για τη ζωγραφική πως «αν δεν είναι προπαγάνδα δεν είναι τέχνη».