Για την αποκατάσταση της «κατάντιας»…

Ο βουλευτής Μαγνησίας της ΝΔ, Κωνσταντίνος Μαραβέγιας μας ενημερώνει ότι τα παιδιά που φιλοξενούνται σε δομές πρέπει να ενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο. Με ποιον τρόπο τονίζει ότι θα γίνει αυτό; Με το να πάρουν λέει μια γεύση, μια μυρωδιά δουλεύοντας. Χαρακτηριστικά αναφέρει: «Δεν είπαμε ούτε να δουλέψει ούτε να κοπιάσει». Δήλωσε επίσης πως «υπάρχει η κατάντια των παιδιών που νομίζουν ότι η λύση της ζωής βρίσκεται μόνο μέσα από το Πανεπιστήμιο». Εγώ πάντως λέω ότι κατάντια είναι πως αντί να πηγαίνουμε δύο βήματα μπροστά, πάμε πίσω. Σ’ εκείνες τις δεκαετίες του ‘50 και ‘60 που τα παιδιά για να βιοποριστούν λόγω της ανέχειας και της φτώχειας αναγκάζονταν να δουλεύουν. Η παιδική εργασία και η εκμετάλλευση ωστόσο είναι εδώ. Πάντα ήταν εδώ απλά τώρα ψηφίζεται και με νόμο. Οι εκθέσεις άλλωστε μιλούν από μόνες τους. Στα κακαόδεντρα της Ακτής Ελεφαντοστού, καθώς και στη γειτονική Γκάνα εργάζονται σχεδόν 1,6 εκατομμύρια παιδιά από τα οποία το 40% υπό τις χειρότερες συνθήκες. Παράλληλα, στην κοινή έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας και της UNICEF, του Ταμείου του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την παιδική ηλικία, διατυπώνεται η εκτίμηση ότι στις αρχές του 2020 τα παιδιά που ήταν αναγκασμένα να δουλεύουν ήταν 160 εκατομμύρια, δηλαδή 8,4 εκατ. περισσότερα απ’ ό,τι τέσσερα χρόνια νωρίτερα. Στα καθ’ ημάς τώρα, στην ιστοσελίδα της μη κυβερνητικής οργάνωσης «ARSIS» μπορεί να δει κανείς στοιχεία που πραγματικά «σοκάρουν» αν αναλογιστεί κανείς ότι βρισκόμαστε στον 21^ο αιώνα. Συγκεκριμένα την παγκόσμια ημέρα κατά της παιδικής εργασίας για το έτος 2019, δίνει στη δημοσιότητα στοιχεία αναφορικά με την παιδική εργασία στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με τα στοιχεία, παιδιά, δουλεύουν από 6 μέχρι 12 ώρες τη μέρα στα χωράφια, στις οικοδομές, σε πλυντήρια αυτοκινήτων, ζητιανεύουν στα φανάρια ή γυρίζουν στους δρόμους πουλώντας μικροαντικείμενα.

Άλλοτε πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης παράνομων δικτύων πώλησης καπνού και ναρκωτικών, οδηγούν αυτοκίνητα ρισκάροντας τη ζωή τους και τη ζωή άλλων προσφύγων, προκειμένου να τους μεταφέρουν στο εσωτερικό της χώρας. Παράλληλα, για τα παιδιά που εργάζονται στο δρόμο έχει διαπιστωθεί ότι σχεδόν καθημερινά περίπου 100 παιδιά βρίσκονται σταθερά στους δρόμους των δύο μεγάλων πόλεων, Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Οι καταγγελίες χωρίς καμιά περαιτέρω κοινωνική στήριξη και οι αστυνομικές διώξεις κυρίως οδηγούν σε ένα ή σε περισσότερα από τα παρακάτω αποτελέσματα: σε συλλήψεις και ποινική καταδίκη των συνοδών, αλλά ακόμα και των ίδιων των παιδιών για επαιτεία, στην εκ νέου επιστροφή των παιδιών στο δρόμο ή στην παραπέρα διακίνησή τους σε άλλες περιοχές ή χώρες, στην παραμονή των παιδιών για μεγάλο χρονικό διάστημα σε κάποιο νοσοκομείο εωσότου, και εάν, βρεθεί κατάλληλη δομή για την φιλοξενία και προστασία τους, στη βίαιη αποκοπή των παιδιών από τα αδέρφια τους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα…

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εμφάνιση της συνθήκης του κορονοϊού σε συνδυασμό με τους κινδύνους της τρέχουσας υγειονομικής και οικονομικής κρίσης επιδείνωσε την υπάρχουσα κατάσταση. Οι αρμόδιες υπηρεσίες καθιστούν σαφές ότι πρέπει να υπάρξει άμεση λήψη μέτρων στην κάμψη του αριθμού των οικογενειών που ωθούνται στη φτώχεια, διαφορετικά τα επόμενα δύο χρόνια η ανθρωπότητα θα μετρά ακόμη 50 εκατομμύρια παιδιά σε εργασία. Η επικεφαλής της Unicef, Χενριέτα Φορ, είχε χαρακτηριστικά αναφέρει πως «η κρίση της Covid-19 επιδείνωσε την κατάσταση. Τώρα, ήδη εν μέσω του δεύτερου έτους παγκόσμιων lockdown, κλεισίματος σχολείων, οικονομικής επισφάλειας και συρρίκνωσης εθνικών προϋπολογισμών, πολλές οικογένειες είναι αναγκασμένες να κάνουν σπαρακτικές επιλογές». Επιπρόσθετα, η ειδική στατιστικής της Unicef, Κλαούντια Κάπα ανέφερε στο γαλλικό πρακτορείο (AFP): «Αν η κάλυψη κοινωνικής προστασίας ξεφύγει από τα τρέχοντα επίπεδα ως αποτέλεσμα των μέτρων λιτότητας και άλλων παραγόντων, ο αριθμός των παιδιών που θα εξαναγκαστούν σε εργασία μπορεί να εκτοξευθεί κατά 46 εκατομμύρια έως το τέλος του ερχόμενου έτους».

Αντιλαμβάνεται κανείς λοιπόν ότι κατάντια είναι η επιστροφή στο Μεσαίωνα και στην εργασιακή σκλαβιά. Είναι που ο φτωχός γίνεται φτωχότερος και ο πλούσιος πλουσιότερος. Είναι εκείνα τα παιδιά των εργατών, οι «πιο φτωχοί συμμαθητές απ’ τους συνοικισμούς των προαστίων» που λέει και ο Μπρεχτ «που με τα λεπτά παλτά τους έρχονταν καθυστερημένοι στο πρωινό μάθημα πάντα, γιατί μοιράζαν γάλα ή εφημερίδες για τις μάνες τους (…)», τα παιδιά εκείνα που από τα δεκαπέντε τους εργάζονται καθημερινά μέχρι και την ενηλικίωση τους καθώς οι γονείς τους δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να τα στηρίξουν κατά την διάρκεια των σπουδών τους. Κατάντια είναι να μην έχεις τσίπα, να μην προσφέρεις τίποτα μέσα στην κοινωνία που ζεις, να είσαι ένα τομάρι και μισό, να τα βρίσκεις όλα έτοιμα από την οικογένειά σου και να μην έχεις προσπαθήσει και κοπιάσει για τίποτα μέσα στα χρόνια. Κατάντια, επίσης, είναι να φέρνεις τέτοια νομοθετήματα ως προοδευτικά (λες και είναι πρόοδος ένα 16χρονο παιδί που διαβιοί σε δομές ανηλίκων να εργάζεται σε ξενοδοχειακές μονάδες δήθεν για να ενταχθεί με αυτό το τρόπο στο κοινωνικό σύνολο και να αποϊδρυματοποιηθεί). Κατάντια είναι να θες και να επιδιώκεις με κάθε δυνατό τρόπο να γυρίσεις μια ολόκληρη κοινωνία όχι μόνο στο Μεσαίωνα αλλά και σε εκείνες τις μαύρες εποχές της Φρειδερίκης. Το να θέλει ένα παιδί να παίξει, να γελάσει, να ζήσει, να μετρήσει τα αστέρια, να χαρεί τη νιότη του δίχως άγχη και βάρη στις πλάτες του, να αγαπήσει και να αγαπηθεί, να αποφασίσει να σπουδάσει, να αγωνιστεί, να διεκδικήσει, να κάνει όνειρα για το παρόν και για το μέλλον, είναι κάτι απολύτως υγιές, όμορφο, αγνό, φυσιολογικό. Άλλωστε τα έχει πει ο Ρίτσος πριν από μας για μας: Ζύμωνε το χώμα με το δάκρυ-δάκρυ, ζύμωνε τη λάσπη φτιάξε ένα χωμάτινο πουλί να πετάει τη νύχτα και να κελαϊδεί για το παιδί. Τούτη είναι η ζωή μας τούτο το μεγάλο-τίποτ’ άλλο. Γέλα, κλάψε, πες ό,τι θες. Το παιδί: ζωή. Τίποτ’ άλλο!

Πηγές:

data.unicef.org

hellasjournal.com

www.arsis.gr

www.imerodromos.gr

«Οι πιο φτωχοί συμμαθητές απ’ τους συνοικισμούς των προαστίων» («Die ärmeren Mitschüler aus den Vorstädten»)

Γιάννης Ρίτσος, Ποιήματα 1930-1960, τ. Β΄, Εκδόσεις «Κέδρος», 1961/Από τη συλλογή Υδρία (1957-1958)