Ορολογία ενοχικού σιέλου

Χρηματιστήριο ρύπων. Όταν ακούω αυτήν την ορολογία ομολογώ ότι χάνω όχι απλώς την ψυχραιμία μου, αλλά σχεδόν και τη λογική μου λειτουργία. Κοντολογίς τα παίζω, τρελαίνομαι. Το ακούω, με το συμπάθιο, σαν χρηματιστήριο σκατών. Η αέρια μορφή τους δεν τα εξαγνίζει, καθώς πεθαίνεις και από αναθυμιάσεις του βόθρου. Κι όμως είναι και όρος και θεσμός της αγοράς, του εξαγριωμένου καπιταλισμού, που θέλει να τραβήξει μια ωραία διαγραφή στα περιβαλλοντικά του εγκλήματα και να διαπραγματευτεί το ξίγκι της μύγας που έχει βγάλει ξεπατώνοντας δάση, ποτάμια, γη, ουρανό και κυρίως λαούς, στους οποίους πουλάει πράσινη ανάπτυξη σαν φαρμάκι κι όχι σαν φάρμακο, και σε φαρμακερές τιμές.

Κι όμως η ορολογία έχει τη σημασία της. Γλείφει τις πληγές και τις ανάγκες των ανθρώπων με ένα εξυπνακίστικο σάλιο για να κρύψει την ευθύνη του θύτη που την πλασάρει, αυτήν την άθλια ορολογία, ως εκλεπτυσμένη διαλεκτική από έξυπνους για ηλίθιους. Άλλωστε έτσι φτάσαμε στις παράπλευρες απώλειες, που οι χρήσιμοι αστικοί πόλεμοι στην ιμπεριαλιστική σκακιέρα τις χρησιμοποίησαν αντί του όρου φόνος αμάχων.

Είδαν τα χαλκεία των λεφτάδων λοιπόν ότι αυτή η ορολογία του ενοχικού σιέλου πιάνει και αναπαράγεται, κάτι από άγνοια, κάτι από βαρεμάρα, κάτι από σκοπιμότητα, ευκολότερα απ’ ό,τι περίμεναν, και το πάνε σκοινί – κορδόνι. Σε λίγο η σαπίλα όλου του ντουνιά θα παρουσιάζεται ως ερεθιστικό άρωμα. Στο λεξικό της μαύρης προπαγάνδας του ύστερου καπιταλισμού ήρθε να προστεθεί τον τελευταίο χρόνο σε ευρωΝΑΤΟικά κείμενα και ο νέος όρος «υβριδικές απειλές». Έτσι, μετά τα υβριδικά αυτοκίνητα έχουμε και την υβριδική απειλή παραβίασης των συνόρων της ΕΕ με μετανάστες – όπλα. Αν προσθέσει κανείς την εργαλειοποίηση και εκείνες τις διαβόητες βέλτιστες πρακτικές, στην αρχική έμπνευση που εδώ και περίπου τριάντα χρόνια εφηύρε την απασχόληση ως υποκατάστατο της εργασίας, τότε η μετάλλαξη της πανδημίας των φριχτών όρων δεν αντιμετωπίζεται με εμβόλια φιλολογικής κριτικής. Μόνο με βρισίδια, ως λαϊκή απάντηση στην ύβρη της κυρίαρχης τάξης, που μολύνει τα μυαλά και αμβλύνει ακόμα και τον κοινό νου, αντιμετωπίζεται αυτή η μάστιγα των όρων, που καταργεί χειρότερα κι απ’ τον ιό τη γεύση των εννοιών και των λέξεων.

Υπάρχει ένας όχι ακόμα ευδιάκριτος κίνδυνος για τις κοινωνικές μάζες, προερχόμενος από την επικράτηση αυτού του προπαγανδιστικού λεξιλογίου. Είναι και πολιτικός και πολιτισμικός. Θα σταθώ στο δεύτερο σήμερα εδώ. Βοηθούντων και των κοινωνικών δικτύων και του εκφυλισμένου δημοσιογραφικού λόγου, ο κόσμος γύρω μας κι εμείς οι ίδιοι εξοικειωνόμαστε με την ασχήμια και το σχεδόν απόλυτο κακό, χάνοντας την αίσθηση του αποτρόπαιου, του ειδεχθούς, του ξετσίπωτου, του άσχημου όχι μόνο λόγου αλλά και έργου. Ξαφνικά χωράει ο νους, υπό την ομπρέλα «αυτά συμβαίνουν», τόσο έναν «διαβολικά καλό Τραμπ», όσο και την «κακοποίηση» από τη θεία της οκτάχρονης ανιψιάς της, ή τη φιλανθρωπία που στέλνει αποκριάτικες στολές και νυφικά ως ρουχισμό σε σεισμόπληκτους… Άλλωστε, χρόνια τώρα φωνάζω πως η πολυπολιτισμικότητα και η διαδραστική τέχνη είναι εκφυλιστικοί στην εφαρμογή τους όροι. Ακόμα θυμάμαι στη Δανία, πριν από λίγα χρόνια, να μπαίνουν παιδιά σε έκθεση διαδραστικής τέχνης, να στέκονται μπροστά από ενυδρεία με ψαράκια, να πατούν το κουμπί και να βλέπουν το ενυδρείο να μετατρέπεται σε μπλέντερ και τα χρυσόψαρα σε πολτό…

Προσοχή στο κουμπί των λέξεων! Πολτοποιούν τις έννοιες και η απόσταση ανάμεσα στο σημαίνον και στο σημαινόμενο γίνεται μια άβυσσος που ρουφάει την ικανότητα να απολαμβάνεις το κάλλος αλλά και να ξεχωρίσεις δυο γαϊδουριών άχυρα.

Σκεφτείτε, γιατί χανόμαστε!

Το άρθρο της Λιάνας Κανέλλη είναι αναδημοσίευση από τον Ριζοσπάστη του σαββατοκύριακου 23-24/10/2021