«Ο φασισμός δεν έρχεται από ένα κόσμο φωτισμένο…» – Ανδριάνας Μπιρμπίλη: “Το βιβλίο με το περιτύλιγμα”
Μπορεί ένα βιβλίο
να κρύβει μέσα του τον κόσμο,
μπορεί να είναι και το ίδιο ο κόσμος.
Μερικές φορές μπορούμε να γράψουμε την γνώμη μας για ένα βιβλίο, που έχει κυκλοφορήσει παλιότερα και αρκετοί μπορεί να αναρωτηθούν γιατί ασχολούμαστε με κάποια ποιητική συλλογή, που έχει κυκλοφορήσει μερικά χρόνια πριν. Το ότι αναφερόμαστε σε μια παλιότερη ποιητική συλλογή σημαίνει ότι η συγκεκριμένη έχει ξεχωρίσει και έχει μείνει διαχρονική.
Τα παραπάνω ισχύουν για την ποιητική συλλογή της Ανδριάνας Μπιρμπίλη: «Το βιβλίο με το περιτύλιγμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αρισταρέτη».
Τα περισσότερα ποιήματα είναι γραμμένα σε παραδοσιακό στίχο με χαλαρή ρίμα κάτι, που συνηθίζεται στους σύγχρονους ποιητές. Οι περισσότεροι στίχοι είναι μετρημένοι σωστά και αν σε μερικά ποιήματα υπάρχει ασυμμετρία, είναι ηθελημένη έτσι ώστε να δείξει τον αυθορμητισμό της ποιήτριας.
Ένα μεγάλο μέρος της ποιητικής συλλογής της Ανδριάνας Μπιρμπίλη καταλαμβάνουν κοινωνικά ποιήματα. Από αυτά μας άρεσαν περισσότερο τα ποιήματα: «Το δέντρο της ζωής», «Φοβάμαι να ζήσω», «Χρειάζεται ξεσηκωμός», «Αιματοβαμμένοι δρόμοι», «Το μαύρο δέντρο», «Κόκκινος ορίζοντας», «Αιγαίο», «Το κελί της Ευρώπης», «Αγώνες για ζωή», «Οι πρόσφυγες», «Εργατικά ατυχήματα Πέραμα». Όπως βλέπουμε από τους τίτλους, η ποιήτρια καταπιάνεται με όλα τα θέματα, που απασχολούν την σύγχρονη κοινωνία. Στέκεται στο πλευρό των απλών ανθρώπων. Των εργατών στο Πέραμα, των προσφύγων, που προσπαθούν με κίνδυνο της ζωής τους να περάσουν το Αιγαίο και για το σύγχρονο Ευρωπαίο, που πιστεύει ότι είναι ελεύθερος ενώ ζει στο κελί της Ευρώπης. «Το μαύρο δέντρο» του φασισμού μας θυμίζει τον Φώντα Λάδη: «Ο φασισμός δεν έρχεται απ’ το μέλλον». Η Ανδριάνα Μπιρμπίλη γράφει: «Ο φασισμός δεν έρχεται / από ένα κόσμο φωτισμένο. / Έχει τις ρίζες του βαθιά, μέσα στη γη / και απλώνει τα κλαδιά του / σαν ένα δέντρο σάπιο, μολυσμένο.» Οι «Αιματοβαμμένοι δρόμοι» είναι εκείνοι, που πάνω τους χάθηκαν ηρωικές μορφές του εργατικού κινήματος και τώρα οι σύγχρονοι άνθρωποι περπατάνε απάνω τους αδιάφοροι. Το συγκεκριμένο ποίημα έχει και μεταφορική σημασία γιατί ουσιαστικά αναφέρεται στα κεκτημένα του εργατικού κινήματος, που κερδήθηκαν με αγώνες κι εμείς σήμερα τα θεωρούμε δεδομένα. Όμως, παρά την μαυρίλα και την πίκρα, που εκφράζουν τα παραπάνω ποιήματα, παρά τον φόβο, που προκαλείται από τη σύγχρονη εκμετάλλευση, από το «Φοβάμαι να ζήσω» φτάνουμε στο «Χρειάζεται ξεσηκωμός». Η ποιήτρια δείχνει τη μοναδική λύση, που μπορεί να μας βγάλει από τον ζόφο.
Όμως, η Ανδριάνα Μπιρμπίλη δεν είναι κλεισμένη σε ένα γραφείο να γράφει μακριά από την σύγχρονη κοινωνία στην οποία αναφέρεται. Τυχαίνει να την γνωρίζουμε και να ξέρουμε ότι είναι πάντα στην πρώτη γραμμή των κοινωνικών αγώνων. Έτσι, δεν είναι μόνο η φωνή του κινήματος, αλλά και το σώμα, που συμμετέχει ενεργά στους αγώνες. Και το «Βιβλίο με το περιτύλιγμα» είναι βιωματικό. Ένα ημερολόγιο τόσο των κοινωνικών αγώνων, που βίωσε η ποιήτρια, όσο και των προσωπικών αγώνων, των συναισθημάτων και των προσπαθειών της.
Από μια ποιητική συλλογή, που περιέχει αρκετά κοινωνικά ποιήματα, δεν θα μπορούσε να λείπει το ερωτικό στοιχείο. Εξάλλου και ο έρωτας είναι ένα συναίσθημα, που προκαλεί ανατροπές. Το ομώνυμο ποίημα της συλλογής και αρκετά άλλα έχουν έντονο το ερωτικό στοιχείο μέσα τους. Ξεχωρίσαμε ιδιαίτερα το ποίημα «Χειμωνιάτικα αστέρια».
Αφήνοντας για λίγο την ποιητική συλλογή «Το βιβλίο με το περιτύλιγμα» μπορούμε να ακολουθήσουμε για λίγο την διαδρομή της ποιήτριας. Η δεύτερη ποιητική της συλλογή με τον τίτλο «Κόκκινος ορίζοντας», η συμμετοχή της με αρκετά ποιήματα σε κάποια συλλογικά έργα, καθώς και τα πολλά σκόρπια ποιήματά της δημοσιευμένα σε έγκυρες ιστοσελίδες και επίσης οι μοναδικοί της στίχοι, που έχουν γίνει τραγούδια επιβεβαιώνουν τα παραπάνω, που νιώσαμε διαβάζοντας αυτή την πρώτη συλλογή. Πρόκειται για ένα έργο, που συνέχεια εμπλουτίζεται και που κάθε τόσο μας ξαφνιάζει ευχάριστα με κάτι καινούργιο και όμορφο.
Συμπερασματικά, η ποιητική συλλογή της Ανδριάνας Μπιρμπίλη «Το βιβλίο με το περιτύλιγμα» είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία της σύγχρονης ελληνικής ποίησης και καθώς η ποιήτρια είναι ενεργή για χρόνια στο χώρο της βιβλιοθηκονομίας, επιλέγουμε να κλείσουμε με λίγους στίχους από το ποίημα της «Σκέψεις ενός βιβλιοθηκονόμου», που βρίσκεται στην αρχή του βιβλίου της: Μπορεί ένα βιβλίο / να κρύβει μέσα του τον κόσμο, / μπορεί να είναι και το ίδιο ο κόσμος.» Μπορούμε να πούμε ότι το βιβλίο της Ανδριάνας Μπιρμπίλη είναι το ίδιο ο κόσμος.
