Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν: «Δακρυσμένα μάτια»
Με δακρυσμένα μάτια και βαθιά συγκίνηση αποχαιρετά η στήλη τον Μίκη Θεοδωράκη. Με ευγνωμοσύνη υποκλινόμαστε στο μεγαλείο του παγκόσμιου δημιουργού με την τεράστια καλλιτεχνική και κοινωνική προσφορά, που «έφερε την ποίηση στο τραπέζι του λαού, πλάι στο ποτήρι και το ψωμί του»…
Ο κύκλος τραγουδιών «Λιποτάκτες» είναι ο πρώτος του Μίκη Θεοδωράκη. Τα τέσσερα τραγούδια του κύκλου, μελοποιημένα ποιήματα του τότε 18χρονου αδελφού του συνθέτη, Γιάννη Θεοδωράκη, γράφτηκαν στην αρχή της δεκαετίας του ’50 στα Χανιά, στην Αθήνα και στο Παρίσι, πριν από τον «Επιτάφιο», παρ’ ότι ηχογραφήθηκαν και κυκλοφόρησαν αργότερα. Η πρώτη ηχογράφηση έγινε στα παλιά στούντιο της «Columbia» με βασικούς εκτελεστές τον Μανώλη Χιώτη στο μπουζούκι, τον Δημήτρη Φάμπα στην κιθάρα, τον Καζάνα στα κρουστά και ερμηνευτή τον ίδιο τον Μίκη.
«Δακρυσμένα μάτια» – Πρώτη ηχογράφηση:
Όπως έχει διηγηθεί ο συνθέτης, η οικογένειά του τότε έμενε στο χωριό Γαλατάς, έξω από τα Χανιά κι «εκεί στον κήπο συνήθιζε ο Γιάννης να πετά τα ποιήματα που έγραφε τη νύχτα. Περνούσε μια δύσκολη εφηβεία και δεν ήθελε να φανερώσει ότι πίσω από το προσωπείο του σκληρού κρυβόταν ένας ευαίσθητος ποιητής.
«Δακρυσμένα μάτια» – Σούλα Μπιρμπίλη:
Την εποχή εκείνη, αμέσως μετά τον Εμφύλιο, όλοι σχεδόν οι νεαροί Κρητικοί ήσαν ένοπλοι, χωρισμένοι σε αντίθετες ομάδες κι από τον κανόνα αυτόν δεν μπορούσε να ξεφύγει ο Γιάννης. Ο Μίκης Θεοδωράκης, κατανοώντας την ψυχολογική κατάσταση του αδελφού του, μάζευε κρυφά τα ποιήματα τα οποία αργότερα φρόντισε να τα κυκλοφορήσει στην Αθήνα με τον τίτλο «Λιποτάκτες». Αυτή η πρώτη ποιητική συλλογή του Γιάννη Θεοδωράκη.
«Δακρυσμένα μάτια» – Κώστας Χατζής:
«Ήθελα πολύ τη μουσική μου να τη χορεύουν τα νεαρά ζευγάρια στα πολύ ρομαντικά κέντρα της εποχής, θυμάμαι ένα στη Γλυφάδα, ανάμεσα στα πεύκα, πλάι στη θάλασσα. Εκείνο το κέντρο φανταζόμουν, όταν προσπαθούσα να βγάλω στην επιφάνεια της ενορχήστρωσης τα κρουστά, δίνοντας όσο γίνεται περισσότερο χορευτικό ρυθμό στο έργο. Τραγούδησα ο ίδιος για πρώτη φορά. Αυτό άρεσε σε πολλούς, ενώ άλλοι βρήκαν τη φωνή μου απαίσια. Ένας απ’ αυτούς κι ο Σάκης Πεπονής, που, όταν ήταν διευθυντής του ΕΙΡ, μου δήλωσε ότι διέταζε να μη μπαίνουν οι «Λιποτάκτες» γιατί ήμουν φάλτσος…» έχει πει ο Μίκης.
«Δακρυσμένα μάτια» – Δημήτρης Ψαριανός:
Η δεκαετία του 1950 ήταν για τον μεγάλο συνθέτη μια περίοδος έντονης μελέτης και σύνθεσης συμφωνικής μουσικής. «Ανάμεσα σε δυο σελίδες συμφωνικής μουσικής μου άρεσε να παίζω στο πιάνο και να τραγουδώ. Αυτό με ξεκούραζε. Υπήρχαν τραγούδια που είχα γράψει στην Τρίπολη και στην Αθήνα στη δεκαετία του ’40. Αυτό ήταν το βασικό μου ρεπερτόριο, στο οποίο πρόσθεσα τους «Λιποτάκτες» και αργότερα τον «Επιτάφιο» (1958). Έως το 1960 δεν μου είχε περάσει ποτέ απ’ το νου πως τα τραγούδια αυτά, που εκτός από μένα τ’ άκουγε μόνο η Μυρτώ και δυο-τρεις στενοί φίλοι, θα μπορούσαν ποτέ να ενδιαφέρουν ένα ευρύτερο κοινό. Πολύ περισσότερο να βγουν σε δίσκους»…
«Δακρυσμένα μάτια» – Μαργαρίτα Ζορμπαλά:
Με δακρυσμένα μάτια και βαθιά συγκίνηση αποχαιρετά η στήλη τον μέγιστο συνθέτη, τον αγωνιστή της Αντίστασης και του αντιδικτατορικού αγώνα Μίκη Θεοδωράκη, που κίνησε για το τελευταίο ταξίδι. Με ευγνωμοσύνη υποκλινόμαστε στο μεγαλείο του παγκόσμιου δημιουργού με την τεράστια καλλιτεχνική και κοινωνική προσφορά, που «έφερε την ποίηση στο τραπέζι του λαού, πλάι στο ποτήρι και το ψωμί του».
«Δακρυσμένα μάτια» – Συγκλονιστική εκτέλεση από τον σπουδαίο δεξιοτέχνη του κλαρίνου Βασίλη Σαλέα:
Είθε να αναδειχτεί και να γίνει κτήμα των λαών κάποτε ολόκληρο το έργο του· να βρεθούν οι ιστορικοί της τέχνης που θα καταγράψουν το μέγεθος και θα αποτιμήσουν την αμύθητη αξία του.
«Δακρυσμένα μάτια» – ΑΝΝΑ RF: Η μουσική του Μίκη στις υψηλές κορφές των Ιμαλαΐων:
Γενιές πορεύτηκαν με τη μουσική και τα τραγούδια του Μίκη και θα συνεχίσουν να πορεύονται «στους μεγάλους δρόμους, κάτω απ’ τις αφίσες», απέναντι στο άδικο και την εκμετάλλευση.
Καλό κατευόδιο, μεγάλε Μίκη…
Για να πάρουν τα όνειρα των καταπιεσμένων εκδίκηση, για τη νίκη του καλού, για να γεννηθεί και να στεριώσει ο πολυπόθητος καλύτερος κόσμος…
Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν: «Δακρυσμένα μάτια» / Μίκης Θεοδωράκης – Γιάννης Θεοδωράκης
Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι… και από 26/10/2020 νέα ονομασία: Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν… Τι κι αν γράφτηκαν πριν από πολλά χρόνια, κάποια τραγούδια συνεχίζουν να συγκινούν, να συντροφεύουν τις μικρές και μεγάλες στιγμές των ανθρώπων, να εκφράζουν τις αγωνίες, τον πόνο και τα όνειρά τους, να εμπνέουν τους αγώνες τους.
Η στήλη, χωρίς να διεκδικεί το αλάθητο ή τον τίτλο του «ειδικού», «παίζει» τραγούδια που γράφτηκαν για τον έρωτα, την αγάπη, το μεροκάματο, τη μετανάστευση, τον αγώνα για λευτεριά και για καλύτερη ζωή. Τραγούδια γραμμένα από ποιητές, αλλά κι από δημιουργούς που δεν διάβασαν ποτέ στη ζωή τους ποίηση… Ανασκαλεύοντας το παρελθόν και ψηλαφώντας την ιστορία τους, πότε γράφτηκαν, σε ποιες συνθήκες, από ποιους πρωτοτραγουδήθηκαν, ποιοι τα τραγουδούν στις μέρες μας.
Χωρίς διαχωρισμούς, χωρίς αποκλεισμούς, τραγούδια ελληνικά και «ξένα», με γνώμονα ότι, εκτός από το να θυμίζουν εικόνες από το παρελθόν, συναρπάζουν τις αισθήσεις, γεννούν συναισθήματα, εμπνέουν και συγκινούν σήμερα.
Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν… Ακούστε τα όλα εδώ.
